مومنی در گفت‌وگو با ایلنا:
بدون تایید مسکو، عادی‌سازی روابط ارمنستان و ترکیه صورت نمی‌گیرد/شرایط قفقاز جنگ را هضم نمی‌کند/ کار برای پاشینیان سخت است
کارشناس مسائل قفقاز گفت: عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان سراسر ابهام و پیچیدگی است و اگر منافع مسکو در این بین در نظر گرفته نشود، به هیچ وجه توافق حاصل نخواهد شد.
«قاسم مومنی» کارشناس مسائل قفقاز با اشاره به فرا رسیدن سالگرد نسل‌کشی ارامنه در تشریح موانع و ابعاد عادی‌سازی روابط ارمنستان و ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در وضعیت کنونی، در حالی به سالگرد نسل‌کشی ارامنه توسط دولت عثمانی نزدیک می‌شویم که اوضاع در قفقاز و همچنین مرزهای روسیه چندان مناسب نیست. از یک سو مسکو درگیر یک مخاصمه چند ضلعی با اوکراین است و از سوی دیگر ترکیه هم به دنبال آن است تا بتواند در شرایط کنونی در ناحیه قفقاز به نفع خود ماهیگیری کند. یکی از این پرونده‌ها که حالا آنکارا آن را در دستور کار خود قرار داده، حل و فصل کردن بحران میان ارمنستان و ترکیه است که اتفاقاً جمهوری آذربایجان هم به دنبال عادی شدن روابط آنکار و ایروان می‌گردد. توجه داشته باشید که شرایط فعلی منطقه در وضعیت خوبی قرار ندارد و از سوی دیگر آرام آرام برخی از بحران‌ها در حال تغییر حالت دادن هستند.
وی ادامه داد: بسیاری معتقدند که در وضعیت کنونی و با توجه به بحران اقتصاد جهانی نمی‌توان با درگیری و جنگ مشکلات را حل و فصل کرد، بلکه باید به سراغ دیپلماسی دو یا چند جانبه رفت. در همین میان به یاد داریم که پس از جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ عملاً طرفین درگیر در این نزاع به سمت یک خط‌کشی مشخص سیاسی گام برداشتند. به عنوان مثال روسیه در مورد مساله گذرگاه زنگزور مخالفت‌هایی را انجام داده بود و در نهایت مقامات ارمنستان در مورد برخی از مشکلات با تهران وارد گفت‌وگو شدند. در مورد فضای فعلی هم معتقدم که پاشینیان زیر پرچم روسها در حال فعالیت است و نمی‌تواند به صورت مستقل در مورد پرونده برقراری روابط با ترکیه تصمیم بگیرد. نه تنها آمریکا بلکه آذربایجان و حتی دولت‌های ارمنستان و ترکیه هم خواهان مذاکره و صلح هستند اما براساس داده‌ها و سوابق موجود روسها نمی‌گذارد که اتفاق خاصی در این خصوص روی دهد.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل تصریح کرد: در ایروان سیاستمدارانی وجود دارند که منافع ارمنستان را در قالب منافع روسیه معنا می‌کنند و به نوعی در تئوری و عمل طرفدار مسکو هستند. این در حالی است که دولت ارمنستان از سال ۲۰۲۰ میلادی به سمت غرب رفت و بر این اساس باید گفت که حمله آذربایجان به ارمنستان با چراغ سبز روسیه رخ داده است. بر همین اساس کار برای نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان سخت است اما نکته کلیدی این خواهد بود که نه تنها ارمنستان، بلکه متحدان این کشور هم در حال استفاده از پرونده نسل‌کشی ۲۴ آوریل در مدار سیاسی خاص خود هستند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اینکه یک نسل‌کشی در سال ۱۹۱۵ میلادی رخ داده، بدون تردید موضوع درستی است، اما باید گفت مردم ارمنستان آنگونه که فکر می‌کنیم علیه ترکیه در این مورد، موضع نمی‌گیرند. برخی‌ها فکر می‌کنند که افکار عمومی ارمنستان به دلیل همین پرونده از ترکیه منتفر هستند؛ شاید بخشی از این تحلیل درست باشد اما رفت و آمدها، توریسم و حتی مناسبات اقتصادی ایروان با ترکیه نشان می‌دهد که نمی‌توان به صورت یک طرفه و کاملاً سیاه این تحلیل را مُهر تایید زد. لذا عادی‌سازی روابط ترکیه و ارمنستان سراسر ابهام و پیچیدگی است و اگر منافع مسکو در این بین در نظر گرفته نشود به هیچ وجه توافق حاصل نخواهد شد.
