دلایل اصرار ارمنستان برای انعقاد توافق صلح با آذربایجان/ ابعاد تقویت ایروان توسط اتحادیه اروپا

قاسم مؤمنی، کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به پیشنهاد ارمنستان به جمهوری آذربایجان برای انعقاد توافق صلح در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: مسائل قفقاز جنوبی در شرایط فعلی دارای ابعاد مختلفی است و باید دانست که ارمنستان بعد از ۳۰ سال وابستگی به روسیه به دنبال فاصله گرفتن از این کشور بوده و می‌خواهد این روند را هرچه زودتر طی کند. نخست وزیر ارمنستان معتقد است که برای رسیدن به ثبات و صلح و همچنین جذب سرمایه خارجی باید اختلاف ایروان و باکو حل و فصل شود و بر همین اساس به دنبال آن است که با انعقاد قرارداد صلح با آذربایجان و تعیین حدود مرزهای دو کشور، مسیرهای مواصلاتی را باز کند و روابط تجاری خود را احیا کرده و از آن برای تقویت اقتصاد ایروان بهره ببرد.

وی ادامه داد: در این میان ارمنستان اعتقاد دارد که روسیه به عنوان میانجی مستقل عمل نمی‌کند و صرفاً منافع خود را دنبال خواهد کرد و بر همین اساس عجله ایروان برای امضای توافق صلح ریشه در همین ماجرا دارد. از منظر دیگر باید توجه شود که اتحادیه اروپا، هند و برخی دیگر از کشورهای غربی در حال سرمایه‌گذاری در ارمنستان هستند. به عنوان مثال بازسازی ارتش این کشور و همچنین اروپایی شدن زیرساخت‌های ایروان از جمله مسائلی بوده که در حال پیگیری از سوی کشورهای غربی است. این در حالیست که طرح‌های مختلفی از سوی آذربایجان به ارمنستان ارائه شده که ایروان آنها را رد کرده اما نکته مهم این است که جمهوری آذربایجان صرفاً نگاهش در شرایط کنونی به احیای کوریدور زنگزور است. آذربایجان می‌خواهد نظارت بر این کوریدور توسط خودش انجام شود اما ارمنستان به هیچ وجه زیر بار این اقدام نمی‌رود و اعلام کرده که نظارت بر این کریدور باید توسط ایروان انجام شود.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: به موازات این روند روسیه هم به نوعی مخالف شرایط کنونی است و بر همین اساس مسکو می‌خواهد نقش خود در پایان نزاع میان آذربایجان و ارمنستان را بیش از گذشته برجسته کند. به همین دلیل پاشینیان به دنبال آن است که هرچه زودتر با جمهوری آذربایجان توافق صلح را امضا کند اما در این راستا روسیه و ایران در مورد کریدور زنگزور هنوز هم با آذربایجان اختلاف دارند. باید توجه شود که نخست‌وزیر ارمنستان به دنبال متمایل شدن به سوی غرب است و می‌خواهد این مسیر را خیلی زود طی کند. نکته مهم این است که اتحادیه اروپا به نظر می‌رسد از همین حالا به دنبال آن است که ارمنستان را به نوعی تقویت کند تا در موقعیت مشخص، ایروان را در برخی مسائل جایگزین ترکیه کند.

مؤمنی گفت: درست است که ترکیه تنها عضو مسلمان ناتو به حساب می‌آید اما از منظر اتحادیه اروپا، ارمنستان دارای پیوندهای مذهبی بیشتر با اروپا نسبت به ترکیه بوده و آنها در آینده از این کشور برای پیشبرد اهداف خود در قفقاز جنوبی استفاده خواهند کرد. باید متوجه بود که رئیس‌جمهوری آذربایجان در شرایط کنونی به دنبال عدم تخاصم با روسیه است؛ چراکه مسکو همچنان نفوذ مشخصی در ساختار فعلی آذربایجان دارد و به هر ترتیب ممکن است تخاصم با روسیه به ضرر آذربایجان تمام شود که تبعات آن برای الهام علی‌اف مناسب نیست. بر همین اساس باکو سعی می‌کند که وارد درگیری با روسیه نشود و به نوعی دست به عصا راه می‌رود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این روند اما در ارمنستان به گونه‌ای دیگر نمایان می‌شود؛ به صورتی که نیکول پاشینیان پس از جنگ با آذربایجان بر سر قره‌باغ به این جمع‌بندی رسید که روسیه در حمایت از آنها اقدام نکرده و همین مسأله یک موج ضد روسی را در ایروان به راه انداخته که حالا هم در حال افزایش است. از این‌رو نخست‌وزیر ارمنستان به دنبال آن خواهد بود که به هر ترتیب این اقدام روسیه را پاسخ دهد و با نزدیک شدن به آمریکا و اروپا در حال پیشبرد روند مدنظر خود است. از منظر دیگر او سعی می‌کند افکار عمومی ارمنستان را هم علیه مسکو هدایت کند تا در فضایی که روسیه درگیر جنگ با اوکراین است، نتواند بیش از اندازه به ایروان فشار وارد کند.