آیا پرونده انقلاب لیبی با آتش‌بس بسته می‌شود؟

از زمان پیروزی انقلاب ۱۷ فوریه لیبی تا امروز، این کشور میدان نبرد گروه‌های مسلح است. هرج و مرج و جنگ قدرت پس از سقوط یک حکومت، امری رایج در تمام کشورهایی است که انقلاب در آن‌ها به وقوع پیوسته است. اما شاید انقلابیون لیبی تصور نمی‌کردند که پس از ساقط کردن حکومت قذافی، جنگ داخلی در این کشور بیش از چهار سال به طول بینجامد.

به انحراف کشیده شدن انقلاب‌های عربی که پیش از این در مصر دیده شد، امروز در لیبی نیز نمود پیدا کرده است. جریانی که می‌رفت تا دیکتاتوری‌های منطقه را برچیند، با دخالت کشورهای خارجی در امور لیبی و جانبداری از گروه‌های مسلح باعثشد تا انقلاب ۱۷ فوریه، رنگ خون بگیرد.

دخالت کشورهای خارجی یکی از مسائلی بود که باعثشعله‌ور شدن جنگ داخلی در لیبی شد. «محمود جبریل» رئیس سابق دفتر اجرایی شورای ملی انتقالی و رئیس فعلی ائتلاف ملی لیبی، نقش قطر در این زمینه را بسیار موثر می‌داند. جبریل در مصاحبه با پایگاه خبری «بوابه الوسط» به طور صریح اعلام کرد که در سال ۲۰۱۱ میلادی که عهده‌دار مسئولیت دفتر اجرایی بود، «مصطفی عبدالجلیل»(رئیس سابق شورا) و «حمد بن خلیفه» ‌(امیر پیشین قطر) با خلع سلاح و انحلال گروه‌های شبه‌نظامی مخالفت کردند.

آتش‌بس

مذاکرات صلح لیبی در ژنو و تحت نظارت مستقیم سازمان ملل متحد برگزار می‌شود. آتش بس فعلی، نتیجه همین مذاکرات است. وضعیت بحرانی پس از انقلاب و وجود نداشتن تمرکز قدرت، سبب آغاز جنگی شد که تلفات نظامی و غیرنظامی زیادی به دنبال داشت. شبه‌نظامیان کنونی که‌‌ همان انقلابیون دیروز هستند با دولت و ارتش لیبی وارد جنگی شدند که تا چند روز گذشته نیز ادامه داشت. گروه‌های شبه‌نظامی لیبی و ارتش این کشور در چارچوب گفت‌و‌گوهای صلح ژنو، اعلام آتش‌بس کردند.

گروه «فجر لیبی» ‌که یکی از گروه‌های اصلی شبه‌نظامیان به شمار می‌‌رود و از آگوست سال گذشته میلادی، کنترل طرابلس را در دست دارد، روز جمعه هفته گذشته به طور رسمی آتش‌بس در تمام جبهه‌های نبرد با ارتش و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی را اعلام کرد. روز گذشته نیز ارتش لیبی با انتشار بیانیه‌ای، اعلام آتش‌بس کرد.

بر اساس بیانیه صادر شده، تحرکات تروریستی و ارسال تجهیزات نظامی و پشتیبانی از گروه‌های مسلح با برخورد این نهاد مواجه می‌شود و شامل این آتش‌بس نیست. ارتش اعلام کرده است که در صورت مشاهده تحرکات گروه‌های شبه‌نظامی، مواضع این افراد مسلح را هدف قرار می‌دهد.

در بخش دیگری از این اطلاعیه نیز آمده است که این آتش‌بس، مانع تعقیب تروریست‌ها نمی‌شود و ارتش به برنامه خود برای تعقیب و دستگیری تروریست‌هایی که تشکیل دولت وحدت ملی را به رسمیت نمی‌شناسند، ادامه می‌دهد.

شرط تداوم آتش‌بس

همانطور که جنگ لیبی با دخالت و اعمال نفوذ کشورهای خارجی آغاز شد، تداوم آتش‌بس و پایان جنگ نیز با عدم دخالت منفی این کشور‌ها امکان‌پذیر است. قطر که به عنوان حامی گروه‌های شبه‌نظامی در لیبی شناخته می‌شود، باید گروه‌های مورد حمایت خود را تشویق به آتش‌بس کرده و انسان‌های بیشتری را قربانی سیاست‌های خود نکند.

حال که سازمان ملل متحد متولی برگزاری مذاکرات صلح لیبی شده است و گروه‌های مختلف در این کشور با موافقت با برقرای آتش‌بس نشان داده‌اند که مایل به پایان یافتن جنگ و خونریزی هستند، بهترین فرصت برای ایجاد صلح فراهم شده است. در صورتی که کشورهای حامی دو طرف، از پشتیبانی کورکورانه دست برداشته و گروه‌های مطیع خود را به سمت صلح حرکت دهند، آتش‌بس و جنگ لیبی نیز به پایان خواهد رسید.

تمایل دو طرف به پایان دادن جنگ و پیشرفت مذاکرات صلح، شرط تداوم آتش‌بس است. تداوم آتش‌بس و برقرای امنیت نیز نخستین قدم برای تشکیل دولت وحدت ملی در لیبی خواهد شد.

گزارش: محسن صالحی خواه