زنگنه در گفتوگو با ایلنا:
اقدام «اوپکپلاس» به ضرر دموکراتها و به نفع جمهوریخواهان است/ آمریکا اتحاد عربستان و روسیه در حوزه انرژی را برنمیتابد
کارشناس مسائل منطقه گفت: فاکتورهای مدنظر اوپکپلاس نشان میدهد که تولید نفت با تقاضای آن در سطح جهانی برابری نمیکند و به همین جهت به سمت کاهش تولید گام برداشتند.
«صباح زنگنه» کارشناس مسائل منطقه با اشاره به اقدام اوپکپلاس در کاهش تولید نفت در تشریح ابعاد واکنش احتمالی آمریکا به متحدان منطقهای خود در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اخیراً اعضای اوپکپلاس به این توافق رسیدند که دو میلیون بشکه نفت از تولید روزانه خود را کم کنند که این موضوع با واکنش تند ایالات متحده روبهرو شده است. قبل از هر چیز باید متوجه بود که اوپکپلاس در اصل یک نهاد اقتصادی به حساب میآید و در درجه دوم میتوان آن را یک نهادِ سیاسی به حساب آورد. بر همین اساس باید گفت که تصمیمات اوپکپلاس در ابتدای امر بیش از هر چیر آثار اقتصادی خواهد داشت و در وهله دوم پیامدهای سیاسی به جا میگذارد که نمیتوان این پیامدها را نادیده گرفت. بر همین اساس تصمیم اخیر اوپکپلاس که روز چهارشنبه از سوی این نهاد اعلام شد، اگرچه یک تصمیم با ماهیت اقتصادی به حساب میآید اما در نهایت این مواضع آثار سیاسی دارد.
وی ادامه داد: توجه داشته باشید که آنچه در وضعیت فعلی به یک اختلاف فقراتی میان اعضای اوپکپلاس (به خصوص عربستان سعودی) با ایالات متحده تبدیل شده ریشه در بحران انرژی برآمده از جنگ اوکراین دارد. واقعیت غیرقابل انکار این است که اوپکپلاس فاکتورهایی را در مورد تولید نفت مدنظر دارد که به نظر تا حدودی با خواستههای ایالات متحده در یک راستا نیست. به عنوان نمونه ایالات متحده پس از آنکه ریشههای جنگ اوکراین عمیق شد به دنبال تامین نفت و گاز از کشورهای عربی منطقه بود و اساساً جو بایدن به همین جهت چندی پیش به منطقه سفر کرد و با اعضای شورای همکاری خلیج فارس دیدار مستقیم و رو در رو انجام داد. این دیدار و سفر او به حاشیه خلیج فارس به این جهت بود تا آمریکا این کشورها را با خود همراه کند و بتواند در نهایت یک حجم عظیمی از تولیدات نفت و گاز آنها را جایگزین صادرات انرژی به اروپا و خاک ایالات متحده کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در این مسیر اگرچه عربستان سعودی و اعضای اوپکپلاس با ایالات متحده تا حد زیادی هماهنگ هستند اما دادهها نشان میدهد که عرضه نفت کشورهای عضو این نهاد در وضعیت فعلی، بیشتر از تقاضا است و به همین دلیل موضع جدید در اینباره اتخاذ کردند. این در حالیست که اروپا و آمریکا تقاضای خود برای خرید نفتِ بیشتر را کم کردهاند و این موضوع بدون تردید آثار سیاسی داشته و دارد. در این میان بایدن به دنبال این بود که هم تولید نفت و هم قیمت آن را کاهش دهد و در این راه وعدههایی را به کشورهای عربی داده بود که البته محقق نشده است. این موضوع دقیقاً زمانی رخ داده که اخیراً منابع آمریکایی فاش کردهاند که ولیعهد عربستان سعودی قبل از شروع جنگ در اوکراین چند میلیارد دلار در روسیه سرمایهگذاری کرده که به نوعی نشان از نزدیکی روسیه و عربستان دارد.
زنگنه افزود: موضوع دیگری که به نظر آمریکاییها به شدت از آن ناراحت هستند، قدم زدنِ ریاض در راهبردی است که روسیه آن را علیه ایالات متحده پیش میبرد. روسیه در فضای فعلی و با این اقدام اوپکپلاس به نوعی میتواند همه چیز را به نفع خود تغییر دهد و در این مسیر واشنگتن ریاض را به عنوان هدایت کننده اوپکپلاس مقصر میداند. از منظر دیگر باید متوجه بود که این تصمیمِ اوپکپلاس در شرایطی که چندی دیگر انتخابات کنگره برگزار خواهد شد، به نفع بایدن و دموکراتها نخواهد بود و صرفاً جمهوریخواهان از این موضوع حمایت خواهند کرد. نکته اینجاست که با افزایش قیمت نفت آن دسته از شرکتهای نفتی نزدیک دموکراتها بدون تردید متضرر خواهند شد و دستهای دیگر از این شرکتهای نفتی که به جمهوریخواهان نزدیک هستند روزهای خوبی را پیش روی خود میبینند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: واقعیت غیر قابل کتمان که در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ آن را مشاهده کردیم، نزدیکی بیش از حد جمهوریخواهان به روسیه است. همه دیدند که چگونه ترامپ طی چهار سال ریاست جمهوری خود با کرملین هماهنگ بود و بسیاری از جمهوریخواهان هم در این رابطه علنی با مسکو حضور داشتند یا حداقل به صورت غیرمستقیم تاثیرگذار بودند. به همین جهت موضع دموکراتها با این اقدامِ اوپکپلاس در داخل آمریکا به نفع جمهوریخواهان رقم خواهد خورد. معتقدم که نگرانی اصلی آمریکا بحث اوکراین و بحران انرژی پیش آمده است. واشنگتن از این نگران است که دو تولید کننده عمده نفت و گاز یعنی روسیه و عربستان سعودی در کنار هم و علیه ایالات متحده قرار بگیرند و به همین دلیل است که به اقدام اوپکپلاس واکنش تند و منفی نشان داده است. اینکه مقامهای آمریکا علیه ریاض موضع سیاسی میگیرند خروجی خاصی نخواهد داشت ولی ممکن است در این میان اقداماتی علیه سعودیها انجام شود که آنها نگران شوند. به عنوان نمونه ممکن است ایالات متحده فروش و صادرات هرگونه تسلیحات را به عربستان ممنوع کند یا بن سلمان را در داخل با چالشهایی روبهرو کرده و از وی حمایت نکنند.