فرجی‌راد در گفت‌وگو با ایلنا:
نباید در مورد ظرفیت‌های بریکس بزرگ‌نمایی شود/اعمال تحریم‌های متعدد از سوی غرب باعث افزایش درخواست جذب به بریکس شد/ تفاوت نگاه چین و روسیه
سفیر پیشین ایران در نروژ گفت: در مورد تقابل بریکس باید ببینیم که آیا چین حاضر است هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار روابط اقتصادی خود با غرب را کنار بگذارد یا آن را با تهدید مواجه کند یا خیر؟
«عبدالرضا فرجی‌راد» سفیر پیشین ایران در نروژ با اشاره به برگزاری نشست بریکس در آفریقای جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: در شرایط فعلی نظام بین‌الملل شاهد اعمال تحریم علیه بسیاری از کشورها از ناحیه غرب بوده و این اهرم بیش از حد مورد استفاده قرار گرفته است و حالا روسیه در صدر تحریم‌های اعمال‌شده قرار دارد اما باید توجه داشت که صرفاً مسکو از این تحریم‌ها آسیب نمی‌بیند. به عنوان مثال توقف ارسال غلات اوکراین و حتی غلات روسیه باعث شده که کشورهای آفریقایی با مشکل جدی روبه‌رو شوند و این همان پیامدهای منازعه و تحریم است. اگرچه روسیه به آفریقا میزان مشخصی غلات صادر می‌کند اما واقعیت این است که ارسال این میزان غلات کافی نیست. بر همین اساس کشورهایی مانند ونزوئلا یا ایران و مابقی آنها با توجه به شرایط فعلی به جذب در بریکس فکر می‌کنند که این موضوع را باید یک هشدار جدی برای غرب دانست.
وی ادامه داد: حدود ۴۰ کشور درخواست عضویت در بریکس را ارائه کردند اما اینگونه نیست که تمام این کشورهای نوظهور در بریکس پذیرفته شوند. کشورهای نوظهور به نوعی در حال نشان دادن حضور خود در جهان و در عرصه‌های گوناگون هستند و تقریباً می‌توان گفت که همه آنها جذب این بلوک سیاسی و اقتصادی نمی‌شوند و باید شاخصه‌های مشخصی را مد نظر قرار دهند. به عنوان مثال عربستان سعودی یکی از کشورهایی است که وارد بریکس می‌شود و دلیل آن هم این است که بالاترین سطح رشد اقتصادی در منطقه را به خود اختصاص داده و پروژه‌های بی‌نظیری را در دستور کار خود قرار داده است. مسأله دیگر که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد اتصال اقتصاد کشورهای عضو بریکس به زیرساخت‌های تجارت و اقتصاد بین‌الملل است. به عنوان مثال ایران و کوبا به این ساختار اقتصاد جهانی متصل نیستند اما به هر ترتیب باید شاخصه‌های موجود در آن را رعایت کنند و جدا بودن از این چرخه اساساً باعث می‌شود که حضور چنین کشورهایی در مجامع اقتصادی با موانع جدی روبه‌رو شود.
این استاد ژئوپلیتیک تصریح کرد: در این بین تفاوت نگاه چین و روسیه و مابقی اعضا در مورد تقابل بریکس با محافلی مانند گروه هفت هم قابل ملاحظه است. اینکه روس‌ها نمی‌خواهند بریکس وارد تقابل با غرب و هژمونی آنها شود به نظرم یک موضع سیاسی و دلیلش هم جاری بودن جنگ در اوکراین است؛ چراکه روسیه به اروپا برای فروش گاز خود نیاز دارد و از آن سو آنها هم نیازمند مسکو هستند. سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا بریکس می‌تواند نظام تک قطبی اقتصادی را کنار بزند یا حداقل با آن توازن ایجاد کند یا خیر؟ پاسخ این پرسش مبهم است؛ به گونه‌ای که همچنان ما شاهد سلطه دلار بر بازارهای جهانی هستیم و از منظر دیگر هم باید درک کنیم که ظرفیت بریکس باید مشخص‌تر و عملیاتی‌تر شود. لذا اعضای اصلی این بلوک سیاسی و اقتصادی باید از سایر اعضای سطح دوم آن حمایت کنند و نباید خیلی در مورد ظرفیت‌های بریکس بزرگ‌نمایی کنیم، بلکه باید اجازه دهیم تا روندها طی شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: وقتی این رقابت ژئوپلیتیکی قرار است میان غرب و بریکس شکل بگیرد، مشخص نیست که آمریکا علیه هند که یک شریک استراتژیک برای واشنگتن به حساب می‌آید چگونه رفتار خواهد کرد. بحث این است که آیا در خلال این روند، اساساً دهلی‌نو علیه غرب در بریکس دست به اقدام خواهد زد یا خیر؟ این پرسش‌ها همچنان بی‌پاسخ مانده و باید بگویم که بریکس هنوز در ابتدای خط است و باید راه زیادی را طی کند. به عنوان مثال باید ببینیم که آیا چین حاضر است هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار روابط اقتصادی خود با غرب را کنار بگذارد یا آن را با تهدید مواجه کند یا خیر؟ بریکس یک برنامه مدون تا سال ۲۰۵۰ برای خود مشخص کرده تا یک اقدام مشترک را پدیدار کند اما مسأله اینجاست که هنوز راه زیادی تا آن روزها باقی مانده و باید دید که همبستگی و پیوستگی‌ها چگونه طی خواهد شد.
