نگاهی به انتخابات ریاست‌جمهوری در مهد بهار عربی
در صورت پیروزی السبسی به علت داشتن گرایش‌های سکولار و همراه بودن اکثریت پارلمان با عقاید وی، احتمالا اسلامگرایان تونس در اقلیت قرار خواهند گرفت اما در صورت پیروزی المرزوقی، به دلیل روابط مناسب میان وی و اسلامگرایان میانه‌رو، احتمال حضور اسلامگرایان در دولت و عرصه سیاسی این کشور وجود دارد.
پس از به راه افتادن موج بهار عربی در کشورهای عربی منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا برخی حکومت‌های استبدادی منطقه سقوط کرده و نظام‌های جدیدی در آنها روی کار آمدند. تونس نیز که از سال ۱۹۸۷ میلادی تحت حکومت «زین العابدین بن‌علی» قرار داشت، این تغییر را تجربه کرد و حکومت وی در سال ۲۰۱۱ توسط انقلابیون سقوط کرد. پس از برکناری رئیس‌جمهوری تونس، ابتدا «فواد المبزع» از ۱۵ ژانویه ۲۰۱۱ تا ۱۳ دسامبر همان سال کفیل ریاست‌جمهوری بود. سپس با تشکیل مجلس موسسان توسط انقلابیون تونس، «منصف المرزوقی» به عنوان رئیس‌جمهوری موقت این کشور انتخاب شد تا انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شود. از زمان استقلال تونس از فرانسه در سال ۱۹۵۶ میلادی، این کشور تنها چهار رئیس‌جمهوری به خود دیده است. «حبیب بورقیبه» نخستین رئیس‌جمهوری این کشور در پی کودتای بدون خونریزی که توسط نخست‌وزیر وی صورت گرفت، از مقام خود برکنار شد و بن علی به جای وی در مسند ریاست‌جمهوری نشست.
۲۳ نوامبر ۲۰۱۴، روز برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در تونس بود که در جریان آن ۲۲ نامزد انتخاباتی برای کسب این کرسی با یکدیگر رقابت کردند. از میان نامزدهای انتخاباتی در تونس چند چهره شناخته شده‌تر و در میدان اصلی رقابت قرار دارند: منصف المرزوقی و «قائد السبسی» رهبر حزب سکولار «نداء» تونس دو نفر از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های انتخابات ریاست‌جمهوری تونس هستند که تحلیل‌گران اهل تونس رقابت اصلی در انتخابات را میان این دو نفر می‌دانند. در کنار این افراد، «سلیم الریاحی» تاجر معروف تونسی و رهبر حزب اتحاد میهنی آزاد و قاضی «کلثوم کنو» رئیس انجمن قضات تونس که تنها
نامزد زن در این انتخابات است، به رقابت پرداختند. در صورت عدم کسب اکثریت آراء توسط یکی از نامزدهای انتخابات، دور دوم این رقابت سیاسی میان دو نفر از نامزدهایی که بیشترین آراء را کسب کنند، برگزار می‌شود.
در انتخابات اخیر، آرایش احزاب سیاسی تونس حول محور دو نامزد شناخته شده این رقابت یعنی المرزوقی و قائد السبسی بوده است. حزب «الحرکه الدستوریه» به ریاست «حامد القروی»(که در حکومت بن‌علی دارای مقام وزارت بود) یکی از احزابی است که از السبسی حمایت می‌کند. این حزب، «عبدالرحیم الزواری» نامزد خود در انتخابات ریاست‌جمهوری تونس را به نفع السبسی از گردونه رقابت خارج کرد. حزب «آفاق تونس» به رهبری «یاسین ابراهیم» که دارای گرایش های نئولیبرالیستی است، نیز از السبسی حمایت می‌کند. در کنار این احزاب، «کمال النابلی» یکی از وزرای دوران حکومت زین العابدین بن علی که به صورت مستقل در انتخابات ریاست جمهوری تونس شرکت کرده بود، به نفع السبسی کنار کشید. حزب آفاق تونس به ریاست یاسین ابراهیم که از السبسی حمایت کرد، دارای هشت کرسی در پارلمان این کشور است که در صورت پیروزی این نامزد در انتخابات، میزان حمایت وی در پارلمان بالاتر خواهد بود. منصف المرزوقی که در این رقابت انتخاباتی به صورت مستقل شرکت کرده بود، تحت حمایت طیف‌های سیاسی مانند «البناء الوطنی»، «الاصلاح و التنمیه»، «حرکه بناء المغاربی»، «العداله و التنمیه» و «التیار الدیموقراطی» قرار داشت که حزب التیار در انتخابات پارلمانی این کشور توانست سه کرسی نمایندگی به دست بیاورد.
عده ای از تحلیل‌گران معتقدند که عدم شرکت حزب النهضه در انتخابات ریاست‌جمهوری تونس، به نفع المرزوقی بوده است. حزب النهضه تونس به عنوان بزرگ‌ترین و سازمان‌یافته‌ترین حزب این کشور که دارای گرایشات میانه‌رو اسلامی است، نتوانست توفیق زیادی در انتخابات پارلمانی تونس به دست بیاورد و پایین‌تر از حزب نداء تونس ایستاد. در صورت پیروزی حزب النهضه در انتخابات پارلمانی، نامزد معرفی شده توسط این حزب می‌توانست بر مسند ریاست‌جمهوری تونس تکیه بزند. این تشکل سیاسی ازهیچ‌یک از نامزدها حمایت نکرد ولی مردم تونس را به مشارکت گسترده در این انتخابات دعوت کرده بود.
تونس که به دلیل وابستگی شدید تاریخی و فرهنگی بیشتر، جزئی از خاورمیانه محسوب می‌شود، مانند بسیاری از کشورهای این منطقه در معرض تهدیدهای گروه‌های تروریستی قرار دارد. به دلیل وجود این تهدیدها، انتخابات اخیر تونس تحت تدابیر شدید امنیتی انجام شد. ۵۰ حوزه نزدیک به مناطق مرزی الجزایر به جای ۱۰ ساعت، پنج ساعت اقدام به جمع‌آوری آراء کردند. برای تامین امنیت مرزهای این کشور در زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در برابر تهدیدهای گروه‌های تروریستی فعال در منطقه، هفت هزار نیروی ویژه الجزایری و بر اساس شنیده‌ها ده‌ها هزار نیروی نظامی تونس در مرز مشترک میان دو کشور
مستقر شدند. ۵۰ هزار نیروی ناظر انتخابات نیز برای جلوگیری از وقوع تخلفات انتخاباتی در حوزه‌های رای‌گیری سراسر تونس مستقر بودند.
از جمعیت حدود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری تونس، حدود پنج میلیون و ۲۰۰ هزار نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور بودند. به این دلیل که این انتخابات، نخستین انتخابات آزاد ریاست‌جمهوری پس از سقوط زین‌العابدین بن‌علی بود، گروه‌های مختلف تونسی مردم این کشور را به حضور گسترده در این انتخابات دعوت کردند تا با قرار گرفتن کشور در روند دموکراتیک، حل مشکل‌ها و بحران تونس توسط مردم این کشور آغاز شود. برخی هواداران المرزوقی در شعارهای خود مطرح کرده بودند که در صورت عدم پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری، کشور به حمام خون تبدیل خواهد شد. بعضی تحلیل‌گران مانند «جمعه قاسمی» معتقد بودند که این‌گونه موضع‌گیری‌ها پیش از انتخابات، کشور را وارد ورطه خطرناکی می‌کند که این کشور ظرفیت آن را نخواهد داشت.
بر اساس تحلیل‌های ارائه شده، احتمال پیروزی السبسی یا المرزوقی در این انتخابات بیشتر است و در صورت کشیده شدن انتخابات به دور دوم، رقابت میان این دو نامزد خواهد بود. به دلیل شرکت نکردن حزب النهضه به عنوان یک تشکیلات اسلام‌گرا در انتخابات ریاست‌جمهوری تونس، احزاب سکولار شانس بیشتری برای پیروزی در این رقابت سیاسی دارند. در صورت پیروزی السبسی به علت داشتن گرایش‌های سکولار و همراه بودن اکثریت پارلمان با عقاید وی، احتمالا اسلامگرایان تونس در اقلیت قرار خواهند گرفت اما در صورت پیروزی المرزوقی، به دلیل روابط مناسب میان وی و اسلامگرایان میانه‌رو، احتمال حضور اسلامگرایان در دولت و عرصه سیاسی این کشور وجود دارد.
گزارش: محسن صالحی‌خواه
