محبعلی در گفتوگو با ایلنا:
اسرائیل معتقد است عربستان از فعالیت صلحآمیز هستهای عدول میکند/ نگاه تلآویو به اتمی شدن کشورهای منطقه، امنیتی است
مدیرکل پیشین وزارت خارجه گفت: اگر قرار بر عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی باشد، ریاض صرفاً میتواند از این موضوع به عنوان یک کارت بازی برای تأمین منافع بیشتر استفاده کند.
«قاسم محبعلی» مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در تشریح دلایل نگرانی اسرائیل از هستهای شدن عربستان با گفتوگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: نگرانی اسرائیل از برنامه هستهای عربستان سعودی این است که این کشور از پوشش برنامه صلحآمیز هستهای خارج شود و به سمت کاربرد نظامی انرژی اتمی پیش برود و در کل چارچوبهای قانونی را پشت سر بگذارد. این نگرانی صرفاً مربوط به اقدامات عربستان سعودی یا وضعیت فعلی نیست، بلکه تلآویو از قدیمالایم تاکنون در مورد فعالیت هستهای سایر کشورهای منطقه مانند سوریه، لیبی و حتی ایران نگرانی خود را ابراز کرده و فکر میکند که این کشورها در نهایت نمیخواهند در سطح صلحآمیز هستهای باقی بمانند و از آن عدول میکنند. اسرائیل میگوید عربستان منابع عظیم سوخت فسیلی در اختیار دارد و تا دههها میتواند از آن استفاده کند. از سوی دیگر میگویند با توجه به اقلیم این کشور، ریاض میتواند از پنلهای خورشیدی برای دریافت انرژی و حفظ آن بهره ببرد و لازم نیست که به سمت انرژی هستهای پیش برود.
وی ادامه داد: مساله دیگر بحث ایدئولوژیک است. به باور اسرائیل، تفکر حاکم بر عربستان که بر پایه وهابیت و سلفیت بنا شده به هیچ وجه مورد قبول تلآویو نیست و آنها معتقدند که سعودیها صرفاً میخواهند با پوشش اخذ تامین و رضایت در خصوص فعالیتهای هستهای، مساله مخالفت تندروهای داخلی با اسرائیل را لاپوشانی کنند. رژیم صهیونیستی از گذشته تاکنون میداند که کشورهای منطقه با اهرم هستهای و فعالیت اتمی به دنبال کسب دست بالاتر هستند تا در نهایت بتوانند یک بازدارندگی کلی در منطقه را به نفع خود ثبت کنند؛ اما واقعیت این است که در دنیای امروز استفاده از بازدارندگی هستهای صرفاً توسط قدرتها امکانپذیر است. امروزه قدرتهایی مانند ایالات متحده، چین و روسیه میتوانند از بحث هستهای به عنوان یک امر بازدارنده استفاده کنند اما در سطوح پایینتر، اینگونه نیست و به این جهت اسرائیل به هستهای شدن کشورهای منطقه به چشم یک تهدید امنیتی نگاه میکند.
این تحلیلگر ارشد مسائل منطقه تصریح کرد: باید متوجه باشیم که عربستان سعودی با طرح درخواست هستهای شدن خود در چهارچوب عادیسازی روابط با اسرائیل، به دنبال چانهزنی است و این موضوع را مطرح کرده تا بتواند منافع بیشتری کسب کند. ممکن است که رقابت عربستان سعودی با ایران و امارات هم در مورد فعالیت هستهای مطرح باشد اما بحث هستهای را باید ابزار چانهزنی ریاض دانست تا در نهایت بتوانند امتیازات بیشتری کسب کنند. البته معتقدم اگر قرار بر عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی باشد، ریاض صرفاً میتواند از این موضوع به عنوان یک کارت بازی برای تأمین منافع بیشتر استفاده کند. نباید فراموش کنیم که در این بین بیاعتمادی اسرائیل به تمام کشورهای منطقه آن هم با محوریت مسائل هستهای مطرح است. امارات در شرایط کنونی در حال استفاده از فناوری هستهای در قالب برق و انرژی است اما در این بین باید توجه داشت که بحث استفاده از انرژی هستهای در سالهای آینده به حاشیه میرود و مسائل دیگر جای آنرا میگیرند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که نه تنها اسرائیل بلکه بسیاری از دولتها این سوءظن را دارند که اگر قدرت هستهای در اختیار برخی از کشورهای منطقه قرار بگیرد، ممکن است وقایعی همانند حمله صدام به کویت مجدداً اتفاق بیفتد. به همین دلیل سوال بزرگ برای آنها این است که اصولاً چرا عربستان میخواهد به سمت سرمایهگذاری در بخش انرژی هستهای برود؟ اسرائیل این سوءظن را به صورت علنی علیه عربستان اعلام کرده است و حتی در گذشته شاهد آن بودیم که سعودیها فعالیت صلحآمیز هستهای ایران را هم نگرانکننده اعلام کرده و معتقد بودند که باید در مذاکرات ۱+۵ مستقیماً حضور داشته باشند. به همین جهت هیچ دولتی در دنیا وجود ندارد که به فعالیتهای هستهای کشورهای دیگر خصوصاً کشورهای موجود در خاورمیانه و آفریقا مشکوک نباشد و حالا اسرائیل هم به یکی از منتقدان تبدیل شده که پرونده عربستان سعودی و درخواست فعالیت این کشور را مطلقاً قبول ندارد و با آن مخالفت کرده است.