اروپا به دنبال کنترل روسیه از طریق چین است/ پاریس توان تحمیل نظر خود به غرب در مورد اوکراین را ندارد

«مرتضی مکی» کارشناس مسائل اروپا در تشریح ابعاد و دلایل سفر امانوئل ماکرون و اورزلا فون‌درلاین به چین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: سفر رئیس‌جمهوری فرانسه و رئیس کمیسیون اروپا به چین در فضای سیاسی و امنیتی پس از حمله روسیه به اوکراین انجام می‌شود که بیانگر وخامت اوضاع در پشت مرزهای اروپا است. اینکه چرا دو مقام ارشد اتحادیه اروپا به پکن سفر می‌کنند و در مورد اوکراین با دولت چین به مذاکره و گفت‌وگو می‌پردازند، موضوعی است که امانوئل ماکرون قبلاً هم در مورد آن صحبت کرده و خواهان مداخله چین در پرونده جنگ اوکراین بود. بحث اصلی این است که اروپا و در رأس آن فرانسه به دنبال آن است تا بتواند بحران مذکور را کنترل کند؛ چراکه پس از حمله روسیه به اوکراین کشورهای اروپایی و اعضای ناتو به این نتیجه رسیدند که باید بحران مذکور را کنترل یا حداقل مدیریت کنند.

وی ادامه داد: فرانسوی‌ها هم به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ضررهای این بحران می‌تواند اوضاع را به سمت و سوی دیگری سوق دهد و به همین دلیل علاوه بر رئیس‌جمهوری فرانسه، رئیس کمیسیون اروپا حالا به سمت چین متمایل شده است. این در حالیست که چینی‌ها در عرصه منطقه‌ای هم سعی کردند با میانجیگری بین تهران و ریاض به غرب این پیام را مخابره کنند که پکن در فضایی که اروپا و آمریکا با روسیه بر سر پرونده اوکراین در تقابل هستند، بیکار ننشسته و به دنبال کسب منافع خود در حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه است. به موازات این وضعیت باید متوجه بود که چین هم نمی‌خواهد یکباره چهار دهه توسعه را مورد هدف اروپا قرار دهد و به همین جهت است که چینی‌ها یک دیپلماسی چند جهته را در دستور کار خود قرار دادند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: چین از یک سو با روسیه همکاری می‌کند و از سوی دیگر میزبان اروپایی‌ها می‌شود و در ضلع سوم با تمام تقابلی که با ایالات متحده دارد به همکاری سیاسی و اقتصادی خود با آنها ادامه می‌دهد. نکته مهمی که در این میان باید مورد اشاره قرار بگیرد این است که اروپایی‌ها فکر می‌کردند که می‌توانند مسکو را قبل از حمله به اوکراین کنترل کنند اما در نهایت این اتفاق رخ نداد؛ چراکه ایالات متحده هم در این پرونده منافع خاص خود را دنبال می‌کند. بر همین اساس اروپایی‌ها به گونه‌ای با چین بر سر مساله اوکراین گفت‌وگو کردند که علاوه بر مانور قدرت به نفع قاره سبز، بتوانند به نحوی رفتار کنند که منافع آمریکا خدشه‌دار نشود.

وی افزود: اگر بخواهیم به صورت مشخص سفر مکرون و فون درلاین به چین را تحلیل کنیم باید بگویم که آنها می‌خواهند از نفوذ چین بر روسیه و اوکراین برای جلوگیری از گسترش بحران در کی‌یف استفاده کنند؛ چراکه سیل مهاجرت به وجود آمده از بحران اوکراین برای اروپایی‌ها از حیث اقتصادی و سیاسی چندان مناسب نیست و بی‌شک عمیق‌تر شدن و ادامه پیدا کردن آن برای اتحادیه اروپا هزینه‌زا خواهد بود. البته مشکل اساسی در اتحادیه اروپا این است که یک سیاست واحد در این بلوک سیاسی و اقتصادی وجود ندارد و به همین دلیل قبل از آنکه روسیه به اوکراین حمله کند، شاهد روابط کشورهای اروپایی با مسکو بودیم اما حالا اوضاع متفاوت شده و فرانسوی‌ها به دنبال استفاده از ظرفیت خود در اتحادیه اروپا هستند. به همین دلیل سفر مکرون به چین را باید در همین چارچوب مورد بررسی قرار داد.

مکی گفت: از سوی دیگر پاریس به دنبال آن است تا بتواند روابط دو جانبه خود با پکن را در این بازه زمانی گسترش دهد؛ چراکه فرانسه نمی‌تواند نظر خود در مورد روسیه و بحران اوکراین را به تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا و سپس بریتانیا و ایالات متحده تحمیل کند و به همین دلیل است که می‌گویم در مورد پرونده اوکراین اختلاف نظرهای جدی بین اروپا و آمریکا وجود دارد. اینکه اروپا تا چه حد می‌تواند صلح میان روسیه و اوکراین را عملیاتی کنند و اساساً چینی‌ها در این میان چه جایگاهی خواهند داشت، مسأله‌ای است که در آن باید خواسته‌های حداکثری دو طرف مورد بررسی قرار بگیرد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: روس‌ها معتقدند باید بخشی از خاک اوکراین تحت اشغال آنها باقی بماند که کریمه، لوهانسک و دونتسک مورد نظر آنها است و به نوعی می‌خواهند با این کار برای خود یک منطقه استراتژیک از حیث نظامی و حتی اقتصادی به راه بیندازند. البته در ۲۰۱۴ این اتفاق تا حدودی رخ داده اما مسکو به دنبال علنی و رسمی شدن این موضوع از سوی غرب و اوکراین طی یک توافق مکتوب است. از سوی دیگر اوکراینی‌ها هم معتقدند که خاک آنها توسط مسکو اشغال شده و تعارض دیدگاه‌ها در این پرونده به انضمام نگاه ایالات متحده به این بحران، باعث می‌شود که در نهایت نقش چین یا اروپا از یک حد فراتر نرود. حال باید دید که چین در این میان چگونه رفتار خواهد کرد.