قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا تشریح کرد:
پیام سفر وزیر جنگ اسرائیل به آذربایجان برای ایروان و تهران/ ابعاد فعالیت سه‌ضلعی تل‌آویو، آنکارا و باکو
کارشناس مسائل قفقاز گفت: نقش آذربایجان در عادی‌سازی روابط میان ترکیه و اسرائیل بسیار مهم بود و حالا هم این روابط در حال تعمیق میان دو طرف است.
«علی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل قفقاز در تشریح دلایل سفر وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به جمهوری آذربایجان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشت که روابط اسرائیل و آذربایجان یک تاریخ و ریشه مشخص دارد. تل‌آویو تقریباً در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ میلادی، دومین رژیم بعد از ترکیه بود که استقلال آذربایجان را به رسمیت شناخت. از همان موقع اسرائیل وارد یک رابطه همه جانبه با باکو شد؛ به گونه‌ای که تبادلات تجاری، سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی، فروش تسلیحات و انتقال تکنولوژی از سوی تل‌آویو در بالاترین سطح انجام شده و طی این چند دهه، روابط مذکور بیش از گذشته تقویت شده است. توجه داشته باشید که ۳۰ درصد از تسلیحات مورد استفاده جمهوری آذربایجان را اسرائیل تامین می‌کند. در این میان حتی الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان اعلام کرده که روابط باکو و تل‌آویو به مثابه کوه یخی است که صرفاً بخش کوچکی از آن قابل مشاهده خواهد بود و بخش بزرگ‌تر آن برخلاف نظر و تفکر عموم، قابل مشاهده نیست.
وی ادامه داد: برای اینکه بفهمیم تا چه حد نفوذ اسرائیل در آذربایجان گسترده شده است باید به گزارشی در مورد ساختار حفاظت از الهام علی‌اف اشاره کنم. چندین سال پیش مرکز تحقیقات ارتش ترکیه گزارشی را منتشر کرد که در آن به این نکته اشاره شده بود که محافظان شخصی الهام علی‌اف و همچنین مربیان آنها اساساً توسط موساد تعلیم دیده‌اند یا از سویی سرویس اطلاعاتی رژیم صهیونیستی برای آنها طرح‌ریزی امنیتی شده است. همین موضوع به ظاهر کوچک میزان نفوذ اسرائیل را نشان می‌دهد و از سوی دیگر باید متوجه بود ارتباط الهام علی‌اف با اسرائیل صرفاً دولتی نیست بلکه یک ارتباط شخصی هم میان او و تل‌آویو وجود دارد. به موازات این مسائل اگر به بحث ریشه‌های حضور یهودیان در قفقاز و آذربایجان توجه کنیم، می‌بینیم که در این کشور حدود ۱۵ تا ۳۰ هزار نفر یهودی حضور دارند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: یهودیانی که در آذربایجان حضور دارند عموماً از دو طیف مشخص یعنی چه «یهودیان اشکنازی» و همچنین «یهودیان کوهستان» تشکیل می‌شوند. طیف یهودیان کوهستان قرن‌ها است که در قفقاز حضور داشتند اما یهودیان اشکنازی از سال ۱۸۳۲ میلادی در این منطقه حاضر بودند و یک ریشه قدیمی در قفقاز دارند. این ریشه‌ها حالا در حال تقویت شدن است؛ به گونه‌ای که اسرائیل در باکو صرفاً حضور نظامی ندارد بلکه مهدهای کودک، کنیسه‌ها و همچنین مدارس زیادی توسط تل‌آویو در آذربایجان طی دهه‌های اخیر به وجود آمده است. از سوی دیگر باید توجه کرد یهودیان قفقاز و به خصوص یهودیان آذربایجان، بعد از آمریکا و ترکیه سومین جمعیت بزرگ یهودیان را در دنیا تشکیل می‌دهند که همه این مؤلفه‌ها باعث شده تا اسرائیل نفوذ خود را در قفقاز زیاد کند. در این میان هم یک اتحاد سه جانبه میان اسرائیل، ترکیه و جمهوری آذربایجان در قفقاز به وجود آمده است.
قائم‌مقامی افزود: حضور ترکیه در این اتحاد باعث شده تا تل‌آویو از ظرفیت آنکارا استفاده کند و در نهایت بتواند در کشورهای آسیای میانه اعم از قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و غیره نفوذ خود را چند برابر کند که اتفاقاً روسیه هم چشم خود را بر روی این مسائل بسته است. در این میان ارمنستان هم از چنین حمایت‌هایی تا حد زیادی ناراحت بوده و معتقد است که حمایت‌های بیش از حد اسرائیل از باکو می‌تواند آنها را با مشکل مواجه کند. حالا با تمامی این موارد سفر وزیر جنگ اسرائیل به باکو به صورت کاملاً مشهود یک اقدام مهم به حساب می‌آید. این سفر نه تنها نشان می‌دهد که روابط اسرائیل و آذربایجان تا چه حد عمیق است، بلکه بحث در اینجاست که مجدداً تسلیحات بیشتری از سوی تل‌آویو به باکو تحویل داده شده است. توجه داشته باشید که نقش آذربایجان در عادی‌سازی روابط میان ترکیه و اسرائیل بسیار مهم بوده و نشان از همان پیچیدگی‌های سه جانبه دارد.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل گفت: اینکه سفر بنی گانتز، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به باکو و دیدارش با رئیس جمهور این کشور و مقاماتی مانند وزیر دفاع و وزیر مرزبانی آذربایجان برای چه تا این حد محرمانه اعلام شده بود موضوعی است که به تشریفات امنیتی و سیاسی اسرائیلی‌ها مربوط است؛ چراکه اخبار این دیدار تا زمانی که او در خاک آذربایجان حضور داشت منتشر نشد و زمانی که وارد تل‌آویو شد، اخبار سفر بر روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفت. توجه داشته باشید سفر وزیر جنگ اسرائیل به نوعی می‌تواند علیه ایران هم معنا شود و حتی میتوان آن را یک سناریوی تحریک کننده علیه ارمنستان دانست. از جهت دیگر مساله انرژی و صادرات گاز آذربایجان به اروپا هم یکی از موضوعات مهم به حساب می‌آید و به همین دلیل باید گفت که اسرائیل در حال تعمیق نفوذ و جای‌گیری خود در قفقاز و به خصوص پشت مرزهای ایران است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: معتقدم که اسرائیل با این اقدام در حال پیام دادن به ایران است؛ به صورتی که آنها این پیام را به تهران می‌دهند که اگر شما در سوریه و عراق تل‌آویو را محاصره کرده‌اید، ما (اسرائیل) هم در قفقاز و به خصوص در خاک آذربایجان این کار را بر اساس منافع و راهبرد خودمان انجام خواهیم داد. بر همین اساس باید گفت که اسرائیل در قفقاز و خصوصاً در باکو به نوعی یک تقابل و موازنه را رقم زده است. از سوی دیگر همکاری‌های اطلاعاتی ترکیه و اسرائیل در قالب ناتو هم باید مهم قلمداد شود؛ چراکه دو طرف با یکدیگر پیمان‌های امنیتی و نظامی خاص خود را دارند اما به نظرم در این میان ایران و روسیه نخواهند گذاشت که مرزهای قفقاز دستخوش تغییر قرار بگیرد.
