تحقق رویای چینی در شرق دور

مریم جعفری: طالبــان می‌گوینــد تمــام تسهیلات ازجمله امنیــت را برای سرمایه‌گذاری چین در افغانســتان فراهم کرده‌اند. به تازگی معاون سیاســی رئیس‌الوزرای طالبان دیداری با ســفیر رژیم چین در کابل داشته اســت. 

وانگ یو به مولوی عبدالکبیر گفته است که «مقامات چین خواهان صلح و ثبات دائمی در افغانســتان هســتند و بر این باورند که ثبات و آرامش در افغانســتان به نفع منطقه و کشورهای همسایه است». براساس خبرنامه طالبان، مولوی عبدالکبیر به سفیر چین اطمینان داده اســت که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد. پیش از این نیز مقام‌های طالبان از علاقه‌مندی شرکت‌های وابســته به رژیم چین برای سرمایه‌گذاری در افغانستان سخن گفته بودند اما هنوز مشخص نیست که رژیم چین تا چه اندازه برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های معادن در افغانستان جدیت دارد. 

از ابتدای ســال جاری میلادی یک شــرکت چینــی قراردادی به ارزش ۴۵۰ میلیــون دلار بــرای اکتشــاف و توســعه ذخایر نفت در شــمال افغانســتان امضا کرد. در ماه آوریل، طالبان اعلام کردند که در حال مذاکره با یک شــرکت چینی برای انجام اکتشــاف و توسعه ذخایــر لیتیوم افغانســتان هســتند. احمد شــیما در تحلیلی برای رســانه دیپلمات با عنوان «قمار چین در افغانســتان» معتقد است، طالبان به رژیم چین به‌عنوان یکی از سهام‌داران اصلی در توسعه اقتصادی افغانستان نگاه می‌کنند و به نظر می‌رسد مشتاق افزایش سرمایه‌گذاری‌های چینی، به‌ویژه با پایان یافتــن کمک‌های غرب هستند. 

به نوشــته او «طالبان ناامیدانه می‌خواهند به مردم افغانستان ثابت کنند که می‌توانند کشــور را اداره کنند و ســرمایه‌گذاری چین به اشتغال‌زایی در بخش معدن کمک می‌کنــد... اما بین امضای تفاهم‌نامه‌های روی کاغذ و تحقق ســرمایه‌گذاری واقعی تفاوت وجود دارد. چین قراردادهای زیادی با دولت قبلی افغانستان امضا کرد. پروژه آمودریا که تخمین زده می‌شد هفت میلیارد دلار نصیب افغانستان کند و سه هزار شغل ایجاد کند، یکی از این پروژه‌ها بود اما این پروژه همراه با بسیاری از پروژه‌های چینی دیگر به دلایل امنیتی به تعویق افتاد». 

اخیراً نیتین مدهاو، مدیر اداره توســعه بین‌المللی آمریکا اعلام کرده اســت که برنامه ۴۹میلیون دلاری کمــک به قربانیان جنگ در افغانســتان را به خاطر مشکلات مداوم با امارت اسلامی طالبان متوقف کرده است. بازرس ویژه اداره بازرســی آمریکا در ماه آوریل به کنگره آمریکا گفت نمی‌تواند اطمینان بدهد که ایالات‌متحده آمریکا بــه رهبری بایدن اکنــون طالبــان را حمایت مالــی نمی‌کنــد. او نمی‌دانــد که کمک‌های بشردوســتانه حاصل از پول مالیات‌دهندگان آمریکایی در کجا مصرف می‌شــود اما می‌بیند که طالبان نسبت به گذشته فربه‌تر شــده‌اند و کــودکان افغانســتان گرسنه هستند. 

به باور احمد شیما، نویسنده نشریه هندی «دیپلمات»، نبــود ثبــات سیاســی و امنیتی در افغانستان تحت حاکمیت طالبان و نگرانی‌ها از بروز جنگ داخلی در این کشور باعث می‌شود رژیم چین تردیدهایــی برای ســرمایه‌گذاری در افغانستان داشــته باشد، حتی اگر شرکت‌های چینی ســرمایه‌گذاری را پیش ببرند، سؤالاتی وجود دارد که چه مقدار از این پول به خزانه طالبان سرازیر می‌شود و چه مقدار برای ایجاد درآمد اســتفاده می‌شود که می‌تواند برای بهبود سطح زندگی مردم عادی افغانستان استفاده شود. علاوه بر این فقدان نهادهــای دولتی قوی باعــث نگرانی درباره توانایــی امارت کنونی طالبان در تضمین شفافیت و مقابله با فساد خواهد شد. اخیراً و در پی دیدار سفیر چین در کابل با رهبران طالبان، پس از حدود دو سال، پروازهای مستقیم از افغانستان به چین از سر گرفته شد. 

مسئولان وزارت هوانوردی طالبــان و نمایندگانی از ســفارت چین در مراســمی در فرودگاه کابل نخستین پرواز هواپیمای شرکت هواپیمایی دولتی آریانا از کابل به ارومچی را پس از تســلط طالبان افتتاح کردند. بعد از بازگشــت طالبان به قدرت در تابســتان ۲۰۲۱ تقریباً تمام پروازهای بین‌المللی از فرودگاه کابل متوقف‌شده بود اما پروازهای مستقیم به ترکیه، امارات، ایران و برخی کشورهای دیگر در ماه‌های گذشته از سر گرفته شد. 

ســفیر چین در دیدار با رهبران حکومت طالبان همچنین درباره افزایش صادرات انار افغانســتان به چین و تسریع روند استخراج از معدن مس عینک صحبت کرده اســت. چین همچنین متعهد شده که بیمارســتان جمهوریت در کابل را بازســازی کند و پروژه «منازل ارزان‌قیمت» را هم افتتاح کند. از زمان بازگشــت طالبان به قدرت در تابستان ۱۴۰۰ خورشیدی، نمایندگان ده‌ها شــرکت چینی به افغانســتان رفت‌وآمد داشته‌اند.

اســتخراج معدن مس «عینک» و همچنین منابــع نفتی در ولایت ســرپل و مناطق اطراف آن دو حوزه‌ای است که طالبان در آن زمینه قراردادهایی با شــرکت‌های چینی امضا کرده اســت. چین یکی از کشــورهایی اســت که پس از تســلط دوباره طالبان بر افغانســتان ســفارت خود در کابل را همچنان باز نگهداشت و رابطه نزدیکی با حکومت طالبان برقرار کرده اما تاکنون هیچ کشوری به‌طور رسمی حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است.