شفیعی در گفت‌وگو با ایلنا:
موفقیت مذاکرات پیشنهادی نخست‌وزیر پاکستان با هند، به میزان هماهنگی با ارتش وابسته است/ شهبار شریف برای احیای جایگاه حزب مسلم لیگ تلاش می‌کند
یک تحلیلگر مسائل شبه قاره گفت: در حال حاضر، جهت‌گیری سیاست نخست‌وزیر پاکستان معطوف به انتخابات است و در این زمینه برای پیروزی در انتخابات، از همه ابزارها از جمله همراه کردن ارتش و سیاست‌های عامه‌پسندی مثل برقراری مناسبات با هندوستان استفاده خواهد کرد.
نوذر شفیعی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل خبر اعلام آمادگی نخست‌وزیر پاکستان برای کاهش تنش با هند از طریق گفت‌وگو و در پاسخ به این پرسش که این اظهارات با چه هدفی صورت می‌گیرد و آیا این ابراز تمایل و آمادگی کارکردی داخلی و تبلیغاتی دارد، گفت: چالش بین هند و پاکستان همیشه یکی از موضوعات سیاست خارجی برای دو کشور بوده و حتی شاید برای پاکستان، مهم‌ترین چالش بوده است. اختلاف بین هند و پاکستان بر سر کشمیر هم یک اختلاف ارضی و مرزی هست. بنابراین، اختلافی نیست که به سادگی قابل حل باشد. هند و پاکستان در مقاطعی از تاریخ، با وجود چنین اختلافی، همکاری‌های اقتصادی و تجاری را شروع کردند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد که منظور شهباز شریف، حل اختلافات موجود بین هند و پاکستان به طور کلی باشد. بلکه احتمالا منظور ایشان این است که با وجود اختلاف هند و پاکستان بر سر کشمیر، دهلی نو و اسلام آباد بتوانند ظرفیت‌های جدیدی ایجاد کرده و از این ظرفیت‌ها استفاده کنند و با وجود این اختلاف، به سمت تنش‌زدایی یا لااقل کاهش تنش حرکت کنند. بنابراین احتمالا منظور همین است، کما اینکه در گذشته هم نخست‌وزیران مختلف هند و همین‌طور برخی از نخست‌وزیرهای پاکستان، چنین پیشنهادهایی را مطرح کردند و به نتایجی هم رسیدند. اما در پاکستان، ارتش یک نیروی تعیین کننده هست و اساسا سیاست خارجی پاکستان، امنیت پایه است و چون امنیت پایه است، پاکستان با کشوری مثل هند، کاملا از دیدگاه ارتش تأثیر می‌پذیرد. بنابراین باید دید در این موضوع، شهباز شریف تا چه حد در این باره با ارتش هماهنگ است. چرا که این هماهنگی یا عدم هماهنگی، در میزان موفیقت دیدگاهش موثر خواهد بود. در گذشته ارتش بنابر منافع و ملاحظات نهادی خودش، چندان تمایلی به بهبود روابط هند و پاکستان نشان نداده است. اما سیاست‌مداران دقیقا در راستای منافع خودشان، تلاش کرده‌اند که تحولی را در روابط هند و پاکستان به وجود بیاورند. بنابراین اگر بخواهیم به گذشته برگردیم و تجربیات گذشته را در نظر بگیریم، اساسا دیدگاه شهباز شریف فقط یک کارکرد تبلیغاتی برای خودش و حزبش دارد و معطوف به انتخابات آینده هست و اساسا با مخالفت ارتش مواجه خواهد شد. مگر اینکه کلیت نظام سیاسی پاکستان به این نتیجه رسیده باشند که بحران هند و پاکستان، باعث جهت‌دهی منابع به سمت حوزه نظامی شده و حوزه اقتصادی دچار مشکل شده است و این موضوع، مشکلاتی را برای کل سیستم پاکستان به وجود می‌آورد. در این‌صورت، آن زمان می‌شود اظهارات شهباز شریف را هم نقطه عطف و هم دیدگاهی جامع در رویکرد پاکستان نسبت به هند قلمداد کرد. در غیر این‌صورت، دیدگاه ایشان در میانه راه متوقف شده و اساسا راه به جایی نخواهد برد.
این کارشناس مسائل پاکستان در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه شاهد هستیم اقدام‌های شهباز شریف و بلاول بوتو زرداری، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان بیش از آنکه اقداماتی در چارچوب جایگاه آنها و در راستای دولت واحد باشد، اقدام‌هایی حزبی و تشکیلاتی و البته به نوعی تبلیغات زودهنگام انتخاباتی قلمداد می‌شود، جایگاه این دو حزب چند ماه مانده به انتخابات را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: در پاکستان به نظر می‌رسد کمتر عملکرد احزاب بر نتیجه انتخابات تأثیر گذار بوده و بیشتر مقتضیات زمان و بهره‌برداری تبلیغاتی که یک حزب در زمان خودش به‌عمل می‌آورد بیشتر تاثیر می‌گذارد. به هر حال، مسلم لیگ و حزب مردم دو جریان اصلی در پاکستان هستند که الان حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان هم به‌عنوان سومین جریان قد علم کرده است. معمولا ما می‌گوییم در پاکستان ارتش هست که نتیجه انتخابات را مشخص می‌کند. هرچند خود ارتش این اظهار نظر را قبول ندارد اما واقعیت این است که ارتش و جریان‌های رادیکال با هر گروهی که همراه باشند، احتمال موفقیت آن جریان سیاسی بیشتر است. با این حال شهباز شریف سعی می‌کند با توجه به آن پایگاه اجتماعی که به‌خصوص در پنجاب و در بین طبقه صنعتی-تجاری جامعه پاکستان دارد، آرا را به سمت خودش جلب کند. کما اینکه آصف علی زرداری سعی می‌کند در کراچی یعنی در ایالت سند و در بین جامعه دهقانی آرای خودش را به دست بیاورد. حزب تحریک انصاف هم سعی کرده با سیاست‌هایی که در پیش گرفته، نظر عموم جامعه را به خود جلب کند. هرکدام از این بحث‌ها در جای خودش مهم است. تمام تلاش‌های شهباز شریف هم این است که اقتدار حزب مسلم لیگ را مجدد به جایگاه سابق خودش برگرداند و در واقع فشارهای خانوادگی که علیه خودش و برادرش وجود داشت را رفع کند و یک دوره دیگر هم قدرت را به دست بگیرد. اما همه اینها بستگی به اقتضائات زمان برگزاری انتخابات دارد. فعلا شاید ارتش تمایلی نداشته باشد که عمران خان قدرت را به دست بگیرد و حتی شاید تمایلش به حزب مسلم لیگ باشد. منتها اینکه سایر احزاب مثل تحریک انصاف یا حزب مردم چه ابتکار عملی از خودشان نشان خواهند داد و چگونه ممکن است فضا را تغییر دهند هم در نتیجه نهایی تأثیر گذار است. علی ایحال، فعلا جهت‌گیری سیاست شهباز شریف معطوف به انتخابات هست و در این زمینه برای پیروزی در انتخابات، از همه ابزارها از جمله همراه کردن ارتش و سیاست‌های عامه‌پسندی مثل برقراری مناسبات با هندوستان استفاده خواهد کرد.
