سازمان ملل توانسته از وقوع جنگ جهانی سوم جلوگیری کند

«علی خرم» سفیر و نماینده سابق ایران نزد دفتر و مقر اروپایی سازمان ملل متحد در خصوص روند تشکیل و پایه‌گذاری سازمان ملل و تاثیر آن در برقراری صلح بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا ابراز داشت: زمانی که جامعه ملل در سال 1920 تاسیس شد و تا سال 1941 بعد از 21 سال به کار خود ادامه داد و جنگ جهانی دوم رخ داد؛ اکثر کشورها این بحث را مطرح کردند که جامعه ملل دارای اشکالاتی بوده است که نتوانسته صلح را در جهان برقرار کند. لذا این دلیل باعث شد تا از سال 1941 تا سال 1945 که جنگ دوم جهانی به پایان رسید؛ تلاش بر این بود که چگونه یک سازمان جدیدی را به جای جامعه ملل تشکیل دهند تا بتواند صلح را برقرار کند.

وی افزود: این موضوع مبنایی شد تا سال 1945 در حین اینکه جنگ دوم جهانی رو به اتمام بود؛ از پنجاه کشور مستقل دعوت شد تا به سانفرانسیسکو بروند و به یک اجماعی برسند که یکی از این کشورها ایران بود که به عنوان یک کشور مستقل دعوت شد و هیئتی از ایران به سانفرانسیسکو عزیمت کردند و به مدت سه ماه در آنجا به سر می‌بردند و پس از بررسی مباحث مطروحه به این نتیجه رسیدند که باید سازمان ملل متحد به جای جامعه ملل تاسیس شود. زمانی که سازمان ملل متحد تاسیس شد و در سپتامبر 1945 شروع به کار کرد؛ تاکنون 70 سال از آن زمان می‌گذرد در صورتی که جامعه ملل تنها 21 سال دوام آورد اما سازمان ملل تاکنون هفتاد سال است که پابرجا مانده است و موجب شد تا جنگ سوم جهانی در جهان رخ ندهد و این روند نشان می‌دهد که سازمان ملل متحد توانسته است کارایی لازم را داشته باشد.

سفیر اسبق ایران در چین در تشریح تفاوتهای سازمان ملل و جامعه ملل با یکدیگر اظهار داشت: به صورت مختصر باید گفت که در جامعه ملل موضوع عدالت به عنوان یک محور مشخص و دست یافتنی طرح شده بود اما در سازمان ملل گفته شد که از طریق حمایت و تضمین حقوق فردی و اجتماعی؛ عدالت را برقرار می‌کنیم. همچنین باید گفت که در جامعه ملل موضوع رسیدن به یک سازمان بین المللی مطرح بود اما در سازمان ملل متحد رسیدن به امنیت و صلح بین المللی از راه اجماع پنج عضو دائمی شورای امنیت مطرح بود. به این خاطر صلح و امنیت بین المللی در این فرمول جدید توانست به دست بیاید در صورتی که در جامعه ملل این مساله قابل اجراء نبود و با تجربه‌ای که از جامعه ملل به دست آمد سازمان ملل توانست موفق تر از آن عمل کند.البته این به آن معنا نیست که سازمان ملل متحد بدون عیب و نقص است و جای تصحیح ندارد اما با وجود تمامی این نواقص همین که این سازمان توانسته 70 سال دوام بیاورد و جنگ سوم جهانی در حالت شکننده جهان کنونی رخ نداده است؛ نشانه موفقیت این سازمان بوده است.

بزرگترین هدف سازمان ملل متحد برقراری صلح و ثبات بین‌المللی بوده است و بر مبنای همین موضوع شورای امنیت را تاسیس کرده‌اند که این موضوع به عنوان موضوع اصلی فعالیت سازمان ملل متحد تلقی می‌شود که تاکنون هم تا حدود زیادی در این خصوص موفق بوده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا سازمان ملل در حالت فعلی جهان کنونی توانسته است نقش مهمی را ایفاء کند یا خیر؛ بیان داشت: سازمان ملل یک سازمانی است که از تمامی کشورهای جهان تشکیل شده است.به عبارت دیگر باشگاهی است که از 193 کشور تشکیل شده است. لذا منویات این کشورها می‌تواند در یک پرونده‌ای مانند صلح فلسطین تعیین کننده و نقش آفرین باشد و به جای اینکه ما به دنبال یک مجهول بگردیم باید به سراغ سوال برویم یعنی باید دید که هدف و منویات کشورها چه بوده و به کجا رسیده است؟ ممکن است برخی از کشورها مانند ایران؛ منویاتش در بحث فلسطین با دیگر کشورها هم‌خوانی نداشته باشد اما این روند می‌گوید که اگر دیگر کشورها با شما هم‌خوانی ندارند باید تلاش شود که منویات آنها را به سمت خود جلب کرده و اهداف آنها را با خود هماهنگ سازید تا اینکه این باشگاه 193 عضوی بتواند رای دهد و اراده کند که یک موضوعی حل و فصل شود.

خرم ادامه داد: در موضوع پرونده هسته‌ای ما شاهد این بودیم که منویات کل جهان بر این اجماع قرار گرفت که پرونده هسته‌ای ایران باید از راه دیپلماتیک حل و فصل شود و نه از راه تهدید،تحریم یا مداخله نظامی. لذا دیدیم که همگی در این پرونده حاضر شدند و از نتیجه آنهم ابراز خوشحالی کردند لذا باید بگویم که سوالاتی در کشور ما بر این اساس که وجود سازمان ملل مشکلی را حل نمی‌کند وجود دارد که علت آن آشنا نبودن با ساختار و سازمان، سازمان ملل است و به گونه‌ای ادعا می‌کنند که این سازمان خارج از جهان ما است و تنها دست روی دست گذاشته است و کاری نمی‌کند که باید بگویم اینگونه نیست.

سفیر سابق ایران در لیبی در پایان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران باید به گونه‌ای با اعضای سازمان ملل همکاری کند که بتواند اهداف و منویات خود را توسط یک اجماع کامل بر روی پرونده‌های گوناگونی مانند پرونده هسته‌ای،صلح فلسطین و حتی موضوع پناهندگان در اروپا  متمرکز کند تا به یک هدف مشخص دست یابند. از این رو می‌توان به اتحادیه اروپا هم اشاره کرد از 28 کشور تشکیل شده و مثلاً در خصوص بحرانهای اروپا و خصوصاً بحث پناهندگان با یکدیگر تبادل نظر و اجماع می‌کنند و می‌توان این مدل را در مقیاس بزرگتر یعنی سازمان ملل متحد منتقل کرده و بروز و ظهور داد که اگر خروجی آن مثبت باشد می‌توان گفت که موضوع پناهجویان در کل دنیا حل خواهد شد.