مهمترین وقایع جهان در سال ۲۰۲۳/ پرونده پنجم: خاورمیانه و حاشیه‌خلیج فارس
هانی‌زاده: ضربه به اسرائیل در ۷ اکتبر/بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و تجربه ثبات نسبی در بغداد/ گام‌های ریاض برای بازسازی اقتصادی/ نقش ویژه یمن در تحولات ۲۰۲۴
کارشناس مسائل منطقه گفت: در سال جاری میلادی باید منتظر خروجی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باشیم، چراکه بدون شک تمام منطقه متاثر از آن خواهد بود.
حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به مهمترین وقایع رخ‌داده در خاورمیانه و حاشیه‌خلیج فارس در سال ۲۰۲۳ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در سال گذشته میلادی یکی از مهمترین اتفاقات، جنگ هفتم اکتبر میان حماس و اسرائیل با عنوان طوفان الاقصی بود که هنوز هم ادامه دارد و تاکنون متأسفانه بیش از ۲۲ هزار نفر در غزه بر اثر حملات رژیم صهیونیستی شهید شده‌اند. این جنگ را باید بدون تردید یک شکست بزرگ برای اسرائیل دانست؛ چراکه در سال‌های گذشته چنین عملیاتی آن هم با این حجم و گستره دیده نشده بود که البته کشتار غیرنظامیان هم توسط تل‌آویو در غزه بی‌سابقه بوده است. در سوریه هم طی سال گذشته میلادی یک ثبات نسبی را شاهد بودیم که البته چندین دور تجاوز از سوی ارتش اسرائیل علیه این کشور رخ داد اما به هر ترتیب دمشق توانست در سال ۲۰۲۳ میلادی یک روال مشخص را طی کند.
وی ادامه داد: در چندین منطقه سوریه شاهد مقابله ارتش این کشور با تروریست‌ها بودیم که البته باید دانست حضور گروه‌های تکفیری در این کشور هر روز کمتر و کمرنگ‌تر می‌شود. اتفاق مهم دیگری که با محوریت سوریه در سال گذشته رخ داد، پیوستن مجدد این کشور به اتحادیه عرب بود که باید آن را یک اتفاق مهم سیاسی دانست؛ چراکه باب گفت‌وگو و رفت و آمدهای منطقه‌ای با محوریت دمشق باز شد و این مسأله می‌تواند خروجی مثبتی برای سوریه فراهم کند. در عراق هم استعفای محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان این کشور به دلیل فسادهای گسترده یک رخداد مهم به حساب می‌آید؛ چراکه بر اساس برخی از اسناد، وی با برخی از شرکت‌های خارجی ارتباط داشته و سرمایه‌گذاری در عراق را از سوی آنها هموار کرده است که در نهایت به کنار گذاشتن وی منجر شده است. همچنین درگیری‌های پراکنده میان حشدالشعبی و ایالات متحده هم در وضعیت کنونی و همچنین در سال گذشته از مهمترین مسائل میدانی به حساب می‌آید.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: بحث کمک‌های اقلیم کردستان عراق به برخی از گروه‌های کُردی و ضد انقلاب موجب شد تا مقابله‌هایی از سوی بغداد با آنها صورت بگیرد که این هم یک اتفاق مهم بود. در سوی دیگر این تحرکات جریان صدر در سال ۲۰۲۳ اتفاقاتی را رقم زد که به تیتر یک اخبار منطقه تبدیل شد. این جریان بارها اعلام کرده که مقتدی صدر از قدرت کناره‌گیری می‌کند اما این اقدام صرفاً یک اقدام سیاسی بوده که بغداد را با مشکلات عدیده‌ای داخلی مواجه کرده است. در خصوص لبنان هم ۱۴ بار نشست برای انتخاب رئیس‌جمهوری برگزار شد اما خروجی آن منفی بود و تاکنون هم اوضاع و احوال به گونه دیگری جلو رفته است. متأسفانه اختلافات در پارلمان لبنان باعث شده که خلأ حضور رئیس‌جمهوری همچنان ادامه داشته باشد و احساس شود و به همین دلیل اولین محوری که تحت تأثیر قرار گرفته و دچار فرسودگی شده، محور اقتصاد در این کشور است و در نهایت شاهد تکرار یک التهاب قدیمی هستیم.
وی افزود: یمن در سال ۲۰۲۳ بدون شک متفاوت‌تر از سایر سال‌ها بود. حمایت این کشور از مقاومت فلسطین و برخورد آنها با کشتی‌های اسرائیلی یکی از مهمترین مسائل و وقایعی بود که بارها و بارها به سرتیتر اخبار رسانه‌های جهان تبدیل شد. از منظر دیگر پایان جنگ یمن با عربستان را نمی‌توان نادیده گرفت اما در سال ۲۰۲۴ به نظرم یمن نقش ویژه‌ای در تحولات منطقه ایفا خواهد کرد. در حاشیه خلیج فارس هم عربستان سعودی به دنبال گسترش مناسبات خود با کشورهای منطقه و فرامنطقه بود و همچنین ولیعهد این کشور بازسازی اقتصادی را در دستور کار خود قرار داد. ریاض روابطش با تهران را در سال گذشته میلادی احیا کرد و در جایی دیگر با قطر به یک صلح نسبی رسید اما در بسیاری از مسائل مانند اقتصاد، تکنولوژی و غیره هم یک فعالیت جدید را در دستور کار خود قرار داده است.
هانی‌زاده در پایان گفت: ریاض البته در سال گذشته میلادی گام‌هایی را برای نزدیک شدن به اسرائیل برداشت اما جنگ غزه این موضوع را به حاشیه راند. امارات و قطر هم در عرصه اقتصادی سعی کردند که در سال ۲۰۲۳ میلادی اهداف مورد نظر خود را تثبیت کنند اما باید توجه داشت که دوحه در محور سیاسی جنگ غزه و همچنین اقتصاد منطقه، نقش پررنگی را ایفا کرد. به هر ترتیب در سال جاری میلادی باید منتظر خروجی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باشیم؛ چراکه بدون شک تمام منطقه متأثر از آن خواهد بود اما در کل باید ببینیم که طی ماه‌های آینده سرنوشت جنگ در غزه چه می‌شود و چگونه می‌توان این پرونده را به انتهای خود نزدیک کرد. اتفاقاتی که در چند روز گذشته با محوریت منطقه رخ داده است، نشان می‌دهد که اسرائیل به دنبال تحت‌الشعاع قرار دادن خاورمیانه است و به همین دلیل باید منتظر خروجی انتخابات آمریکا باشیم؛ چراکه اگر در این انتخابات جمهوری‌خواهان روی کار بیایند بدون شک منطقه مدل دیگری از تحولات را تجربه خواهد کرد.
