مکی: دودستگی در اروپا در قبال اوکراین و چین مشهود است/کاهش نفوذ فرانسه در آفریقا/تقویت موضع راستگراها و موج جدید ضد مهاجرت

مرتضی مکی، کارشناس مسائل اروپا با اشاره به مهمترین وقایع رخداده در این قاره در سال ۲۰۲۳ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اروپا در سال گذشته میلادی تحولات متعدد و پرشتابی را پشت سر گذاشت؛ به گونه‌ای که بخشی از آن مربوط به سال ۲۰۲۲ بود که در سال گذشته میلادی هم به نوعی شاهد ادامه آن بودیم. مهمترین بحرانی که اروپا را در سال ۲۰۲۳ با چالش مواجه کرد، ادامه پرونده اوکراین بود. در این سال هیچ اتفاق خاصی از حیث میدانی در اوکراین رخ نداد و اساساً ضد حمله‌های این کشور علیه روسیه نتوانست آنگونه که گفته شده بود مفید واقع شود و به همین دلیل ما یک بن‌بست مشخص را در این کشور شاهد بودیم. در این بین جمهوریخواهان آمریکا هم با تداوم کمک‌های مالی و تسلیحاتی به کی‌یف چندان موافق نیستند و در مقابل بایدن و حزب دموکرات از تداوم کمک‌ها حمایت می‌کنند و معتقدند که این کمک‌ها با امنیت ملی آمریکا ارتباط مستقیم دارد.

وی ادامه داد: به همین دلیل آنها به دنبال متقاعد کردن جمهوریخواهان رفتند و این در حالیست که بحران مذکور بر انتخابات آمریکا هم تأثیرگذار خواهد بود و دونالد ترامپ هم یکی از مخالفان این کمک‌ها به اوکراین محسوب می‌شود. بر این اساس اگر نگاه آمریکا به اوکراین تغییر کند، بدون شک این مسأله برای پوتین یک مؤلفه مثبت به حساب می‌آید. توجه داشته باشید که در اتحادیه اروپا هم بحث مخالفت با تصویب بودجه ۵۰ میلیارد یورویی برای کمک به اوکراین مطرح است که مجارستان به صورت علنی با این موضوع مخالفت کرده است. این در حالیست که رئیس کمیسیون اروپا هم بر ارائه کمک به اوکراین تاکید دارد و می‌گوید که این موضوع در دل خود تامین امنیت اروپا را جای داده است. یکی دیگر از چالش‌های مهم برای اروپا در سال ۲۰۲۳ موج مهاجرت‌های مجدد از آفریقا به سمت اروپا بود که به نوعی باید آن را یک مشکل عدیده دانست.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: شکاف در اروپا هم بر سر همین موضوع به حدی زیاد شده که جوسپ بوررل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در این خصوص موضع گرفت و بحث مهاجرستیزی را شاهد بودیم که خروجی آن در نهایت موجب رشد راست افراطی در قاره سبز شده است. همین مسأله موجب شد که در ایتالیا جورجیا ملونی که یکی از رهبران راستگرای ایتالیا محسوب می‌شود، با کمک دو حزب دیگر موفق به تشکیل دولت شود و البته این دولت را باید یک دولت ضد مهاجر دانست. در هلند هم راستگراها اکثریت کرسی را به دست آوردند اما موفق به تشکیل ائتلاف نشدند ولی به هر ترتیب این مسأله نشان می‌دهد که احزاب راست افراطی به صورت کافی رشد کرده‌اند و یک چالش جدی برای اروپایی که با پیری جمعیت روبرو است، پدیدار شده که در نهایت مجموعه عوامل می‌تواند به ضرر اتحادیه اروپا تمام شود.

وی افزود: توجه داشته باشید که بحث مهاجرت از شمال آفریقا به یک چالش برای اتحادیه اروپا تبدیل شده و هزینه‌های زیادی را برای آنها و به خصوص دولت آلمان به وجود آورده است. تا جایی که برلین در سال ۲۰۲۴ فقط هفت میلیارد یورو به مسأله مهاجرت و مهاجران اختصاص داده که این رقم در مقایسه با سال ۲۰۲۳ کاهش ۱۰ برابری داشته است. بحث چالش‌های اقتصادی و تجاری در اروپا اعم از تورم و مشکلات مربوط به انرژی هم یکی دیگر از مشکلاتی بود که اروپا در سال ۲۰۲۳ با آن دست و پنجه نرم کرد که قسمتی از آن به افزایش قیمت انرژی مربوط است. در سال ۲۰۲۳ میلادی عقب‌نشینی فرانسه از کشور نیجر یک موضوع مهم به حساب می‌آمد. اگرچه این کشور مجبور به عقب‌نشینی از مالی و بورکینافاسو شده بود اما واقعیت این است که عقب‌نشینی از نیجر نشان داد که نفوذ پاریس در سال گذشته میلادی در آفریقا بسیار کاهش پیدا کرده است.

مکی گفت: به هر ترتیب در سال ۲۰۲۴ میلادی به نظرم شاهد ادامه وقایع اخیر خواهیم بود اما باید توجه داشت که در مورد اوکراین ما شاهد موضوعاتی هستیم که به عنوان مسائل اختلافی میان اروپا و آمریکا جنبه تحلیلی پیدا می‌کند. توجه داشته باشید که کشورهای شرق اروپا مانند لهستان خواستار ایستادگی در مقابل روسیه بوده و این در حالیست که کشورهای غرب اروپا در مورد ادامه کمک‌های مالی به اوکراین دچار تردید شده‌اند و همین مسأله یک وضعیت اختلافی را به وجود می‌آورد. در این میان نباید فکر کنیم که هرگونه آتش‌بس در اوکراین به معنای پایان روابط تقابلی و خصمانه با مسکو است. بر این اساس به نظرم ما یک حالت انجماد را شاهد خواهیم بود و همچنین بحث پذیرش اشغال خاک اوکراین توسط روسیه آن هم از سوی دولت زلنسکی مطرح خواهد بود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: همه این مسائل البته به شرایط سیاسی در ایالات متحده و خروجی انتخابات ریاست جمهوری این کشور مربوط است. از منظر دیگر در سال ۲۰۲۴ روابط اروپا با چین هم یکی از چالش‌های قاره سبز به حساب می‌آید. رئیس‌جمهوری فرانسه سال گذشته صراحتاً اعلام کرده بود که باید با چین و آمریکا بر اساس توازن مشخص روابط داشت اما به هر ترتیب شاهد آن بودیم که در سال ۲۰۲۳ ایتالیا از پروژه جاده و کمربند چین خارج شد که همین موضوع نشان از دو دستگی اروپا در قبال چین است.