به بهانه ۷۵مین سالگرد استقلال هند و پاکستان؛
طاهری: وزن دهلی‌نو برای غرب قابل قیاس با اسلام‌آباد نیست/ قدرت‌ها مایل به ادامه بهم‌ریختگی ایدئولوژیک در پاکستان هستند/ تقابل دو طرف در افغانستان قابل تشدید است
رایزن پیشین ایران در افغانستان گفت: ما یک هندِ در حال پیشرفت داریم اما در کنار آن پاکستانی وجود دارد که سوغاتش برای جهان بنیادگرایی رادیکال بوده و همین مؤلفه‌ها در ۷۵ سال اخیر تشدید شده است.
«عبدالمحمد طاهری» رایزن پیشین ایران در افغانستان با اشاره به هفتادوپنجمین سالگرد استقلال هند و پاکستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشت که سیاست اساساً یک موضوع چندوجهی است و به نوعی باید گفت که یک پدیده در عالم سیاست، تک‌بُعدی یا تک‌وجهی نیست و اصولاً به صورت به صورت یکطرفه به وجود نمی‌آید. در این شرایط هفتاد و پنجمین سالگرد استقلال هند و پاکستان را شاهد هستیم و باید بگویم که به‌رغم خوش‌بینی‌ها مشکل این دو کشور با یکدیگر حل نخواهد شد و متعاقباً مشکلات افغانستان با پاکستان هم حل نخواهد شد یا حداقل حل و فصل این مسائل به صورت آنی نخواهد بود. توجه داشته باشید که بریتانیا و آمریکا از گذشته تاکنون بر اساس راهبردهای خاص خود می‌خواهند دنیا را به نفع خود هدایت کنند و در اینجا نکته آن است که این کشورها عموماً شناختی از افغانستان ندارند؛ چراکه این کشورها جامعه کاملاً سنتی و خاص خود را دارند.
وی ادامه داد: در مورد هند و پاکستان هم همین موضوع صادق است. ما در هند یک جمعیت بالایی را مشاهده می‌کنیم که در حال حرکت به سوی تبدیل شدن به یک قدرت هستند ولی در کنار آن کشوری مانند پاکستان را مشاهده می‌کنیم که سرتاپای آن را سنت و حتی رادیکالیسم فراگرفته است. از نظر من و در شرایط کنونی آمریکا برای هر کدام از کشورهای هند و پاکستان یک نقش جداگانه را در نظر گرفته است. به عنوان مثال در پس توافق دوحه یک پاکستان بزرگ و تاسیس آن در نظر گرفته شده؛ چراکه حالا همان افغانستان که تا دیروز با پاکستان در جدل بود تحت مسئولیت کسانی است که اسلام‌آباد آنها را هدایت می‌کرد و به همین دلیل برای آنکه این کشور بتواند اقتدار خود را در مقابل هند افزایش دهد نیاز به این دارد که افغانستان را به زیر سلطه خود بکشد.
این کارشناس مسائل جنوب آسیا گفت: پاکستان می‌داند که اقتدار صرفاً در بمب هسته‌ای خلاصه نمی‌شود بلکه اقتدار جنبه‌های دیگری در سطوح فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دارا است. بر همین اساس معتقدم که در سالگرد استقلال این کشور عملاً ایالات متحده می‌داند که اسلام‌آباد به دنبال چیست و حتی می‌داند که چگونه باید هند را با خود هماهنگ کنند. ما یک هندِ در حال پیشرفت در حوزه تکنولوژی و سیاست و اقتصاد داریم اما در کنار آن پاکستانی وجود دارد که سوغاتش برای جهان بنیادگرایی رادیکال بوده است و حالا هم افغانستان را عمق استراتژیک خود می‌داند. این دسته‌بندی ریشه در سیاست کلی دارد که پس از استقلال هند و پاکستان در سال ۱۹۴۷ میلادی توسط بریتانیا مطرح شد. توجه داشته باشید همانقدر که غرب به دموکراسی و آرامش در اطراف خود نیاز دارد، به همان میزان هم به شورش و آنارشی در مناطق دیگر نیازمندند. به همین جهت است که بریتانیا و آمریکا چندان مایل به اتمام بنیادگرایی در پاکستان و افغانستان نیستند.
طاهری افزود: به نظرم تشکیل و استقلال هند و پاکستان با دو مدل سیاسی مختلف تصادفی نبوده است و از قبل در مورد این مسائئل فکر شده است. اینکه پاکستانی‌ها علیه اهانت کننده‌ها به پیامبر اسلام (ص) به خیابان‌ها می‌ریزند یک امر طبیعی است اما اینکه پس از اعتراضات، به سراغ ارگان‌ها و ساختمان‌های دولتی می‌روند و آنها را به آتش می‌کشند، اساساً یک به‌هم‌ریختگی ایدئولوژیک را به نمایش می‌گذارد که این موضوع یکباره اتفاق نیفتاده و تشکیل نشده است. این همان ریشه‌های تفکری است که سیاست را شکل می‌دهد و منافع کشورهای غربی را تامین می‌کند. در هند هم همین تقابل ایدئولوژیک را علیه مسلمانان می‌بینیم و عملاً هر دو سرزمین درگیر چنین مسائلی هستند که طی هفتاد و پنج سال اخیر حل و فصل نشده است. در این شرایط باید متوجه بود که وضعیت دنیا و مدیریت جهانِ امروز، بسیار مشکل است و این روند اوضاع نظام بین‌الملل را بدتر می‌کند.
این تحلیلگر سیاسی تصریح کرد: باید متوجه باشید که اوکراین و اوضاع آن روز به روز پیچیده‌تر می‌شود و در امتداد این قضیه وضعیت افغانستان هم هر روز پیچیده‌تر از گذشته می‌شود. در خاورمیانه و آفریقا هم شاهد نزاع‌های داخلی و منطقه‌ای هستیم و حالا هم تایوان و تنش چین و آمریکا به تازگی جهان را نگران کرده است. همین مسائل هزاران متغیر را برای تحلیل یک رویداد مطرح و علنی می‌کند و این در حالی است که نزاع میان هند و پاکستان در افغانستان هم مطرح شده است، اما بازهم در این مقطع پاکستان به دنبال پیشتازی خود برای تقابل با هند خواهد بود. در این میان باید متوجه بود که جنگ بر سر مسائل اقتصادی است و بدون شک حالا ایالات متحده به هند بیش از پیش نیاز دارد؛ چراکه واشنگتن به دنبال تقابل با پکن است و در این راه هند حکم ابزار را برای آمریکایی‌ها دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بدون شک جایگاه هند برای آمریکا و همچنین وزنِ استراتژیک این کشور در دنیا قابل مقایسه با پاکستان نیست. دهلی از نظر ایالات متحده صرفاً یک متحد برای هدف قرار دادن چین به حساب نمی‌آید، بلکه آمریکایی‌ها هنوز به دنبال آن هستند تا بتوانند پیوندهای خود با کشورهای دیگر را بر اساس راهبرد بلندمدتشان تنظیم کنند و به همین دلیل آمریکایی‌ها به شدت به هند نیاز خواهند داشت. ممکن است آمریکایی‌ها به پاکستان هم در مورد افغانستان نیاز داشته باشند که مذاکرات دوحه این نیاز را نشان داد اما باید توجه داشت که وزن این دو کشور در ادبیات و راهبردهای آمریکا و سایر دولت‌های غربی یکی نیست. معضل اصلی در مورد هند و پاکستان و در دنیای امروز، محو شدن گاه و بیگاه مذاکره و تعقل است و به نظرم اسلام‌آباد و دهلی باید برای حل مشکلاتشان با هم به گفت‌وگو بپردازند تا ریشه معضلات حل شود، نه اینکه به یک صلح نسبی برسیم.
