پیچیدگی‌هایی در مسیر عادی‌سازی روابط ترکیه و سوریه قرار دارد/ مخالفت گروه‌های مسلح معارض سوری با عادی‌سازی روابط دو کشور/ اردوغان می‌خواهد تا پیش از انتخابات تکلیف مهاجران سوری را مشخص کند

علی قائم‌مقامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل روند کاهش تنش آغاز شده میان ترکیه و سوریه و در پاسخ به این سوال که این روند و دیدار احتمالی رجب طیب اردوغان و بشار اسد، رؤسای جمهوری دو کشور چه تأثیری بر گروه‌های تکفیری مانند احرار الشام خواهد داشت، گفت: رجب طیب اردوغان دستور داده که به صورت مرحله‌ای این مذاکرات انجام شود که پیش از این نزدیک به یک سال است که سرویس‌های اطلاعاتی یعنی استخبارات سوریه و میت ترکیه مذاکرات مقدماتی را آغاز کرده‌اند و هیأت‌هایی میان دو کشور رد و بدل شدند. همچنین مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در یک نشست بین‌المللی با همتای سوری خود به‌صورت سرپایی مذاکره کرده است. وزرای دفاع ترکیه، سوریه و روسیه و همچنین سرویس‌های اطلاعاتی سه کشور در مسکو مذاکره کرده‌اند و حالا نوبت وزرای امور خارجه سه کشور است که باز هم ممکن است در مسکو یا آنطور که گفته شده در یک کشور ثالث با یکدیگر دیدار کنند.

وی ادامه داد: در نتیجه مذاکرات این سه وزیر خارجه تعیین خواهد شد که آیا اردوغان و بشار اسد وارد گفت‌و‌گوی مستقیم خواهند شد یا خیر به این معنا که نتیجه مذاکره وزرای خارجه این مسأله را مشخص خواهد کرد. آنطور که چاووش اوغلو گفته این دیدار وزرای خارجه در نیمه دوم ماه ژانویه صورت خواهد گرفت. 

قائم‌مقامی گفت: این پروسه کاهش تنش تبعاتی نیز دارد؛ آنطور که گفته می‌شود بشار اسد یک مجموعه شروطی را اعلام کرده اما در عین حال گفته آماده مذاکره است. نخستین شرط این است که ارتش ترکیه از مناطقی که در شمال سوریه اشغال کرده خارج شود و همچنین مسائل مرتبط با آب رفع شود و سوریه آب بیشتری از سرچشمه فرات دریافت کند. مساله گروه‌های تروریستی نیز در این حوزه مطرح است و رئیس‌جمهوری سوریه اعلام کرده که ترکیه باید جیش الوطنیه سوریه که تحت کنترل میت و ارتش ترکیه است و بیش از ۴۰ هزار نفر هستند را منحل کند چرا که این گروه‌ها استقلال سوریه را نقض کرده و به حضورشان منزله دخالت آنکارا در امور داخلی این کشور است.

وی افزود: علاوه بر این‌ها موضوع ادلب نیز مطرح است که در این منطقه جیش الوطنیه حضور ندارد اما ارتش ترکیه در این منطقه حاضر است که در چارچوب روند آستانه است که ایران، روسیه و ترکیه در اطراف ادلب مستقر هستند و در خود ادلب گروه‌های تروریستی مانند هیأت تحریر الشام و حراس‌الدین و دیگر گروه‌ها مستقر هستند که ۷۰ هزار نیروی شبه نظامی تکفیری هستند و ترکیه و روسیه در مسکو و سوچی توافق کرده بودند که ترکیه گروه‌های تروریستی حاضر در ادلب را پاکسازی کند و گروه‌های مسلحی که تکفیری نیستند را نیز خلع سلاح کند که ترکیه این تعهد خود را انجام نداده است. 

این کارشناس مسائل ترکیه گفت: ترکیه نیز خواستار این است که روسیه حمایت خود را از یگان‌های مدافع خلق، نیروهای دموکراتیک سوریه قطع کند که البته یگان‌های مدافع خلق تحت حمایت آمریکا نیز هستند و در برخی مناطق نیز روسیه با یگان‌های مدافع خلق در ارتباط است و ترکیه در اینجا آمریکا را نادیده گرفته و تحت حفاظت عملی قرار داده است و ظاهرا به آمریکا اعتراض می‌کند اما به‌صورت عملی هیچ کاری با نیروهای آمریکایی ندارد و مایل هم نیست که آمریکا منطقه شرق سوریه را ترک کند. 

وی ادامه داد: مسأله دیگر نیز این است که گروه‌های معارض سوری چه هیات التحریر شام و چه جیش الوطنیه مخالفت خودشان را با این مذاکرات عادی‌سازی روابط ترکیه با سوریه اعلام کرده‌اند و در چندین شهر علیه ترکیه تظاهرات برگزار کردند و اعلام کردند که کشورها و اشخاصی که بخواهند با بشار اسد صلح کنند را نیز دشمن خود می‌دانند و تهدید کردند که اگر ترکیه با بشار اسد مذاکره کند، آنکارا را هم به عنوان دشمن تلقی خواهند کرد در حالی که نیروهای مسلح وابسته به میت و ارتش ترکیه هستند. ترکیه نیز البته روز سه‌شنبه اعلام کرد که به هیچ وجه علیه مخالفان دولت سوریه اقدام نخواهیم کرد.

وی افزود: بنابراین چنین پیچیدگی‌هایی در مسیر عادی‌سازی روابط ترکیه و سوریه قرار دارد. اردوغان تلاش می‌کند تا پیش از انتخابات موضوع پناهندگان سوری را رفع کند چرا که حضور نزدیک به سه میلیون و ۵۰۰ هزار آواره سوری باعث نارضایتی مردم این کشور شده است و رئیس جمهوری ترکیه می‌خواهد با بازگرداندن این مهاجران بتواند در انتخابات پیروز شود البته بشار اسد نیز تلویحا اعلام کرده که اجاز نمی‌دهد این مسأله به امتیازی برای اردوغان بدل شود. همچنین مقام‌های سوری بارها اعلام کرده‌اند که عامل ویرانی سوریه رجب طیب اردوغان است.