جهان در سال ۱۴۰۰/ پرونده ششم: شرق‌‌آسیا
هزینه‌تراشی آمریکا برای چین در تایوان/ تقلای موشکی «کیم» و بی‌اعتنایی همسایگان/ همراهی توکیو با واشنگتن علیه روسیه/ میانمار کانون جنایت علیه بشریت
مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: آمریکا در سال گذشته به دنبال آن بود تا هزینه چین را بالا ببرد و در این راه پکن از ابزار کره شمالی استفاده کرد و این روند تقابلی تا میانمار هم خود را نشان داده است.
«سیدجلال ساداتیان» مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در تشریح مهمترین وقایع شرق آسیا در سال ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: شرق آسیا در سال گذشته آبستن حوادث سیاسی زیادی بود که محوریت آن را باید چین دانست. پس از آنکه جو بایدن وارد کاخ سفید شد، اساساً به دنبال آن بود تا بتواند سیاست اوباما را در قبال پکن اجرایی کند اما اوضاع به سمتی پیش رفت که این روابط به تقابل میان دو قدرت اقتصادی و سیاسی تبدیل شد. بایدن به دنبال آن است تا بتواند رشد اقتصادی و سیاسی چین را کاهش داده و آن را کُند کند تا از هژمون شدن پکن علیه خود جلوگیری کند. این در حالی است که چینی‌ها هم به هر ترتیب سعی می‌کنند دوربرگردان جدید برای خود خلق کنند و به نوعی تمام اوضاع را به نفع خود رقم بزنند. همین موضوع باعث شده تا به امروز سناریوهای جدید مقابل واشنگتن در شرق آسیا قرار بگیرد.
وی ادامه داد: ما شاهد آن بودیم که آمریکایی‌ها در هند، افغانستان، تایوان و هنگ‌کنگ سعی کردند علیه چین میدان‌داری کرده و هزینه‌های زیادی به این کشور تحمیل کنند. به عنوان مثال آمریکایی‌ها دائماً در حوزه حقوق بشر رفتار چین علیه مسلمانان اویغور را برجسته کردند و در این میان طالبان را در کنار مرزهای منتهی به چین قرار دادند که این در حال حاضر به معنای توسعه تهدید در مرزهای چین و سپس روسیه به حساب می‌آید. بر این اساس ایالات متحده سنگ‌اندازی در مسیر پکن را در دستور کار قرار داد که بحث تقویت نظامی و سیاسی تایوان از همین سناریو نشأت می‌گیرد. موضوعی که در سال ۱۴۰۰ به خوبی برجسته شد هزینه‌زایی آمریکا برای چین در دو حوزه نظامی و تکنولوژی بود. واقعیت این است که ایالات متحده به هر نحوی می‌خواهد مقابل توسعه تکنولوژیک چین بایستد و با این کشور حتی در عرصه سیاسی که آخرین مورد ان اوکراین بوده، وارد یک تقابل شده ولی در نهایت هزینه‌تراشی را در دستور کار خود علیه پکن قرار داده است.
کره‌شمالی
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: پیونگ‌یانگ در سال گذشته همانند قبل دست به آزمایش‌های موشکی جدید زد؛ به گونه‌ای که نه تنها ایالات متحده بلکه کره جنوبی، ژاپن و حتی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه اقدام‌های این کشور در سال ۱۴۰۰ موضع تند اتخاذ کردند. نکته بسیار مهم که باید در مورد این آزمایش‌ها مورد نظر قرار بگیرد این است که عموماً ما شاهد نوع جدید از تست‌های موشکی هستیم که در گذشته واقعاً بی‌سابقه بوده است و حالا این موضوع به یک تهدید در به جزیره کره تبدیل شده که اتفاقاً چین هم در پسِ آن قرار دارد. به یاد داریم که رهبر این کشور چندی پیش در یک سخنرانی جنجالی از مردم خود بابت وضعیت معیشتی آنها عذرخواهی کرد و در همانجا همه به این جمع‌بندی رسیدند که این اقدام «کیم جونگ اون» به نوعی هدف قرار دادن چین و اشاره غیرمستقیم به این کشور بوده است. موضوع مهمتر این است که آمریکایی‌ها هیچ پیامی در مورد کره شمالی طی سال ۱۴۰۰ مخابره نکردند. عموماً اظهاراتی که آنها از خود منتشر کرده‌اند یا مواضعی که اتخاذ شده است، در محکومیت اقدامات کره شمالی بوده ولی هیچ موضعی در مورد مذاکرات یا مسائل اینچنینی از سوی واشنگتن اتخاذ نشده است. این وضعیت نشان می‌دهد که واشنگتن در حال بی‌اعتنایی به پیونگ‌یانگ و اقدامات آن طی سال گذشته بوده است.
ژاپن
وی افزود: ژاپن در سال گذشته عموماً درگیر رخدادهای داخلی بود. در سال ۱۴۰۰ یوشیهیده سوگا، نخست‌وزیر این کشور که پس از شینزو آبه روی کار آمده بود، از قدرت کناره‌گیری کرد و «فومیو کیشیدا» به جای او به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد که این نشان می‌دهد نفوذ آبه در دستگاه سیاسی، اقتصادی و امنیتی ژاپن به شدت زیاد بوده و کسانی که پس از او روی صندلی وی نشستند، وزن سیاسی وی را نداشتند. این در حالی است که باید توجه کنیم که در ژاپن اساساً تغییر و تحولات سیاسی به صورت سیستماتیک انجام می‌شود و بسیار ساختارمحور است. نکته دیگری که در این میان باید مورد نظر قرار بگیرد همراهی و همسویی ژاپن با آمریکا در پرونده تحریم روسیه در چارچوب پرونده اوکراین است. این همراهی تا جایی ادامه پیدا کرده که اخیراً رئیس‌جمهوری اوکراین به صورت مجازی برای پارلمان ژاپن سخنرانی کرده است که نشان از همگرایی طرفین دارد.
میانمار
ساداتیان گفت: موضوع دیگری که در سال گذشته به تیتر اول رسانه‌های دنیا تبدیل شد، کودتای میانمار و حوادث پس از آن بود. گرچه اقدام نظامیان این کشور آسیای شرقی علیه آنگ سان سوچی، رهبر دوفاکتوی میانمار بیش از یک سال است که انجام شده، اما مساله این است که میزان تندخویی خونتای میانمار باعث شده تا اتفاقات خونین و بسیار دهشتناکی در این کشور رخ دهد. نه تنها در این سرکوب‌ها، وحشیانه‌ترین اقدامات علیه غیرنظامیان انجام شد، بلکه ما شاهد جنایت علیه بشریت در این کشور و همچنین جنایت جنگی هستیم. چراکه چندین نفر از نوجوانان، زنان و روستایی‌های میانمار توسط نظامیان سلاخی و حتی آتش زده شدند که این امر صدای ملل متحد را هم درآورد. مشکل در میانمار همانند کره‌شمالی یا برخی دیگر از کشورهای جهان این است که نظامیان میانمار با چین در ارتباط هستند و در مقابل سوچی را یک مهره غربی می‌دانند. به عبارتی دیگر نزاع میان غرب و شرق بازهم در میانمار قابل رویت است و باید آن را یک دلیل اساسی برای به هم ریخته شدن اوضاع این کشور بدانیم.
