آیا عراق گورستان داعش خواهد شد؟

پیروزی‌های پی‌در‌پی ارتش و نیروهای مردمی عراق، آزادسازی موصل را در آینده نزدیک نوید می‌دهد. با وجود پشتیبانی کشورهای غربی و ارتجاع منطقه از شبه‌نظامیان داعش، شاهد پیشروی‌های روزافزون و آزادسازی‌ شهر‌ها و مناطق مهم توسط نیروهای عراقی هستیم.

آخرین پیروزی نیروهای عراقی، آزاد کردن «الضلوعیه» در ۸۰ کیلومتری پایتخت و پاک‌سازی مناطقی در جنوب سامرا از تروریست‌های داعش بود. سفر «حیدر العبادی» نخست‌وزیر عراق به الضلوعیه پیامی سیاسی برای تروریست‌ها و کشورهای پشتیبان بود. با این سفر، دولت عراق به دشمنان خود اثبات کرد که اراده‌ای محکم برای شکست تروریست‌ها دارد.

در مقابل پیشروی‌های ارتش و نیروهای مردمی عراق، شاهد عقب‌نشینی داعش از مواضع پیشین و فرار تروریست‌ها از میدان نبرد هستیم. تصفیهٔ درون‌گروهی داعش که در حال حاضر افزایش یافته اثبات کننده این موضوع است.

هدف بعدی، موصل

موصل به عنوان سومین شهر بزرگ عراق و مرکز استان نینوا، مهم‌ترین نقطه‌ای است که تا کنون در تصرف داعش قرار دارد. این شهر با حدود دو میلیون نفر جمعیت، هدف بعدی دولت عراق برای انجام عملیات نظامی‌ است. نیروهای عراقی با عملیات در استا‌های صلاح‌الدین و الانبار در حال پیشروی به سمت شمال هستند.

آزادسازی مناطق جنوب سامرا و حرکت نیروهای عراقی در استان الانبار در ‌‌نهایت برای رسیدن به موصل وانجام عملیات پاک‌سازی در این منطقه است.

پاک‌سازی الضلوعیه در ۸۰ کیلومتری شمال بغداد، آزداسازی مناطق «یثرب» و «تل الذهب» در استان صلاح‌الدین و مناطق «آلوس» و «الخسفه» در استان الانبار و فرودگاه «تلعفر» و «سنجار» در استان نینوا از جمله آخرین پیروزی‌های ارتش و نیروهای مردمی عراق است.

دولت عراق پس از آزادسازی «سد العظیم» در دیالی، اعلام کرد که هدف بعدی نیروهای این کشور آزادسازی موصل خواهد بود. اهمیت این شهر به اندازه‌ای بالا است که «نوری المالکی» نخست‌وزیر وقت عراق، آزادسازی موصل را مساوی با شکست کامل داعش و آزادسازی تمام عراق دانست.

با پیگیری مسیر حرکت نیروهای عراقی در استان‌های صلاح‌الدین، الانبار و نینوا می‌توان پیش‌بینی کرد که در آینده‌ای نزدیک شاهد محاصره موصل و آغاز عملیات آزادسازی این منطقه استراتژیک هستیم.

تغییر استراتژی داعش

در چندماه گذشته شاهد تغییر استراتژی نظامی داعش بودیم. با شکست‌های پی‌درپی این گروه از ارتش و نیروهای مردمی عراق، جبهه نبرد به جنگ شهری تبدیل شده است. به دلیل سکونت اشخاص غیرنظامی در شهر‌ها و استفاده داعش از این افراد به عنوان سپر انسانی، راهبرد نظامی عراق نیز تا حدودی تغییر کرده است.

با شرایط کنونی، بمباران هوایی و استفاده از توپخانه برای هدف قرار دادن مواضع تروریست‌ها نه تنها کارآمد نیست، بلکه باعثکشته‌شدن غیرنظامیان و تخریب منطق مسکونی می‌شود. بنابراین ارتش عراق با تقویت نیروهای زمینی سعی در پیشروی موثر‌تر دارد. پیش از این نیز نقش اصلی در جبهه نبرد را نیروهای زمینی بر عهده داشتند، اما پشتیبانی هوایی و توپخانه باعثتضعیف نیروهای داعش و تسریع پیشروی نیروهای عراقی می‌شد.

در حال حاضر با آغاز شدن جنگ شهر‌ها و استفاده داعش از سپر انسانی، نیروهای عراقی کار سختی برای آزادسازی مناطق اشغال‌ شده در پیش خواهند داشت.

اعدام‌های درون گروهی داعش

در چند روز گذشته اخباری مبنی بر اعدام‌های درون گروهی داعش در خروجی رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت. پس از آزادسازی سنجار، داعش تمام تروریست‌هایی که از این شهر عقب‌نشینی کرده بودند را اعدام کرد. چندین اعدام دیگر نیز به بهانه‌های واهی اختلاس یا کودتا توسط این گروه انجام شد. اخبار منتشر شده حاکی از شکاف و انشقاق درونی در ساختار گروهک تروریستی داعش است.

شکست‌ها و عقب‌نشینی‌های پی‌در ‌پی داعش باعثسرخوردگی برخی از تروریست‌ها این گروه شده که تلاش داشتند تا به کشورهای خود بازگردند. سران این گروه برای پایان دادن به روند بازگشت افراد به کشورهای خود، تمام کسانی که قصد فرار داشتند را اعدام کردند.

کارشکنی آمریکا

سرویس اطلاعاتی آمریکا سابقه طولانی در عملیات پنهان و نگارش سناریو‌های امنیتی برای پیشبرد اهداف این کشور در خاک کشورهای دیگر دارد. عراق امروز مرکز عملیات اطلاعاتی آمریکا و کشورهای هم‌پیمان در خاورمیانه است. از یک طرف ائتلاف بین‌المللی ضدداعش به رهبری آمریکا تاسیس می‌شود و از طرف دیگر هواپیماهای ترابری این کشور اقدام به پرتاب محموله تجهیزات برای تروریست‌ها می‌کنند.

با توجه به تغییر رویکرد داعش و آغاز جنگ شهر‌ها، ناکارآمدی حمله‌های ائتلاف که کار‌شناسان نظامی از آغاز به آن اشاره می‌کردند، به طور کامل مشخص شده است. از زمان تشکیل ائتلاف در سپتامبر سال گذشته میلادی، کار‌شناسان نظامی‌ آمریکا و دیگر کشور‌ها به طور مرتب از کافی نبودن حمله‌های هوایی سخن گفتند. طبق نظر این کار‌شناسان، این حمله‌ها باید به عنوان مکمل عملیات زمینی مورد استفاده قرار بگیرد. در شرایط کنونی، شرایط برای دخالت و ورود مجدد نیروهای بیگانه به رهبری آمریکا به خاک عراق فراهم شده است.

دولت عراق در برابر ورود نیروهای بیگانه به خاک خود مقاومت می‌کند زیرا به این یقین رسیده است که به تنهایی و با کمک مستشاران نظامی برخی کشورهای دوست، توانایی مبارزه با داعش را دارد. بزرگ‌نمایی قدرت داعش و بزرگ‌تر نشان دادن خطر این گروه‌ توسط رسانه‌های هدایت شده، این موضوع را در افکار عمومی ترسیم کرده است که تنها حضور ارتش کشورهای اروپایی و آمریکا می‌تواند این گروه را نابود کند و عراق به تنهایی توانایی مقابله ندارد. با تمام این مسائل و منفعت آمریکا در ادامه‌دار بودن جنگ این پرسش مطرح می‌شود، که آیا عراق پایان داعش خواهد بود؟

پایان داعش

پیروز‌ی‌های ارتش و نیروهای مردمی عراق و رانده شدن تروریست‌ها به سمت مرزهای این کشور، پایان حیات این گروه را در ذهن به تصویر می‌کشد. بر کسی پوشیده نیست که گروه‌های تکفیری خاورمیانه محصول همکاری کشورهای مرتجع و کشورهای غربی و حصول اهداف آن‌ها است. جنگ عراق به زودی پایان خواهد یافت. پرسش اصلی این است که آیا با پایان جنگ، عمر داعش نیز به پایان می‌رسد؟

در صورت پایان یافتن جنگ عراق، اگر مقصد دیگری برای این گروه معین نشود، تروریست‌ها داعش به کشورهای خود باز می‌گردند. کشورهای حامی تروریسم در خاورمیانه و غرب نیز از این امر واهمه دارند که کشور‌هایشان تبدیل به صحنه عمل تروریست‌هایی شود که خود آن‌ها را تربیت کرده‌اند.

نیروهای سوری و عراقی در حال نزدیک شدن به مرزهای مشترک یکدیگر و مناطق میان دو کشور هستند که داعش در آن‌ها حضور دارد. در صورت رسیدن این دو ارتش به یکدیگر، داعش تسلیم اقتدار ارتش و نیروهای مردمی سوریه و عراق خواهد شد و توانایی جنگ همزمان با این دو کشور در چند منطقه را ندارد. بنابراین عناصر باقی‌مانده داعش منطقه دیگری را برای استقرار و انجام عملیات تروریستی در اختیار خواهند گرفت. در چند ماه گذشته شاهد تصرف شهر «معان» در اردن توسط تکفیری‌ها، تحرکات تروریستی در صحرای سینا در مصر و جنگ داخلی در لیبی بودیم. هر سه منطقه دارای زمینه‌های ورود داعش هستند و پس از پایان جنگ در عراق و سوریه، احتمال دارد که یکی یا تمام این مناطق به عنوان پایگاه جدید این گروه تکفیری انتخاب شود.

جنگ میان گروه‌های تکفیری و کشورهای خاورمیانه، توجیهی برای حضور مجدد نیروهای بیگانه در این منطقه در سال ۲۰۱۵ میلادی خواهد بود. این جنگ فرسایشی پس از عراق نیز ادامه خواهد یافت و حتی در صورت پایان یافتن عمر داعش برای پیشبرد منافع کشورهای پشتیبان، گروهی دیگر با همین گرایش و روش اما با نامی متفاوت ظاهر خواهد شد.

گزارش: محسن صالحی‌خواه