سفیر اوکراین در ایران در گفتوگو با ایلنا:
اوکراین با تحویل سلاحهای هستهای خود مرتکب اشتباه بزرگی شد
مواضع دولت ایران در برابر تحولات اوکراین را به دقت دنبال میکنیم / مردم اوکراین حاضر به جنگ با روسیه هستند / اوکراین نباید از غرب انتظار حمایت داشته باشد / تحولات اوکراین بر روابط اقتصادی تهران و کییف بیتاثیر است / آمریکا و غرب برای تامین منافع خود روی اوکراین دست گذاشتهاند / اوکراین حسن نیت هستهای خود را اثبات کرده است / کشورهای هستهای در عرصه بینالمللی تنها به زور و قدرت متوسل میشوند.
کشور اروپای شرقی اوکراین که از اواخر سال گذشته میلادی شاهد ناآرامی بوده است، هر روز تحولاتی جدید را تجربه میکند؛ تحولاتی که این کشور را به نوعی به عرصه رقابت روسیه و غرب تبدیل کرده است. «الکساندر سرگییویچ ساماروسکی» سفیر اوکراین در ایران با حضور در خبرگزاری کار ایران(ایلنا) از تحولات این کشور گفت و تاثیر آن بر مناسبات بینالمللی را تشریح کرد.
دولت جدید اوکراین را قانونی میدانیم
«الکساندر سرگییویچ ساماروسکی» در گفتوگو با ایلنا با بیان اینکه خلاف برخی موضعگیریها که دولت اوکراین را نتیجه کودتا و برآمده از فرایندی غیرقانونی میدانند، معتقدم که دولت جدید کاملا قانونی است، گفت: در واقع به اعتقاد من کودتا نوعی انقلاب است که به نتیجه نرسیده است و در مورد اوکراین نیز همین مساله صادق است.
وی ادامه داد: طی آخرین تحولات اوکراین، دولت سابق این کشور و مخالفان در ماه فوریه یک توافقنامه امضا کردند که بر اساس آن قانون اساسی سال ۲۰۰۴ میلادی مجددا در اوکراین اجرایی میشد و نمایندگان پارلمان اوکراین که دو سال پیش انتخاب شده بودند، به این توافقنامه رای مثبت دادند؛ در واقع دو سوم از نمایندگان از بازگشت به قانون اساسی سال ۲۰۰۴ حمایت کردند. طبق قانون اساسی سال ۲۰۰۴، دولت اوکراین توسط پارلمان تایید میشود.
سفیر اوکراین در ایران خاطرنشان کرد: طبق توافقنامه بین رییسجمهوری سابق اوکراین و مخالفان، پیشبینی شده بود که رئیسجمهور طی ۴۸ ساعت دستور تشکیل دولت جدید را صادر کند ولی وی به این توافقنامه پایبند نبود و از پایتخت فرار کرد. به دنبال این تحولات، پارلمان اوکراین با دو سوم آرا، برکناری رئیسجمهور را تصوب کرد. علاوه بر آن، رییس سابق پارلمان هم استعفا داد و «الکساندر تورچینف» به جای وی روی کار آمد. بر اساس قانون اساسی سال ۲۰۰۴، در غیاب ریسجمهور، رییس پارلمان وظایف وی را بر عهده میگیرد.
وی ادامه داد: در حال حاضر از بین وزرای دولت جدید تنها سه وزیر، به عنوان کفیل وزیر فعالیت میکند: کفیل وزیر خارجه، کفیل وزیر کشور و کفیل وزیر دفاع. بر اساس قانون اساسی اوکراین، این سه وزیر باید با دستور رییسجمهور منصوب شوند و با توجه به اینکه رییسجمهور در حال حاضر همان رییس پارلمان است، این سه وزیر نیز به عنوان کفیل فعالیت میکند.
سفیر اوکراین در ایران اظهار داشت: پارلمان اوکراین تصمیم گرفته است انتخابات ریاستجمهوری زودهنگام اوکراین ۲۵ ماه میبرگزار شود. با توجه به همه این مسائل دلیلی وجود ندارد که دولت فعلی اوکراین را دولت غیرقانونی بدانیم. در واقع عبارت «دولت غیرقانونی» عمدتا توسط روسیه استفاده میشود و این کشور تلاش میکند واقعیتها را به جامعه بینالمللی وارونه نشان دهد.
برای موضع دولت ایران در قبال تحولات اوکراین اهمیت زیادی قائل هستیم
وی با بیان اینکه مواضع دولت ایران و به ویژه وزارت خارجه این کشور در برابر تحولات اوکراین را به دقت دنبال میکنیم و این موضعگیریها برای ما اهمیت زیادی دارد؛ گفت: هر چند معتقدیم که روابط نزدیک ایران و روسیه روی این مساله بیتاثیر نیست. ما خواستار آن هستیم که مردم بر اساس واقعیت و نه برخی نمایشها و تحریفها قضاوت کرده و ما را درک کنند.
برخی ابرقدرتهای مجهز به تسلیحات هستهای غیر از منافع خود به مساله دیگری اهمیت نمیدهند
سفیر اوکراین در ایران با اشاره به توافق ایران و گروه ۱ + ۵ که ماه نوامبر گذشته صورت گرفت، گفت: امیدواریم که تمامی مشکلاتی که در ارتباط با این مساله وجود دارد، حل و فصل شود اما متاسفانه برخی ابرقدرتهای مجهز به تسلیحات هستهای غیر از منافع خود به مساله دیگری اهمیت نمیدهند و این نه تنها خطری برای ایران است، بلکه کل جهان را به مخاطره میاندازد.
اوکراین حسن نیت هستهای خود را اثبات کرده است
وی ادامه داد: اوکراین پس از فروپاشی شوروی سابق، سومین کشور از لحاظ ذخایر سلاحهای هستهای بود ولی در سال ۱۹۹۴ سلاحهای هستهای خود را تحویل داد. اکنون کشورهایی مجهز به سلاحهای هستهای هستند که در قبال اوکراین تصمیمگیری میکنند. روسیه، انگلیس، آمریکا در این سال یادداشت تفاهمی تحت عنوان «بوداپست» امضا کرده و چین و فرانسه نیز به طور جداگانه با اوکراین تفاهمنامه امضا کردند. رئیسجمهوری روسیه اخیرا اعلام کرد که کشورش درباره اوکراین هیچ تضمینی نداده و مسئولیتی در قبال این کشور نخواهد داشت این موضعگیری به معنای آن است که روسیه تنها به یک دولت متعهد بود نه به مردم اوکراین.
سفیر اوکراین در ایران ادامه داد: بسیاری از تحلیلگران اکنون بر این باورند که اوکراین با تحویل سلاحهای هستهای خود مرتکب اشتباه بزرگی شد. بسیاری از ابرقدرتهای هستهای به منافع دیگر کشورها توجهی ندارند و این خطری برای تمامی کشورهای جهان است. این کشورها در عرصه بینالمللی تنها به زور و قدرت متوسل میشوند.
رویارویی روسیه و اوکراین یک جنگ قدرت نابرابر بود
وی با بیان اینکه تحولات اوکراین به حوادثی که ۳۵ سال پیش و در جریان انقلاب ایران رخ داد، بیشباهت نبود، گفت: بعد از انقلاب ایران، بسیاری از کشورها در برابر آن قرار گرفته و در جریان جنگ هشت ساله، از عراق حمایت کردند. تحولات ایران و اوکراین، تفاوتهایی نیز دارد. بهرغم حمایت اکثر کشورها از عراق، بغداد و تهران از قدرت برابر برخوردار بودند ولی قدرت روسیه و اوکراین و پتانسیل این دو کشور به هیچ عنوان قابل مقایسه نیست.
سفیر اوکراین در ایران ادامه داد: نیروهای نظامی روسیه آماده جنگ در اوکراین هستند تا بخشی از این کشور را به خاک خود الحاق کنند ولی حاضر نیستند برای این عملیات جان خود را از دست بدهند. با این وجود، مردان و پسران اوکراینی حاضرند جان خود را در راه وطن فدا کنند. در حال حاضر حدود ۴۰ هزار نفر برای خدمت نظامی اعلام آمادگی کردهاند ولی اوکراین برای جان تک تک افراد ارزش قائل است و از هر امکاناتی برای حفظ جان سربازان خود استفاده میکند. به همین دلیل واحدهای نظامی اوکراینی که در شبه جزیره کریمه توسط روسیه محاصره شدهاند، از سلاح استفاده نمیکنند.
همهپرسی شبه جزیره کریمه غیرقانونی بود
وی با بیان اینکه همهپرسی در اوکراین تحت نظارت روسیه انجام شد، گفت: تعدادی از شهروندان این منطقه از جمله تاتارها اعلام کردند که در این «همهپرسی غیرقانونی» شرکت نخواهند کرد. در جریان این همهپرسی هیچ نظارت قابل قبولی صورت نگرفت. دولت کریمه اعلام کرد که از ۲۳ کشور جهان، ۶۹ ناظر بر این همهپرسی نظارت میکنند ولی این حقیقت نداشته و به هیچ عنوان رسمیت ندارد. برای حضور این ناظران مراحل و تشریفات رسمی طی نشده است. مثلا در ارتباط با انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری که قرار است دو ماه دیگر برگزار شود، این مراحل طی شده و اوکراین برای علاقمندان نظارت بر این انتخابات
دعوت رسمی فرستاده است. قرار است نمایندگان سازمان همکاری و امنیت اروپا طی روزهای آینده فعالیت خود را در اوکراین آغاز کنند. در واقع در قالب این سازمان حدود هزار نماینده به طور رسمی از کشورهای اروپایی، آسیایی و آمریکا به اوکراین میآیند.
سفیر اوکراین در ایران اظهار داشت: شورای اروپا در ارتباط با همهپرسی کریمه اعلامیهای صادر کرد، کمیسیونی تحت عنوان «ونیز» نیز درباره آن اعلامیه منتشر کرد. این کمیسیون از متخصصان امور قانون اساسی تشکیل شده و مسائل مربوط به قانون را بررسی میکند. شب قبل از همهپرسی نیز نمایندگان مجلس تاتارها در شبه جزیره کریمه بیانیه خود را اعلام و به سازمان همکاری اسلامی ارجاع کرده و تاکید کردند که در این همهپرسی شرکت نمیکنند. رییس مجلس تاتارهای کریمه این همهپرسی را «دلقکبازی» نامید و تاکید کرد که نتیجه این همهپرسی از پیش تعیین شده بوده و فرآیند رایگیری٬ نمایشی
بیش نیست.
وی تاکید کرد: ما این همهپرسی را غیرقانونی و غیررسمی میدانیم زیرا در تضاد با تمامی قوانین داخلی اوکراین است. بر اساس قانون اساسی اوکراین برگزاری همهپرسی در یک منطقه برای اعلام استقلال پیشبینی نشده است. چنین تصمیمی میتواند تنها در همهپرسی که در سراسر کشور برگزار میشود، اتخاذ شود.
سفیر اوکراین در ایران گفت: در واقع معتقدیم که ورود نظامیان خارجی به دیگر کشورها که تحت شعار دفاع از حقوق بشر انجام میشود، نوعی تهاجم است و روسیه با در پیش گرفتن چنین اقدامی در شبه جزیره کریمه، حق حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین را نقض کرد. این مساله که روسیه خود نظامیانی را وارد شبه جزیره کریمه کرده و خود بر همهپرسی این منطقه نظارت کرده چیزی غیر از یک «مسخرهبازی» نیست.
وی یادآور شد: شش ماه قبل حتی تصور هم نمیکردیم روسیه نظامیان خود را وارد اوکراین کند. روسیه مبنای همکاری دوستانه و اصول بینالمللی را رعایت نکرده و در امور داخلی اوکراین دخالت کرد؛ اقدامی که هرگز آن را در کشور خود تحمل نخواهد کرد. در هر حال، پیوستن شبه جزیره کریمه به روسیه، خلاف قوانین بینالمللی است.
سفیر اوکراین در ایران اظهار داشت: جمعیت تاتارها در اوکراین ۲۵۰ هزار نفر است و در شبه جزیره کریمه تقریبا ۱۲ درصد از جمعیت را تاتارها تشکیل میدهند. شبه جزیره کریمه به لحاظ تاریخی سرزمین تارتارها به شمار میرود و آنها همیشه آنجا زندگی میکردند. در زمان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۴ میلادی استالین اکثر تاتارها را از کریمه اخراج کرد و به جمهوریهای دیگر شوری سابق فرستاد که بسیاری از آنها در راه جان خود را از دست دادند اما زمانی که اوکراین استقلال خود را به دست آورد٬ تاتارها حق بازگشت به سرزمین خود را پیدا کردند و اوکراین هزینههای شروع زندگی از صفر را به
آنها پرداخت کرد. تاتارهای کریمه از پیوستن به روسیه نگران هستند و از دولت اوکراین حمایت میکنند. آنها میخواهند در اوکراین زندگی کنند. همگی ما شاهد آن بودیم که روسیه چگونه مسلمانان را به طور مثال در قفقاز قلع و قمع کرد.
وی گفت: انتظار میرود شبه جزیره کریمه بعد از الحاق به روسیه به لحاظ اقتصادی و سیاسی منطقه کاملا مسدود بماند و مسکو نیز ناگزیر باشد نیازهای این منطقه را تامین کند. روسیه در حال حاضر نیز شاهد رکود اقتصادی است؛ این کشور ار لحاظ ظرفیت علمی و فنی پتانسیلی ندارد و تنها از ذخایر نفتی استفاده میکند. روسیه حتی پشتوانه مالی لازم برای تامین نیازهای شهروندان خود را نیز ندارد. میتوان این وضعیت را با جمهوریهای استقلال یافته شوروی سابق که سطح اقتصادی و استانداردهای زندگی در آن بسیار پایین است، مقایسه کرد.
وی ادامه داد: روسیه به لحاظ استراتژیک مرتکب اشتباهی بزرگ شد و نتیجه ناآرامی در اوکراین به ضرر مسکو تمام میشود. در واقع آمریکا تلاش میکند از برایند تحولات اوکراین برای تضعیف روسیه استفاده کند و همچنین این کشور را تهدید به اعمال تحریم میکند. آمریکا در حال حاضر دقیقا همان رویکردی را در پیش گرفته است که پیش از جنگ خلیجفارس اتخاذ کرده بود.
آمریکا و غرب برای تامین منافع خود روی اوکراین دست گذاشتهاند
سفیر اوکراین در ایران گفت: تردیدی نیست که کشورهای اروپایی و آمریکا برای تامین منافع خود فعالیت میکنند و این مساله طبیعی است. اما مساله این است که این حمایت غرب از اوکراین برای تامین منافعشان تا چه اندازه منافع مردم این کشور را تامین میکند.
تحولات اوکراین بر روابط اقتصادی تهران و کییف بیتاثیر است
وی با بیان اینکه اصولا روابط اقتصادی ایران و اوکراین تحت تاثیر این گونه تحولات قرار نمیگیرد، گفت: طی چند سال اخیر ما شاهد رشد تبادل تجاری با ایران بودیم اما طی سال گذشته این تبادل با کاهش ۳۰ درصدی روبهرو بوده است. تحریمها علیه ایران باعثکاهش تبادلات اقتصادی ایران و اوکراین شد زیرا کییف نمیتوانست با ایران مبادلات مالی انجام دهد. از طرفی٬ ایران برای واردات کالاهای اوکراینی محدودیت قائل شده است اما این مساله به طور رسمی اعلام نشده است. به طور مشخص ایران از اوکراین محصولات کشاورزی وارد نمیکند و ما نمیدانیم علت چنین تصمیمی چیست. ایران واردات ذرت،
غلات و حبوبات را از اوکراین ممنوع کرده است. طرف ایرانی هیچ توضیحی در این زمینه به ما نداده است. به احتمال زیاد روسیه از ایران خواسته است که مبادلات تجاری را با اوکراین کم کند.
وی افزود: شاید ایران به دنبال روابط تجاری با کشورهایی دیگری است این به خود ایران و دولت این کشور مربوط میشود. طی چهار ماه گذشته ایران دو بار برگزاری کمسیون اقتصادی میان دو کشور را لغو کرده است و ما هنوز نمیدانیم سفیر ایران چه زمانی به کییف میآید.
اوکراین در تعاملات خود با روسیه محتاط نبود
سفیر اوکراین در ایران با بیان اینکه متاسفانه رویکرد و اندیشههای توسعهطلبانه روسیه طی قرنهای گذشته تغییر نکرده است، گفت: به روسها به افغانستان حمله کردند. چرچیل گفته بود که «انگلیس یاران دائمی ندارد٬ بلکه منافع ملی دارد». بنابراین باید در روابط با روسیه احتیاط کرد ولی اوکراین در روابط خود با روسیه احتیاط پیشه نکرد. اوکراین اکنون دیگر به روسیه اعتماد ندارد. این کشور باید درس بگیرد که به حرفها اعتماد نکند بلکه روی اقدامهای عملی حساب باز کند. اوکراین باید از تجربه کشورهای دیگر درس بگیرد.
امتیاز دادن اوکراین به روسیه هم شرایط را تغییر نمیدهد
وی با بیان اینکه اگر اوکراین به روسیه امتیاز بدهد تجاوزات این کشور متوقف نمیشود، گفت: ما قربانی یک ابرقدرت شدیم و آن هم روسیه است. همانطور که ایرانیها آمریکا را دشمن خود میدانند٬ ما هم روسیه را دشمن خود میدانیم. فقط اینکه آمریکا از ایران دور است اما اوکراین بیش از هزار کیلومتر مرز مشترک با روسیه دارد. اکنون بیش از ۲۰۰ هزار نظامی روس در مرزهای اوکراین و روسیه مستقر شدهاند. روسیه تعداد زیادی هواپیما، تانک و خودروهای زرهی به مرزهای خود با اوکراین فرستاده و واحدهای نظامی خود را در همه مرزهای اوکراین مستقر کرده است.
سفیر اوکراین در ایران ادامه داد: استراتژی ولادیمیر پوتین پیوستن اوکراین به روسیه است. پوتین به دنبال بازسازی امپراتوری سابق است و بدون اوکراین ایجاد این امپراتوری امکانپذیر نیست. تحلیلگران اوکراینی بر این باور هستند که هدف روسیه٬ محاصره و اشغال کییف است. روسیه به دنبال بازگرداندن ویکتور یانووکویچ، رئیسجمهور مخلوع به قدرت است ولی این گونه طرحها نقش بر آب شده است. روسیه انتظار داشت که واحدهای نظامی اوکراینی در شرق این کشور به ارتش روسیه ملحق شوند اما چنین نشد و این واحدها قبول نکردند. علاوه بر این همه ساکنان شبه جزیره کریمه نیز از اقدامهای روسیه
حمایت نکردند. به عبارتی دیگر٬ برنامه روسیه برای راه اندازی انقلابهای کوچک در دیگر مناطق اوکراین به شکست منجر شد. رئیسجمهوری روسیه همچنین واکنش تند کشورهای غربی را پیشبینی نکرد و ممکن است برای وی همین کافی باشد که کریمه مستقل شود. ممکن است وی اشغال چند استان شرقی اوکراین را نیز امتحان کند و به همین بسنده کند اما مردم اوکراین حاضر به جنگ با روسیه هستند.
اقدامهای پوتین در اوکراین آغاز پایان روسیه است
وی با بیان اینکه اقدامات پوتین در اوکراین آغاز پایان روسیه است و بعید نیست که ما شاهد فروپاشی روسیه باشیم چرا که این کشور مشکلات داخلی از جمله مشکلات اقتصادی و سیاسی دارد، گفت: هزینه تهاجم روسیه به اوکراین روزانه ۵۰ میلیون دلار است٬ علاوه بر آن ارزش سهام روسیه در بورس جهانی سقوط کرده است. محدویت اروپا بر شرکت گازپروم روسیه نیز تاثیر بسیار منفی بر این کشور دارد و مسکو شاهد خسارتهای زیادی است.
وی ادامه داد: رئیسجمهوری روسیه برای انحراف افکار عمومی کشورش از مشکلات داخلی اقدام به حمله نظامی به اوکراین کرده است و رسانههای روسیه اخبار غیرواقعی برای مردم این کشور مخابره میکنند. به طور مثال در درگیری تظاهرکنندگان ملیگرا و روستبارها در شهر «دونتسک» در شرق اوکراین رسانههای روسیه تصاویری از کشته شدن یک شهروند را پخش کرده و اعلام کردند که فرد کشتهشده روستبار بود این در حالی است که آن فرد یک اوکراینی ملیگرا بود.
اوکراین از اعتماد به روسیه ضربه خورد
سرگییویچ ساماروسکی با بیان اینکه اوکراین در گذشته به وعدههای غرب و روسیه بسیار تکیه کرد به همین دلیل سلاحهای هستهای و بالستیک این کشور به روسیه و دیگر کشورها منتقل شد، گفت: رئیسجمهور سابق اوکراین نیز تمام نهادهای نظامی را در اختیار روسیه قرار داد. طی دو سال اخیر نیروهای ارتش و نیروهای امنیتی اوکراین تحت نظارت و کنترل نیروهای روسی بودند. افسرهای امنیتی روسیه در اوکراین فعالیت میکردند به همین دلیل در مرحله نخست حمله روسیه به اوکراین، این کشور آماده مقابله با تهاجم نبود. با توجه به همه اینها به این نتیجه میرسیم که از خیلی پیش برای این اقدامها
برنامهریزی شده است.
وی گفت: پوتین به یانوکویچ وعده داده بود که اگر توافقنامه پیوستن به اروپا را امضا نکند٬ مسکو ۱۵ میلیارد دلار به کییف کمک میکند. رئیسجمهوری سابق اوکراین طی سالهای اخیر از خزانه کشور سوء استفاده شخصی کرد و نزدیک به ۳۰ درصد از بودجه اوکراین را از کشور خارج کرده و به حساب خود ریخت.
سرگییویچ ساماروسکی ادامه داد: از چند سال پیش پوتین و یانوکویچ بر سر وقوع تحولات کنونی در اوکراین به توافق رسیده بودند و قرار بود اوکراین یا بخشی از آن به روسیه بپیوندد. میشود گفت که عملیات نظامی کنونی روسیه علیه اوکراین قرار بود در انتخابات ریاستجمهوری آینده یعنی در سال ۲۰۱۵ رخ دهد زیرا مشخص شد بود که یانوکویچ از حمایت مردمی برخوردار نیست و در انتخابات شکست خواهد خورد.
اوکراین نباید از غرب انتظار حمایت داشته باشد
وی با بیان اینکه واکنش غرب به تهاجم روسیه به اوکراین در مقایسه با واکنش آنها به جنگ روسیه و گرجستان بسیار تند بود، گفت: ما انتظار داریم که غربیها علیه روسیه تحریمهای بیشتری اعمال کنند. اتحادیه اروپا سه مرحله تحریم علیه روسیه را برنامهریزی کرده است. مرحله نخست٬ محدودیتهایی است که علیه روسیه اعمال شده است از جمله تحریمهایی که احتمال می رود اروپا علیه روسیه اعمال کند٬ محدود کردن ورود روسها به ورود به اروپا و نیز مسدود کردن داراییهای روسیه و محدودیت سوئیفت است. همچنین آمریکا نیز تصمیم دارد تحریمهایی را علیه روسیه اعمال کند.
سرگییویچ ساماروسکی گفت: البته اوکراین نباید انتظار داشته باشد که غربیها از این کشور حمایت نظامی کنند زیرا دفاع کردن از کشور٬ وظیفه ارتش است.
وی با بیان اینکه از راهاندازی بانک مشترک چین، روسیه، آفریقای جنوبی، کرهشمالی و ایران برای حل محدودیت سوئیفت استقبال میکنیم، گفت: راهاندازی این بانک مشترک تصمیمی منطقی است. باید سیستمهای مالی مختلفی راهاندازی شود تا کشورهای جهان وابسته به یک کشور مثلا آمریکا نباشند؛ اگر چه هنوز برای راهاندازی این بانک با مشارکت کشورهایی مثل ایران٬ هند و روسیه تصمیمگیری نشده است. راهاندازی چنین بانک و سیستمی به لحاظ فنی کار بسیار دشواری است و زمان میبرد. از طرفی هر کدام از شرکا میخواهد منافع خود را تامین کند و تبدیل ارز نیز دشوار است.