اختلاف روسیه و آمریکا بر سر استراتژی در سوریه است
آمریکایی‌ها نسبت به نزدیکی ایران و روسیه حساس هستند و سعی می‌کنند تا به نوعی این معادله را به هم بزنند خصوصاً اگر این معادله در سطح همکاری‌های منطقه‌ای باشد توجه و سعی غربی‌ها را برای برچیدن این موضوع بیشتر می‌کند.
«نصرت‌الله تاجیک» سفیر سابق ایران در اردن در خصوص علت ورود روسیه به خاک سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا تاکید کرد: واقعیتی که در خصوص پرونده سوریه وجود دارد، این است که سوریه در آستانه فروپاشی قرار داشت و نوع و میزان سرمایه‌گذاری غربی‌ها و برخی از کشورهای منطقه مانند عربستان و ترکیه به گونه‌ای بود که سوریه را به سمت فروپاشی هدایت می‌کردند. لذا اینکه گفته می‌شود روسیه با تصمیم خود وارد سوریه شده است، بحث نادرستی است چراکه مسکو به درخواست دمشق وارد سوریه شده است.
وی ادامه داد: روسها هم در پاسخ به مواضع غربی‌ها و متحدان آنها پاسخ داده‌اند که اگر ورود ما به سوریه اشتباه و غیر قانونی بوده است، ائتلاف ضد داعش که قبل از ما وارد سوریه و منطقه شده است هم دچار خطا و نقض قانون شده است از این رو روسیه رسماً اعلام کرده که تمامی مجوزها برای ورود به سوریه توسط دولت بشار اسد صادر شده است. اما باید توجه داشت که تمامی این موضوع حول این محور نیست. به گونه‌ای که علاقه روسها به خاورمیانه هم باید در این بین مد نظر قرار گیرد و باید دانست که سازماندهی و حتی آموزش بخشی از ارتش سوریه توسط روسها صورت گرفته و حتی تسلیحات و تجهیزاتی که در اختیار ارتش سوریه قرار گرفته است، تسلیحات روسی است.
روسها در منطقه و سوریه دارای منافعی بودند و حضورشان در آب‌های مدیترانه بسیار مهم است و مجموعه‌ای از تحولات منطقه‌ای و کشوری در سوریه باعث شد تا روسیه وارد سوریه شود و باید دانست که آنها از ابتدا در کنار بشار اسد بودند و در حالت فعلی به صورت کاملاً شفاف از سوریه حمایت می‌کنند.
این کارشناس مسائل منطقه در توصیف عملکرد روسها در قبال سوریه تاکید کرد: به عقیده من روسها در سوریه بسیار عاقلانه عمل می‌کنند و به خوبی وارد صحنه شده‌اند و آمریکایی‌ها تقریباً از مقابل روسها کنار کشیده‌اند تا جایی که اوباما تاکید کرده است که ما منافع روسها را درک می‌کنیم اما مقداری در این بین اختلاف‌نظر داریم. اختلاف میان واشنگتن و مسکو هم بر سر استراتژی است. به نحوی که آمریکایی‌ها معتقدند که هدف اول باید نابودی داعش و سپس رسیدگی به اوضاع سیاسی سوریه باشد اما روسها در ابتدا خواستار حفظ نظام بشار اسد و در مرحله دوم اقدام ضد تروریستی علیه داعش و سایر گروه‌های تروریستی هستند.
وی افزود: آن چیزی که در تحلیل این شرایط به ایران بر‌می‌گردد، این است که مساله سوریه را باید در یک تصویر بزرگ رصد کنیم. تصویری که بتواند در قالب منازعات منطقه‌ای گویای توازن قدرت توسط اهرم‌های سیاست خارجی برای کسب حداکثر منافع برای ما باشد. به گونه‌ای که فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های عربستان و ترکیه در این بین غیر قابل انکار است و قطر هم در این بین سهم بسزایی داشت و در حالت فعلی هم قطری‌ها تحرکاتشان را یا کم کرده‌اند یا پنهان فعالیت می‌کنند که البته آمریکایی‌ها مایل به میدان دادن به قطری‌ها نیستند.
در این بین شاید عده‌ای این پرسش را مطرح کنند که آیا ورود روسها به منطقه به نفع ایران خواهد بود یا به ضرر ما تمام خواهد شد؟ باید بگویم که ورود روسها به معادلات منطقه و سوریه با این قدرت و شفافیت به نفع ما خواهد بود چراکه موجب رو در رویی آنها با آمریکا خواهد شد و هزینه ما را در سیاست خارجی کاهش می‌دهد.
تاجیک در خصوص دغدغه‌هایی که درباره ورود روسها به سوریه برای کشورمان متصور است، گفت: تنها نگرانی در میان عموم جامعه ما، ذهنیت منفی است که در قبال روسها بر جای مانده است و نگرانی بر این اساس است که شاید روزی معامله و مناسباتی میان آمریکا و روسیه شکل بگیرد که ممکن است عمدتاً در مورد مسائل اوکراین و تحریم‌های بار شده بر مسکو باشد و البته به عقیده من سابقه تاریخی حضور روسها در ایران هم به این مساله دامن زده است. لذا باید مقداری شفافیت نسبت به آرام کردن دغدغه‌های نخبگان و عموم مردم در این بین به وجود آید تا بتوانیم با توجه به هزینه‌های سنگینی که در خاورمیانه داده‌ایم سهم ایران را تثبیت کرده و این‌طور نباشد که هزینه‌ها را ما بدهیم و روسها اقدام به بهره‌برداری کنند.
وی در پاسخ به اینکه آیا تشکیل کمیته اطلاعاتی در بغداد که از روسیه، ایران، سوریه و عراق تشکیل شده است، می‌تواند موجب ایجاد تنش و حتی اقدام‌هایی از سوی غربی‌ها و متحدان آنها شود، گفت: اصولاً آمریکایی‌ها نسبت به نزدیکی ایران و روسیه حساس هستند و سعی می کنند تا به یک نوعی این معادله را به هم بزنند خصوصاً اگر این معادله در سطح همکاری‌های منطقه‌ای باشد توجه و سعی غربی‌ها را برای برچیدن این موضوع بیشتر می‌کند. آمریکایی‌ها احساس می‌کنند که با نزدیک شدن روسها و ایرانی‌ها به یکدیگر روند و شیرازه فعالیت آنها از دستشان در می‌رود و دیدگاهشان این است که با دو کشور به صورت جداگانه برخورد کند و نگذارد تا دو کشور به یکدیگر نزدیک شوند تا اهرم قدرت در بازی‌های منطقه‌ای را به دست بگیرند.
برخی از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که پس از اینکه روسها در صحنه‌آرایی منطقه دخالت کردند، به سمت ایران روی آوردند و در مقابل آن شاهد بودیم که کشورهای غربی نزدیکی روسیه به ایران را به نوعی بدبینانه تلقی کردند و سعی دارند تا ایران را در همکاری منطقه‌ای از روسیه جدا کنند.
تاجیک در پایان خاطرنشان کرد: رویکرد و تحلیل بدبینانه تا حدودی می‌تواند درست باشد اما بیشتر نگرانی غربی‌ها نسبت به تحرکات روسها از آنجا ناشی می شود که روسها دیدگاه و رویکرد غربی‌ها را قبول ندارند و روسها خلاف آمریکا معتقدند که اول باید حکومت قانونی بشار اسد روی پا نگه داشته شود و پس از آن با داعش مبارزه کرد و پس از آرام شدن اوضاع انتخاب را به عهده مردم سوریه بگذارند. مخالفان اسد هم که با گروه‌های مسلح زاویه دارند، به‌رغم اینکه با اسد مخالف هستند، از دیدگاه روسها حمایت می‌کنند. در مجموع می‌توان امیدوار بود که اوضاع آرامی در منطقه حاکم شود و پس از آن می‌توان سراغ مسائل بعدی رفت.