جهان در سال ۱۴۰۲/ پرونده دهم: آفریقا
قنادباشی: به هم‌ریختگی در سودان و نیجر/تعویق انتخابات لیبی/ نمایش سیاسی در قاهره به نفع السیسی/ ضربه به منافع فرانسه در قاره سیاه/ بایکوت النهضه در تونس
کارشناس مسائل آفریقا گفت: نفوذ روسیه در آفریقا آنگونه که گفته می‌شود عمیق نیست و این کشور فعلاً درگیر پرونده اوکراین است اما چینی‌ها به دلایل اقتصادی در آفریقا نفوذ دارند.
جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل آفریقا در تشریح مهمترین رخدادهای قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قاره آفریقا در سال اخیر شاهد چندین اتفاق مهم بود. کودتایی که در نیجر اتفاق افتاد، در واقع علیه منافع فرانسه صورت گرفت و باعث اخراج پاریس شد اما چون این کودتا در امتداد کودتای مالی و سایر کشورهای آفریقایی انجام شد، رسانه‌ها آن را با دیگر کودتاها جمع کردند و اعلام کردند که مجموعه این کودتاها علیه منافع فرانسه انجام شده و مردم هم با آن همراهی کردند. بر این اساس عده‌ای معتقدند که این یک انقلاب علیه منافع فرانسه بوده است. در برخی از کشورها هم پرچم روسیه را به اهتزاز درآوردند و برخی اعلام کردند که مسکو در این کودتا نقش مؤثر داشته که بعداً این مسأله تکذیب شد.
وی ادامه داد: توجه داشته باشید که آمریکایی‌ها هم در این خصوص درخواست فرانسه برای ورود نظامی به نیجر را قبول نکردند و به همین دلیل یک اختلاف نظر در این خصوص وجود داشت که در نهایت دخالت نظامی در نیجر منتفی شد. حتی رسانه‌ها در آن‌موقع پایان نفوذ فرانسه در آفریقا را اعلام کردند و در نهایت به جایگاه پاریس هم ضربه وارد شد و اتحادیه آفریقا به موازات تمامی این مسائل نگران سرایت این کودتاها به سایر کشورهای آفریقایی بود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: تحول دیگر در سودان رخ داد که شاهد وقوع جنگ شهری میان ارتش این کشور و نیروهای واکنش سریع آن بودیم. این مخاصمه مسلحانه به جایی رسید که بسیاری از غیرنظامیان کشته شدند اما باید دانست که جنگ فعلی در سودان در حقیقت به دلیل عدم تحویل دادن قدرت به غیرنظامیان بود و متأسفانه زیرساخت‌های این کشور نابود شد و هنوز هم هیچ چشم‌اندازی در خصوص این پرونده وجود ندارد. در لیبی هم قرار بر این بود که در سال گذشته انتخابات برگزار شود اما اینگونه نشد و همچنان هم در سال اخیر این کشور دو نخست‌وزیر داشت که یکی از آنها مورد تأیید پارلمان طُبرق بود و دیگری توسط طرابلس تایید شده بود. واقعیت این است که قدرت‌های بزرگ در پشت صحنه سیاست لیبی قرار دارند و این در حالیست که در سال گذشته شاهد تلف شدن حدود ۱۱ هزار نفر طی هشت ساعت در سیل هولناک این کشور بودیم که یک فاجعه دردناک را رقم زد.
وی افزود: در تونس هم «قیس سعید» همچنان حضور خود را در فضای بسته سیاسی این کشور تثبیت کرد اما اتفاق مهمی که در این کشور رخ داد، بازداشت اعضای حزب النهضه بود. این موضوع نشان داد که همچنان فضای سیاسی این کشور بسته است و قیس سعید هیچ صدای مخالفی را نمی‌پذیرد. مصر هم در سالی که گذشت شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری بود که در نهایت عبدالفتاح السیسی مجدداً به پیروزی رسید و در مسند قدرت باقی ماند. بسیاری از تحلیلگران در داخل و خارج از مصر انتقادهای زیادی را به انتخابات اخیر این کشور داشتند. تا جایی که نتایج این انتخابات اعتراض مقام‌ها و چهره‌های سیاسی و غیرسیاسی قاهره را برانگیخت؛ چراکه به اعتقاد آنها عملاً یک نمایش سیاسی و انتخابات فرمایشی برگزار شده و از سوی دیگر این رویداد سیاسی در حالی برگزار شد که اساساً قاهره درگیر پرونده غزه بود.
قنادباشی گفت: توجه داشته باشید که رئیس‌جمهوری مصر نگران اثرگذاری پرونده غزه بر انتخابات ریاست جمهوری بود و نمی‌خواست که شرایط مذکور به ضرر وی رقم بخورد. از منظر دیگر پیوستن اتیوپی و مصر به بریکس یکی از اتفاق‌های مهم در سال گذشته میلادی به شمار می‌رود؛ چراکه برخی از کشورهای دیگر همچنان در این محفل پذیرفته نشدند. باید متوجه بود که در سال جدید قرار است در سراسر جهان انتخابات گوناگون برگزار شود که بخشی از آن سهم آفریقا خواهد بود و بدون شک در این رویدادهای سیاسی، مساله انرژی و اقتصاد مهمترین اصل به حساب می‌آید که آفریقا دقیقاً در این دو مساله با مشکلاتی روبه‌رو است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه گفته می‌شود نظامیان فرانسه به صورت کامل از آفریقا بیرون رفته‌اند تحلیل درست و جامعی نیست؛ چراکه فرانسه در فرهنگ و زبان آفریقا ریشه دوانده و در طول دهه‌های گذشته رفتار و فرهنگ آنها با خاک آفریقا عجین شده است. در این میان باید توجه داشت که نفوذ روسیه در آفریقا آنگونه که گفته می‌شود عمیق نیست و این کشور فعلاً درگیر پرونده اوکراین و مسائل مربوط به آن است اما چینی‌ها به گونه‌ای دیگر در آفریقا حضور دارند که دلیل حضور آنها هم اقتصاد و مدل نفوذ پکن در قاره آفریقا به حساب می‌آید. در کل باید بگویم که در سال ۱۴۰۳ روندهای گذشته ادامه خواهد داشت.
