قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:
احتمال‌سنجی موفقیت اردوغان برای صادرات مجدد غلات اوکراین/ ابعاد تضاد دیدگاه مسکو و آنکارا بر سر جزیره کریمه
کارشناس مسائل ترکیه گفت: روسیه اعلام آمادگی کرده که اگر کود و غلات این کشور صادر شود، مسکو مجدداً مجوز انتقال غلات اوکراین به کشورهای دیگر را خواهد داد که حالا این امر متوقف شده است.
«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح امکان احیای توافق غلات بعد ار دیدار روسای جمهوری ترکیه و روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کنم که ترکیه و روسیه توافقات چند جانبه‌ای دارند که صرفاً به موضوع غلات خلاصه نمی‌شود و محورهای دیگری از جمله همکاری دوجانبه در ساخت نیروگاه هسته‌ای و همکاری‌های نظامی را در بر می‌گیرد. در این بین ترکیه موظف شده که مانع از عبور کشتی‌های جنگی آمریکا و ناتو به دریای سیاه شود، اما در مورد پرونده صادرات غلات باید به این نکته توجه داشته باشیم که داد و ستدهایی که در این حوزه انجام می‌شود با نظارت یک کمیته چند جانبه صورت گرفته که ترکیه در این میان نقش واسطه را بازی می‌کند.
وی ادامه داد: توجه داشته باشید که آنکارا ۱۴ درصد از حجم صادرات غلات اوکراین را مصرف می‌کند ولی کمترین میزان از این غلات به آفریقا صادر می‌شود و اروپا هم حدود ۵۰ درصد این حجم از غلات اوکراین را به خود اختصاص داده است. از منظر دیگر هم روسیه اعلام آمادگی کرده که اگر کود و غلات این کشور صادر شود، مسکو مجدداً مجوز انتقال غلات اوکراین به کشورهای دیگر را خواهد داد که حالا این امر متوقف شده است. در شرایط کنونی اردوغان به دنبال آن است که بتواند مجدداً صادرات غلات اوکراین را با مذاکره‌ای که با پوتین انجام خواهد داد، از سر بگیرد. یکی از دلایلی که مجدداً رئیسجمهوری ترکیه این پرونده را در دستور کار خود قرار داده بحث کاهش هزینه تمام شده اقلام خوراکی در ترکیه است و از سوی دیگر اردوغان با این اقدام به دنبال تامین ذخایر استراتژیک کشور خود است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: اردوغان در مرحله نخست توانست موافقت روسیه، سازمان ملل و اوکراین را در سال ۲۰۲۲ میلادی و در قالب یک قرارداد به نام «قرارداد استانبول» جلب کند اما حالا در این میان یک پیش شرط از سوی مسکو وجود دارد و باید دید ترکیه تا چه حد می‌تواند پوتین را در بحث صادرات مجدد غلات اوکراین ترغیب کرده و وی را به عقب‌نشینی وادارد. در این بین اگر ناتو و مجموعه غرب اعم از اروپا و آمریکا پیش شرط روسیه برای از سرگیری صادرات غلات اوکراین را نپذیرند امکان صادرات مجدد غلات این کشور از بین می‌رود و به نظرم کار برای اردوغان در این پرونده و با توجه به شرایط فعلی بسیار سخت و دشوار است. این اقدامات آنکارا در حالی انجام می‌شود که اردوغان همچنان بخشی از سیاست ناتو و غرب را در قبال روسیه دنبال می‌کند.
وی در خصوص پیروی آنکارا از راهبردهای غرب گفت: اردوغان اخیراً به سومین اجلاس سران سازمان شبه جزیره کریمه پیام ویدیویی ارسال کرد و مدعی شده از روند حفظ تمامیت ارضی اوکراین حمایت می کنیم. رئیس جمهور ترکیه با بیان اینکه آنکارا الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسد و از همان روز اول غیرقانونی بودن این اقدام را اعلام کرده است، گفت که ما همچنین موضع خود را در حمایت از تمامیت ارضی و حاکمیت اوکراین حفظ می‌کنیم. او در این اجلاس روز پرچم و روز استقلال اوکراین را تبریک گفت و تاکید کرد که معتقد است شبه‌جزیره کریمه بخش جدایی‌ناپذیر اوکراین است و این مطلب را در همه تشکل‌ها به ویژه سازمان ملل متحد مورد تاکید و دفاع قرارداده‌ایم. یکی از الویت‌های ما تامین و حفظ امنیت و سلامتی و رفاه ترکهای تاتار به عنوان هم‌زادان و مردم بومی شبه‌جزیره کریمه است.
قائم‌مقامی در پایان خاطرنشان کرد: جنگی که نزدیک به دو سال است ادامه دارد، برپایه صلحی عادلانه و پایدار پایان یابد. در راستای این هدف تلاش می‌کنیم که برای پایان دادن به خونریزی راه های ارتباطی باز بماند و حداقل طرفین برای میز مذاکره آماده شوند. معتقدند در این روند باید از هر اقدامی که تنش را در منطقه افزایش می‌دهد و به صلح حوزه دریای سیاه آسیب می‌رساند، اجتناب کرد. اردوغان اعلام کرده که برای ایفاء نقش تسهیل کننده و میانجیگری در راستای برقرار صلح بین روسیه و اوکراین به فعالیت خود ادامه می‌دهیم. پایان جنگ و برقراری صلح و ثبات در دریای سیاه باعث خواهد شد که نه تنها کشورهای منطقه بلکه کل جهان نفس راحتی بکشند. حالا باید منتظر پیام‌های دیدار پوتین و اردوغان در زمینه مذکور است.
