مذاکرات لوزان، سکوت در حاشیه خلیج‌فارس و فریاد در تل‌آویو
مذاکرات لوزان و بیانیه پایانی این گفت‌وگوها واکنش‌های مختلفی در خاورمیانه به دنبال داشت. کشورهای حاشیه خلیج فارس سکوت اختیار کرده و رژیم صهیونیستی از وجود گزینه‌های روی میز خبر می‌دهد.
برخی کشورهای خاورمیانه به سردستگی عربستان و حمایت‌های نه چندان پنهان رژیم صهیونیستی همواره اقدام به سنگ‌اندازی و کارشکنی در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ کردند. لابی‌های سیاسی این کشور‌ها با پوشش رسانه‌ای گسترده حول این محور که ایران به دنبال ساخت تسلیحات اتمی است، گفت‌وگوهای هسته‌ای را با چالش مواجه می‌کرد. سنگ‌اندازی‌های «لوران فابیوس» به فرمان تل‌آویو در جریان یکی از مذاکرات یا ورود «سعود الفیصل» به وین و ملاقات با «جان کری» از همین دست اقدام‌های موذیانه جریان مرتجع منطقه است.
تفاهم لوزان اتفاقی تلخ برای این گروه است. در حالی که «محمدجواد ظریف» و «فدریکا موگرینی» بیانیه مشترک گفت‌وگوهای لوزان را قرائت کردند، برخی سکوت کرده و برخی دیگر با شیطنتی خاص برای استقرار امنیت در خاورمیانه ابراز امیدواری کردند. در این میان، آتش خشم در دل تل‌آویو افتاد و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نتوانست خشم خود را کنترل کند و دستور تشکیل جلسه امنیتی را داد.
عربستان و ابراز امیدواری برای استقرار امنیت در خاورمیانه
پس از به دست آمدن تفاهم در لوزان، خبر تماس تلفنی «باراک اوباما» و «سلمان بن عبدالعزیز» توسط رسانه‌ها مخابره شد. اندک اطلاعات منتشر شده از این تماس از این موضوع حکایت می‌کند که اوباما بر پایبندی ایالات متحده به حفظ امنیت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تاکید کرده است. سلمان نیز برای رسیدن به توافق نهایی و برقراری آرامش و ثبات در خاورمیانه ابراز امیدواری کرده است.
عربستان متحد قدیمی ایالات متحده و انگلستان در خاورمیانه است. این متحد دیرین همواره برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی علیه خود تفسیر کرده و اقدام‌هایی که پیش از این گفته شد را انجام داده است. حرف اوباما مبنی بر پایبندی ایالات متحده به حفظ امنیت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ریشه در همین موضوع دارد. تماس اوباما را می‌توان در راستای اطمینان‌بخشی به ریاض برای کنترل واشنگتن بر اوضاع خاورمیانه معنی کرد.
از طرف دیگر، ملک عربستان نسبت به برقراری ثبات و استقرار امنیت در خاورمیانه ابراز امیدواری کرده است. این حرف توسط فردی عنوان شده که جدید‌ترین بحران منطقه را ایجاد کرده است. یمن به عنوان کشوری که بر تنگه باب‌المندب به عنوان یکی از آبراه‌های استراتژیک جهان احاطه دارد، با فرمان همین پادشاه هدف حمله‌های هوایی جنگنده‌های ائتلاف منطقه‌ای ضد یمن قرار گرفت. سلطان کشور دلارهای نفتی، به طوری شیطنت‌آمیز ایران را عامل ناامنی و بی‌ثباتی خاورمیانه معرفی می‌کند در حالی که تروریست‌های دست‌پرورده بادیه‌نشین‌های ریاض، سوریه و عراق را به میدان جنگ تبدیل کرده‌اند.
تفاهم در لوزان، آتش در تل‌آویو
از میان تمام مخالفان توافق نهایی، صدای حاکمان سرزمین‌های اشغالی بلند‌تر بود. ساعاتی پس از اعلام تفاهم در لوزان، خط ارتباطی میان تل‌آویو و واشنگتن برقرار شد و نتانیاهو مخالفت صریح خود با توافق میان ایران و ۱+۵ را اعلام کرد. جمعه گذشته نیز جلسه‌ای میان وی و مقام‌های ارشد امنیتی اسرائیل برگزار شد. رسانه‌های صهیونیست نیز نارضایتی خود را پنهان نکرده و تفاهم لوزان را تسلیم شدن غرب در برابر ایران دانستند.
نخست‌وزیر اسرائیل بار دیگر با تکرار ادعاهای بی‌اساس خود در مورد ماهیت برنامه هسته‌ای ایران اعلام کرد که توافق لوزان باعث قانونی شدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران و سلاح‌های هسته‌ای در منطقه و افزایش احتمال جنگ می‌شود. این موضع توسط نخست‌وزیر رژیمی بیان می‌شود که تنها دارنده سلاح هسته‌ای در خاورمیانه است و برای در اختیار داشتن این تسلیحات مورد بازخواست هیچ نهاد بین‌المللی قرار نمی‌گیرد.
اظهار نظر «یووال اشتاینیتز» تندترین واکنش به بیانیه لوزان بود. وزیر امور راهبردی کابینه نتانیاهو در واکنش به تفاهم به دست آمده در مصاحبه با رادیو اسرائیل بیان کرد که تمامی گزینه‌ها از جمله اقدام نظامی علیه ایران روی میز است و در صورتی که دیگر چاره‌ای نداشته باشیم، به ایران حمله نظامی می‌کنیم.
سکوت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس
زیرکی کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس در تلاش برای اتخاذ موضع یکسان درباره تفاهم هسته‌ای لوزان است. غیر از ابراز امیدواری ملک سلمان برای استقرار امنیت در منطقه و جهان، هیچ یک از مقام‌های ارشد کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اظهار نظری نکردند.
مقام‌های کشورهای عربی خلیج فارس اعلام کردند که اظهار نظر این کشور‌ها به صورت انفرادی صورت نگرفته و موضع قطعی پس از بررسی تفاهم‌نامه در شورای همکاری و به صورت جمعی اتخاذ می‌شود. این کشور‌ها نیز از جمله گروهی هستند که همواره بر طبل تهدیدآمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران کوبیده و خود را در معرض تهدید نشان می‌دادند. شاید اختلافات نه چندان دور در شورای همکاری که روابط دیپلماتیک آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار داد، درس عبرتی برای آن‌ها شده باشد تا موجب به وجود آمدن انشقاق دیگری در این تشکیلات منطقه‌ای نشوند.
گزارش: محسن صالحی خواه