تفاهم لوزان و استفاده انتخاباتی دموکرات‌ها
تلاش گسترده‌ای توسط اوباما و حزب دموکرات برای رسیدن به این تفاهم صورت گرفت تا مسیر برای رسیدن به توافق جامع هموار شود. اوباما و حزب دموکرات از به نتیجه رساندن این مذاکرات برای تقابل با حزب جمهوری‌خواه، به ویژه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ میلادی استفاده خواهند کرد.
تفاهم میان ایران و ۱+۵ که برای حل مسالمت‌آمیز پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران مطرح شده، از چند لحاظ قابل توجه است. اول، بحث تاثیر این تفاهم بر مسائل داخلی ایالات متحده آمریکا است. به نظر می‌رسد تلاش گسترده‌ای توسط اوباما و حزب دموکرات برای رسیدن به این تفاهم صورت گرفت تا مسیر برای رسیدن به توافق جامع هموار شود. اوباما و حزب دموکرات از به نتیجه رساندن این مذاکرات برای تقابل با حزب جمهوری‌خواه، به ویژه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶میلادی استفاده خواهند کرد.
هرچند در رقابت‌های سیاسی آمریکا مسائل داخلی بیشتر از مسائل خارجی، مورد توجه قرار می‌گیرد اما کسب یک موفقیت قابل توجه در عرصه سیاست خارجی نیز ابزاری برای استفاده در رقابت‌های سیاسی و انتخاباتی محسوب می‌شود. لذا حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران به عنوان یک دستاورد در سیاست خارجی دوره ریاست‌جمهوری اوباما به حساب می‌آید. با توجه به ناکامی‌ها و عدم موفقیت آمریکا در عرصه‌های مختلف مانند انقلاب‌های مردمی در خاورمیانه، بحران سوریه و مناقشه اوکراین، حل و فصل این پرونده می‌تواند یک امتیاز مثبت برای جریان حاکم تلقی شود.
شاید مذاکرات طولانی طرف آمریکایی با تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران و اصرار بر رسیدن به توافق، ریشه در همین مساله داشته باشد. اوباما و حزب دموکرات از محدودیت‌های اعمال شده و ادعای بازداشتن ایران از دسترسی به تسلیحات هسته‌ای برای مصارف داخلی و انتخاباتی خود استفاده خواهند کرد.
به هر حال تا دسترسی به توافق نهایی سه ماه زمان باقی مانده است. در این مدت جمهوری‌خواهان ساکت نخواهند نشست و تمام تلاش خود را برای انحراف از مسیر توافق و یا لغو آن به کار می‌گیرند. در مقابل، دموکرات‌ها نیز می‌توانند بر روی ناکامی‌های جمهوری خواهان در مقابله با برنامه هسته‌ای ایران مانور دهند و ادعا کنند که در زمان دموکرات‌ها محدودیت بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شد و تهدید ایران برای جهان و منطقه از بین رفت. بنابراین به نتیجه رسیدن این توافق دستاورد مثبتی برای دموکرات‌ها در انتخابات آتی خواهد بود.
در مورد موضع اسرائیل درباره تفاهم لوزان نیز باید گفت که دشمن اصلی ایران، رژیم صهیونیستی بوده و دشمن اصلی اسرائیل نیز جمهوری اسلامی ایران است. نمی‌توان انتظار داشت که نتانیاهو و وزرای کابینه وی در برابر تفاهم لوزان سکوت کنند. مقام‌های این رژیم تمام تلاش خود را برای تخریب مسیر مذاکره و نرسیدن به توافق نهایی به کار می‌برند.
به دلیل نگرانی اسرائیل، جان کری و اوباما با تل‌آویو در تماس بوده و تضمین‌هایی به آن‌ها داده‌اند که همچنان حفظ موجودیت و تامین امنیت اسرائیل اولویت اول آن‌ها در سیاست خارجی است. تلاش فعلی اوباما راضی و آرام نگه داشتن اسرائیل و نتانیاهو است تا خللی در روند مسالمت‌آمیز حل پرونده ایجاد نشود. به نظر نمی‌رسد که اقدام‌های اسرائیل خلل جدی در مسیر حل شدن پرونده هسته‌ای ایران ایجاد کند؛ زیرا اراده سیاسی در ایران و ۱+۵ به ویژه ایالات متحده برای رسیدن به توافق نهایی ایجاد شده است.
* اردشیر سنایی - استاد دانشگاه