ریاض، به دنبال راهی برای بهبود روابط با پوتین

«محمد بن سلمان» جوان‌ترین فرزند پادشاه، معاون ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی، چهارشنبه هفته گذشته به دعوت «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری فدراسیون روسیه در راس هیاتی بلندپایه برای شرکت در اجلاس اقتصاد بین‌المللی وارد سن پترزبورگ شد؛ سفری جنجال برانگیز که تحلیل و تفسیر‌های زیادی به دنبال داشت. روزنامه «کامرسانت» روسیه درباره این سفر نوشت: سفر وزیر دفاع سعودی، قدمی در راستای گشایش روابط دو کشور،‌ مقدمه‌‌ای برای سفر آتی ملک سلمان و انعقاد قراردادهای نظامی و نفتی  است؛ دو کشور تصمیم گرفته‌اند که روابط  اقتصادی را جدا از روابط سیاسی تعریف کنند. روابط سیاسی ریاض – مسکو از زمان آغاز بحران سوریه با تنش مواجه شد.

محمد بن سلمان، مامور ویژه بازسازی روابط

خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه در گزارشی پیرامون سفر فرزند ملک سلمان، از تلاش سعودی‌ برای بازسازی روابط مسکو – ریاض خبر داد. پس از مطرح شدن بحث توافق هسته‌ای احتمالی میان ایران و گروه ۱+۵، عربستان احساس خطر کرده و دنبال متحد قدرتمند دیگری می‌گردد. به همین دلیل به دنبال نزدیک شدن به روسیه است.

یکی از مسائلی که نظر زیادی به خود جلب کرد، ملاقات پوتین و بن سلمان در حاشیه اجلاس اقتصاد بین‌المللی سن پترزبورگ، جایی خارج از کرملین و پایتخت بود. پایگاه اطلاع رسانی شبکه تلویزیونی «العالم» در این مورد نوشت: دیدار بن سلمان و پوتین جایی خارج از پایتخت و کرملین به عنوان محل ملاقات‌های رسمی، اینگونه القا می‌کند که روسیه و سعودی همچنان بر سر مسائل سیاسی مانند بحران سوریه و یمن و معضلی به نام داعش با یکدیگر اختلاف‌های اساسی دارند.

بحران سوریه و قرار گرفتن مسکو و ریاض در دو طرف این معادله، روابط سیاسی روسیه، عربستان و برخی کشورهای ذره‌بینی حاشیه خلیج فارس را با تنش مواجه کرد. مسکو جانب بشار اسد را گرفت و کشورهای عربی  منطقه نیز با قرار گرفتن پشت پرده داعش و جبهه النصره که در آن زمان گروه‌های عمده تروریستی بودند، تمام تلاش خود را برای کنار زدن اسد به کار بردند.

همان‌طور که در گزارش کامرسانت آمده بود، عربستان و روسیه به این نتیجه رسیده‌اند که روابط سیاسی و اقتصادی خود را از یکدیگر متمایز کنند. عربستان خواستار تکنولوژی و تسلیحات روسیه است و با توجه به این نگرانی که آمریکا را پشت خود نداشته باشد، سعی دارد تا نظر مسکو را جلب و در کنار همکاری‌های گسترده اقتصادی میان دو کشور، فاصله مواضع سیاسی را با روسیه حفظ کند. محمد بن سلمان به همین دلیل، در راس هیاتی بلندپایه عازم کشور سردسیر شمالی شده و تلاش می‌کند منویات ریاض را اجرا کند. پوتین از ملک سلمان برای سفر به روسیه دعوت کرد که از سوی فرزند پادشاه پذیرفته شد.

اسکندر و نیروگاه، بخشی از تمام آنچه سعودی‌ها می‌خواهند

شاید نگاه از زاویه هراس عربستان از توافق احتمالی میان ایران و ۱+۵، بهترین نگاه به تلاش عربستان برای جلب نظر و امکانات مسکو باشد. کارشناسان و ناظران بین‌المللی بر این باور هستند که عربستان از این موضوع وحشت دارد که آمریکا به عنوان اصلی‌ترین عضو طرف مذاکره با ایران، پشت آن‌ها را خالی کند و با ایران قدرتمند در خاورمیانه بماند. بنابراین به دنبال متحدی دیگر می‌گردند تا در صورت به وقوع پیوستن فرضیه مطرح شده، تنها نمانند. به همین دلیل دست نیاز به سمت مسکو دراز کرده و از آن‌ها خواسته‌اند که موشک‌های اسکندر را در اختیارشان بگذارد و نیروگاه هسته‌ای برایشان بسازد؛ یعنی همان فاکتوری که آمریکایی‌ها از آن سر باز می‌زنند. آن‌ها نمی‌خواهند کشور شن‌های نفت‌خیز عقب‌تر از ایران بایستد.

منابع خبری سعودی، پنج‌شنبه گذشته از امضای قرارداد همکاری میان شرکت «روس اتم» و مرکز انرژی اتمی عربستان خبر دادند. بر اساس اخبار این رسانه‌ها، روسیه متعهد شده است که ۱۶ نیروگاه اتمی برای بهره‌برداری‌های صلح‌آمیز و تولید انرژی در خاک عربستان احداث کند.

اسکندر نیز یکی دیگر از خواسته‌های سعودی‌ها است. موشک بالستیک کوتاه برد اسکندر یا Iskander 9M723K1 ، یکی از سامانه‌های موشکی ساخت روسیه است که پیش از این در دسامبر ۲۰۱۲ به سوریه فروخته شد و در برابر سامانه پاتریوت آمریکا در ترکیه قد علم کرد. اسکندر از سال ۲۰۰۶ تا کنون در ارتش روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. عربستان  قصد دارد با خرید این سامانه، توانایی موشکی خود را بالاتر ببرد تا در برابر تهدید خیالی به نام ایران دست خالی نباشد.

محسن صالحی خواه