قهرمانپور در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:
دلایل اختلاف اروپا و آمریکا در انتخاب دبیرکل ناتو/ امکان‌سنجی انتخاب یک زن برای سکانداری پیمان آتلانتیک شمالی/ اهمیت پرونده اوکراین در انتخاب رهبر جدید ناتو
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: در سال‌های اخیر، فمینیست‌ها (میانه‌روها) تلاش زیادی کرده‌اند تا چهرة روابط بین‌الملل را از رویکرد پاتریمونیالیستی به سمت زن‌محوری تغییر دهند لذا انتخاب یک زن به عنوان دبیرکل ناتو بعید نیست.
«عسگر قهرمانپور» کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح اهمیت انتخاب دبیرکل ناتو همزمان با ادامه جنگ اوکراین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: با نزدیک شدن به زمان انتخاب دبیر کل جدید پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در ماه آینده، زورآزمایی قدرت‌های اروپایی در یک طرف و آمریکا در طرف دیگر، مجدداً رقابت‌های سنتی این دو قاره را در صحنه روابط بین‌الملل بیشتر نشان می‌دهد. در یک سو، امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه همراه با دیگر رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تمایلی به پذیرش نامزد غیر اتحادیه اروپا برای پست دبیرکل ناتو ندارند. به موازات این موضوع، کشورهای اروپایی شرقی نیز از انتخاب یک زن برای دبیر کل ناتو حمایت می‌کنند و در دیگر سو، ایالات متحده تلاش می‌کند شخصی برای این پست انتخاب شود که پیشتر رییس‌جمهوری یا نخست‌وزیر بوده و چه بسا غیراروپایی هم باشد. نکته اینجاست که اروپا و ایالات متحده نقطه مشترکی در این میان دارند و آن اینکه هیچکدام با انتخاب یک زن برای تصدی این پست مخالفتی ندارند. اما سوال اینجاست که مقام دبیرکل ناتو چه اهمیتی دارد که چنین اختلاف نظری بر سر انتخاب آن به وجود آمده؟
وی ادامه داد: دبیرکل، بالاترین مقام غیرنظامی بین‌المللی ناتو و مسئول هدایت فرایند مشاوره و تصمیم‌گیری در ناتو و اطمینان از اجرای تصمیمات است. نقش دبیر کل در این برهه زمانی از منظر نگاه به بحران اوکراین نیز اهمیت دو چندانی دارد. دبیر کل ناتو بایستی در ترغیب کشورها برای تداوم تهیه سلاح به اوکراین و مستحکم کردن دیوار دفاعی ناتو، نقش موازنه‌گر را ایفا کند. گزینه‌های زیادی برای دبیر کل جدید ناتو مطرح شده‌اند. بن والاس، که در حال حاضر پست وزیر دفاع یکی از قدرت‌های دفاعی برجسته اروپایی (انگلیس) را بر عهده دارد برای تصدی این پست تمایل نشان داده است. شاید دلیل تمایل وی، روابط وزارت دفاع بریتانیا با نیروهای مسلح اوکراین، از جمله در سطوح اطلاعاتی باشد که احتمالاً بیشتر از هر کشور دیگری در اروپا است. اما فرانسه با این گزینه مخالفت می‌کند و معتقد است که دبیرکل جدید باید چگونگی ایجاد یک بازوی دفاعی قوی‌تر از اتحادیه اروپا بدون تضعیف نقش ناتو را در نظر بگیرد.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: اگرچه عدم اجماع در مورد دبیرکل بعدی ناتو می‌تواند به ماندن استولتنبرگ منجر شود. و اختلافات سیاسی، وتوها و بی‌میلی شخصی رهبران اروپایی این احتمال را افزایش می‌دهد که از ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو خواسته شود تا یک سال دیگر طی نشست سران ناتو در لیتوانی در ماه آینده در سمت خود باقی بماند، اما بسیاری از دیپلمات‌های اروپایی تمایل دارند در اوضاع کنونی بحران اوکراین، هوایی تازه‌ای بر ناتو حاکم شود. استولتنبرگ ۶۴ ساله شاید بتواند در این سمت باقی بماند، به شرطی که پیش از نشست سران ناتو در لیتوانی در ژوئیه ۲۰۲۳، بر سر یک گزینه ترجیحاً یک زن، اجماع حاصل نشود. جالب است که ایالات متحده نیز همسو با فرانسه در مورد بن والاس تردید دارد، زیرا برخی از نظامیان از شیوه‌ای که او در مورد اوکراین اجبار کرده، ناراحت هستند.
وی افزود: والاس هرگز مخالف ادغام دفاعی نزدیک‌تر با اتحادیه اروپا نبوده و در واقع سال گذشته مقاله‌ای نوشت که در آن چگونگی پیشرفت این امر در کنار مدرنیزه کردن استراتژی دفاعی ناتو ارائه شده بود، اما او نسبت به همکاری دفاعی اتحادیه اروپا از جمله در حوزه تدارکات تسلیحات ابراز نگرانی کرده است. اگر چه مت فردریکسن، نخست‌وزیر دانمارک این ماه اصرار داشت که به دنبال پست اصلی ناتو نیست، اما دیدار اخیر وی با رئیس‌جمهور ایالات متحده و برگزاری نشستی جداگانه با رئیس سیا، ویلیام برنز، نامزدی وی را برای تصدی این پست قوت بخشیده است. با این حال، فردریکسن که رسانه‌های دانمارکی هر روز در مورد این موضوع از او سوال می‌کنند، گفته که تمدید دبیر کلی استولتنبرگ، راه‌حل عالی خواهد بود، البته اگر بتوان او را متقاعد کرد. از سوی دیگر، در میان کشورهای شرقی‌تر ناتو از کایا کالاس، نخست‌وزیر استونی حمایت زیادی وجود دارد و او با وجود اینکه اخیراً دوباره به مقام نخست‌وزیری انتخاب شده، اما مخالفت خود را برای تصدی دبیر کلی ناتو رد نکرده است.
قهرمانپور گفت: کالاس یک منتقد روشن‌بین و پرشور روسیه بوده است. او رهبری ایده‌های تولید تسلیحات بیشتر اتحادیه اروپا را که بروکسل پذیرفته بود، برعهده گرفته و از این امر دفاع می‌کند که اتحادیه اروپا فقط دارایی‌های روسیه را که تحت تحریم هستند مسدود نکند، بلکه آنها را تصرف کند. جمی شی، عضو موسسه افکارسنجی چاتم هاوس در لندن و سخنگوی پیشین ناتو هم معتقد است که در زمینه نامزد‌های احتمالی هیچ کمبودی وجود ندارد؛ بسیاری از نام‌هایی که مطرح شده زنان هستند، اما ناتو هرگز در گذشته دبیرکل زن نداشته است. به نظر برداشتی که از پیمان ناتو در قرن بیست و یکم وجود دارد نشانگر آن است که دبیرکل این پیمان نظامی باید زن باشد همانگونه که در بسیاری دیگر از سازمان‌های بین‌المللی شاهد هستیم. این در حالیست که کشورهای شرق و مرکز اروپا که در ناتو عضویت دارند آماده هستند تا در دفاع جمعی در شرق ناتو نقش مهم‌تری ایفا کنند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی ابراز کرد: با این حال، اگر استولتنبرگ یک سال دیگر در این سمت باقی می‌ماند، تداوم پیمان آتلانتیک شمالی را قبل از اجلاس هفتاد و پنجمین سالگرد که سال آینده در ایالات متحده برگزار می‌شود را فراهم خواهد کرد. ناتو مستقیماً بسته‌های تسلیحاتی ارسال شده به اوکراین را هماهنگ نمی‌کند، اما به عنوان یک مدافع عمل می‌کند. به نظر می‌رسد استولتنبرگ گزینه‌های خود را باز نگه داشته است، چراکه اوایل هفته اعلام کرد «من مسئول همه تصمیم‌هایی هستم که این اتحاد باید بگیرد، به جز یک مورد، و این مربوط به آینده من است که بر عهده ۳۱ عضو است و باید تصمیم بگیرند». بعید نیست این بار برای پست دبیرکل ناتو یک زن انتخاب شود، چه از شرق یا غرب. در سال‌های اخیر، فمینیست‌ها (میانه‌روها) تلاش‌های زیادی در روابط بین‌الملل کرده‌اند تا چهره روابط بین‌الملل از رویکرد پاتریمونیالیستی به سمت زن‌محوری تغییر دهند و در کشورهای اروپایی نیز در این زمینه موفقیت‌های زیادی به دست آورده‌اند.
وی گفت: آنگلا مرکل نمونه یکی از الگوهای چنین امری است و صد البته، کشورهای اروپایی بنا به جایگاهی که در نظریه‌های روابط بین‌الملل دارند و به صحنه بین‌المللی هنجاری نگاه کرده‌اند، تمایل بیشتری برای نقش زنان در عرصه جهانی دارند. با تمام این اوصاف، نگاه واقع‌گرایانه در صحنه بین‌الملل خیلی روی خوشی به این امر نشان نمی‌دهد و در بحران اوکراین هم این نگاه را شاهد هستیم. امروز، اوکراین به میدانی تبدیل شده که پرستیژ بین‌المللی اروپا و ایالات متحده در آن زیر سوال رفته است. ناتو با آن همه توان و قدرت، نتوانست به این بحران خاتمه بدهد و کشورهای اروپایی هنوز درگیر این میدان هستند. نمی‌توان انکار کرد که انتخاب دبیر کل جدید ناتو می‌تواند نقش این سازمان را در بحران تغییر دهد. اگر بن والاس انتخاب شود و ایالات متحده از انتخاب وی حمایت کند، حمایت‌های نظامی آمریکا و اروپا از اوکراین شدت خواهد یافت و البته شدت یافتن جنگ می‌تواند برای هر دو در منطقه، ریسک‌های زیادی به بار آورد و در چنین وضعیتی هیچکدام حاضر به پرداخت چنین ریسکی نیستند.
قهرمانپور در پایان خاطرنشان کرد: اگر یک زن برای دبیر کلی ناتو انتخاب شود (البته زنی از غرب نه شرق) چه بسا روسیه در این جنگ کوتاه بیاید و حاضر به صلح شود. اما اگر کالاس انتخاب شود، چه بسا اوضاع به گونه‌ای دیگر شود و جنبه نظامی اوضاع عمیق‌تر شود. با این حال، چشم‌انداز ناتو با این اختلافات بر سر دبیر کل جدید، منوط به این است که اروپا و ایالات متحده کسی را برای این پست ترجیح دهند که بتواند نقش موازنه‌گر خود در روابط بین‌الملل را حفظ کند. دبیرکل یک شخصیت سیاسی ارشد از یک کشور عضو ناتو است که توسط سایر کشورهای عضو برای یک دوره چهار ساله منصوب می‌شود. انتخاب از طریق رایزنی‌های دیپلماتیک غیررسمی بین کشورهای عضو انجام می‌شود که نامزدهایی را برای این پست معرفی می‌کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: سند استراتژیک ۲۰۲۲ مجدداً تأیید می‌کند که هدف اصلی ناتو تضمین دفاع دسته جمعی اعضای خود بر اساس رویکرد ۳۶۰ درجه است و سه وظیفه اصلی اعم از بازدارندگی و دفاع، پیشگیری و مدیریت بحران و امنیت همکاری را ترسیم می‌کند. انتخاب دبیر کل بعدی بی‌گمان دور از اهداف این سند نخواهد بود، اما بحران اوکراین در این برهه کنونی بر انتخاب دبیرکل جدید سایه انداخته است و می‌تواند مسیر جدیدی را برای آینده ناتو رقم بزند. در حال حاضر، از سوی اروپا و آمریکا چرخشی به سمت توجه به شرق دیده نمی‌شود و بعید است یک زن شرقی را برای این پست انتخاب کنند، اما احتمال انتخاب یک زن غربی برای این پست بیشتر است.
