سفر موگرینی به ترکیه؛ ابزاری برای یارکشی سیاسی

بر اساس اعلام رسمی اتحادیه اروپا «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، امروز - دوشنبه - در صدر یک هیئت دیپلماتیک به ترکیه سفر می‌کند. «استیل یانیدس» کمیسر امور بشردوستانه و «یوهانس هان» کمیسر توسعه اتحادیه اروپا موگرینی را در این سفر همراهی می‌کنند.

سفر موگرینی به آنکارا در حالی صورت می‌گیرد که هفته گذشته، «ولادیمر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه برای انعقاد قرارداد گازی و دیدار با «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه به این کشور سفر کرده بود.

با جابه‌جایی قدرت در ترکیه و تغییر برخی مقام‌های اتحادیه اروپا، هر دو طرف به دنبال محکم‌تر کردن روابط و نزدیک کردن رویکردها هستند. مسائل جاری منطقه مانند جنگ عراق و سوریه، ‌ موقعیت جغرافیایی و نقش ترکیه در ائتلاف بین‌المللی ضدداعش، از جمله مسائلی هستند که موگرینی برای مطرح کردن آن، به این کشور سفر می‌کند.

ترکیه به عنوان نقطه اتصال اروپا و آسیا، از اهمیت راهبردی برخوردار است. اکنون، با ادامه درگیری میان اتحادیه اروپا، ایالات متحده و روسیه، اهمیت استراتژیک ترکیه بیشتر می‌شود. فاصله کوتاه میان سفر موگرینی و پوتین را می‌توان تلاش طرفین برای جذب ترکیه به سمت خود، ارزیابی کرد.

سیاست‌ها و قوانین داخلی ترکیه مانند ماده ۳۰۱ قانون کیفری این کشور، مناقشه قبرس، مساله کردها و چند مورد دیگر، موانع عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا هستند. برخی سیاستمداران اروپایی مانند «نیکلا سارکوزی» نیز به دلیل هم‌مرزی ترکیه با ایران، با پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا مخالفت کرده‌اند.

مواضع ترکیه نسبت به داعش و تحولات خاورمیانه نیز یکی از مسائل طرف اروپایی است. با مطرح شدن تشکیل ائتلاف بین‌الملی ضدداعش به رهبری آمریکا، ترکیه از عضویت در این ائتلاف بین‌المللی خودداری کرد. مقام‌های آنکارا در آن زمان، گروگان ترکیه‌ای نزد داعش را بهانه کرده و عنوان کردند که قراردادی که جان شهروندان ترک را به خطر بیاندازد، امضا نخواهند کرد. پس از آزادی این گروگان، آنکارا باز هم از عضویت در ائتلاف ضد داعش خودارری کرد. پس از اعمال فشارهای بین‌المللی، این کشور در نهایت در سپتامبر ۲۰۱۴ عضویت در ائتلاف بین المللی ضدداعش را پذیرفت.

روابط بین‌الملل در سال ۲۰۱۴ میلادی، دچار دگرگونی‌های بسیاری شد. ظهور داعش در خاورمیانه و جنگ اوکراین، دو تحول بزرگ در سال جاری بودند و در پی این اتفاق‌ها، یارکشی بین کشورها آغاز شد. ترکیه به دلیل موقعیت استراتژیک جغرافیایی، ‌ یار مناسبی برای هر کدام از دو طرف درگیری محسوب می‌شود. همسایه بودن این کشور با عراق و سوریه، می‌تواند برای جلوگیری از نفوذ داعش به اروپا و ناحیه قفقاز مورد استفاده قرار بگیرد تا تکفیری‌ها در این مناطق به یکدیگر متصل نشوند.

ترکیه یکی از کشورهایی بود که تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه را جدی نگرفت و به مبادلات تجاری خود با این کشور ادامه داد. اتحادیه اروپا به دنبال فلج کردن اقتصاد روسیه و در نهایت، شکست این کشور در بحران اوکراین است. بنابراین موگرینی سعی در تغییر نظر ترکیه در این مورد خواهد کرد.

بهبود روابط مسکو - آنکارا و قرار گرفتن ترکیه در کنار روسیه به ضرر اتحادیه اروپا تمام می‌شود. احتمال می‌رود، سفر موگرینی به ترکیه برای خنثی‌سازی مذاکرات بین پوتین و اردوغان باشد، تا این کشور در کنار اتحادیه اروپا قرار بگیرد و روسیه در پروژه فروش گاز خود با شکست مواجه شود. به عبارتی می‌توان گفت که موگرینی حامل پیام استحکام روابط با ترکیه است.

گزارش: محسن صالحی‌خواه