بحران اوکراین موجب غلبه ناتو بر اتحادیه اروپا شد/ قاره سبز بیش از پیش به آمریکا وابسته شده است/ اعمال ۹ بسته تحریمی علیه مسکو توسط اروپا

مرتضی مکی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل رویدادهای سیاسی اروپا در سال ۲۰۲۲ و چالش‌هایی که قاره سبز در سال ۲۰۲۳ با آن ها دست به گریبان خواهد بود، گفت: سال ۲۰۲۲ سال پرچالش و پرتغییراتی در عرصه معادلات سیاسی، امنیتی و اقتصادی جهان بود و این تحولات در مسیر گذار نظام بین‌الملل در سال‌های پیش رو اثر مستقیمی خواهد گذاشت. در سالی که در روزهای پایانی آن هستیم بحران اوکراین، مهمترین تحول در عرصه سیاسی، امنیتی و اقتصادی اروپا محسوب می‌شود و شاید اگر این حمله روسیه به اوکراین روی نمی‌داد باید برای سال‌های بیشتری در انتظار این تغییر و تحولات اتحادیه اروپا می‌ماندیم.

وی ادامه داد: حمله روسیه به اوکراین در حقیقت یک چالشی را برای کشورهای اروپایی ایجاد کرد که تا پیش از این بحران اگرچه تا حدی به دنبال تنوع بخشی به مبادی تامین انرژی خودشان بودند تا از وابستگی به نفت و گاز روسیه در این کشورها کاسته شود اما این بحران موجب شد تا این فرآیند با سرعت بیشتری طی شود. کشورهای اروپایی در ماه‌های گذشته تلاش زیادی را در این عرصه متمرکز کردند تا کریدورهای انرژی به سمت اروپا متنوع شود. در اصل حمله روسیه به اوکراین اروپا را در یک عمل انجام شده قرار داد و آن‌ها را بر آن داشت تا مسیری که برای طی شدن نیاز به چندین سال داشت را در عرض زمان کوتاه‌تری طی کنند و عملا موضوع نفت و گاز روسیه به یک ابزار برای روسیه تبدیل شد تا از این طریق قدرت های اروپایی را تحت فشار قرار دهد اما نتیجه آن شد که این ابزار آن طور که مسکو توقع داشت نتوانست به ابزار بهره‌برداری در صحنه نبرد تبدیل شود و اتحادیه اروپا عملا ۹ بسته تحریمی را طی سال گذشته علیه روسیه تصویب و اعمال کرد. 

وی افزود: این تحریم‌ها وضعیت بدی را برای اقتصاد روسیه رقم زده است؛ کاهش صادرات و واردات و کاهش مبادلات تجاری این کشور با اتحادیه اروپا نتیجه همین تحریم هاست که کاهش ارزش پول روسیه و کاهش تولید ناخالص ملی و کاهش قدرت خرید مردم را به همراه داشته است تا جایی که پنجره مذاکره را از جانب کرملین باز کرده اما طرف غربی تا امروز نسبت به آن تمایل نشان نداده‌اند و طرف اوکراینی نیز هرگونه مذاکره را مشروط بر خروج نیروهای روس از این کشور می‌داند. 

این تحلیلگر مسائل اروپا گفت: یک تحول مهم دیگری که در سال ۲۰۲۲ و متعاقب آغاز جنگ اوکراین رخ داد کاهش شکاف میان اروپا و آمریکا در چگونگی مواجهه با روسیه بود چرا که تا پیش از حمله روسیه به اوکراین اروپایی‌ها به خصوص آلمان به دنبال این بودند که از طریق قدرت نرم و گسترش همکاری‌ها و پیوند اقتصادی با روسیه بتوانند در روند تحولات داخلی این کشور تاثیرگذار باشند. این سیاستی بود که آلمانی‌ها و برخی دیگر کشورها مانند فرانسه، ایتالیا و اسپانیا طی سه دهه گذشته در پیش گرفتند. 

وی ادامه داد: جنگ روسیه و اوکراین همچنین موجب شد که سیاست مهار روسیه در مرزهایش توسط آمریکا غلبه پیدا کند و به نوعی روس‌ها را در تله اوکراین گرفتار کردند و مهار روسیه در مرزهایش از طریق سیاست نظامی و امنیتی بسط پیدا کرد و این امر باعث غلبه ناتو بر اتحادیه اروپا و از بین رفتن ترتیبات امنیتی مستقل اروپایی طی یک دهه گذشته شد که فرانسه و آلمان تلاش زیادی برای گسترش آن صورت داده بودند.حمله روسیه به اوکراین نشان داد اروپایی‌ها تا چه میزان برابر چنین بحرانی ضعف نظامی و امنیتی دارند به‌طوریکه برخی کشورها از خالی شدن ذخایر تجهیزات نظامی خود در کمک به اوکراین سخن می‌گویند.

مکی گفت: یکی از چالش‌هایی که بحران حمله روسیه به اوکراین به جای گذاشته افزایش هزینه تولید در اروپا و افزایش تورم در این کشورها بود. موضوع انرژی نیز به خوبی برای همه ملت‌های اروپایی نشان داد که چقدر این مساله می‌تواند در وضعیت اقتصادی آن‌ها تاثیر بگذارد و شرایط زندگی را برای آن‌ها سخت کند. بعید است دولت‌های اروپایی در سال آتی نیز بتوانند آنچنان که باید بر این چالش غلبه کنند و انتظار بیشتری برای دریافت انرژی ارزان ایجاد خواهد شد.

وی افزود: همچنین سایه بحران اوکراین بر سر اروپا باقی خواهد ماند چرا که هنوز هیچ چشم انداز روشنی برای پایان این بحران وجود ندارد و روس‌ها نیز حاضر به عقب نشینی از مواضع خود نیستند چرا که عقب‌نشینی به معنای غلبه ناتو و تثبیت سیاست مهار روسیه خواهد بود و از طرف دیگر آمریکا و اروپا بر حمایت از اوکراین اصرار دارند. شاید با گرم‌تر شدن هوا تا حدودی مشخص شود که روس‌ها تا چه زمانی می‌توانند موقعیت خود را در اوکراین حفظ کنند یا در موقعیت پیچیده‌ای قرار خواهد گرفت. البته در این مسیر اروپا بیش از گذشته به آمریکا وابسته خواهد شد.