پیروزی چپگراها در شیلی، پرو و هندوراس/خیزش علیه دولت کوبا/ چرخش واشنگتن به سمت ونزوئلا علیه روسیه/ رخنه چین در حوزه نفوذ سنتی آمریکا

«هادی اعلمی‌فریمان» کارشناس مسائل آمریکای‌لاتین در تشریح مهمترین وقایع آمریکای لاتین در سال ۱۴۰۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: فضای عمومی آمریکای لاتین در سال گذشته، تورم ناشی از تاثیر کرونا بر اقتصاد را شاهد بود؛ چراکه کشورهای این جغرافیا اساساً بدهکار هستند و از سوی دیگر شاهد خروج سرمایه از این کشورها بودیم. بر این اساس، کوبا یکی از کشورهایی بود که در سال گذشته با مشکلات زیادی روبه‌رو شد. این کشور سیاست ورود به اقتصاد بازارهای آزاد را در دستور کار قرار داد و خصوصی‌سازی‌هایی در این میان انجام شد اما بحث اصلی درگیری سیاسی هاوانا با ایالات متحده است. ما در سال گذشته طی دو مرحله شاهد برگزاری تظاهرات عمومی در کوبا بودیم که به سرکوب و دستگیری معترضان ختم شد. دولت این کشور به نوعی جامعه مدنی کوبا را حذف کرد و در این میان گروهی از کنگره آمریکا هم پیشنهاد دادند که باید اعمال تحریم و فشارها علیه هاوانا افزایش پیدا کند اما فعلاً مذاکره میان آمریکا و کوبا در دوران بایدن مطرح نشده است.

شیلی

وی ادامه داد: در شیلی هم «گابریل بوریچ» که صرفاً ۳۵ سال دارد و رهبر جنبش دانشجویی این کشور به حساب می‌آید به روی کار آمد. دلیل اینکه این شخص توانست زمام امور را به دست بگیرد، مسائل مالی و اقتصادی بود که یک بحران جدی به وجود آورد و در نهایت شاهد آن بودیم که مردم به گابریل بوریچِ چپ‌گرا رأی دادند. بوریچ با شعارهای تند و ساختارشکنانه وارد میدان شد و یکی از دلایل رأی آوردنش حمله به سیستم نولیبرالی شیلی بود. او معتقد است باید اصلاحات ساختاری در این کشور به وجود بیاید اما البته همچنان تجربه کافی سیاسی ندارد و فکر می‌کنم که در آینده‌ای نزدیک او هم با نگرشی که دارد، با مشکل روبه‌رو خواهد شد؛ چراکه کنگره شیلی همچنان در دست راست‌گرایان قرار دارد و او می‌گوید که باید شیلی را از سیستم اقتدارگرایی ونزوئلا و کوبا جدا کند.

پرو، هندوراس

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: بدون شک آمریکای لاتین در سال ۱۴۰۰ با یک «موج صورتی» مواجه بود که همان طیف چپ‌گراها به حساب می‌آیند؛ به گونه‌ای که در کشور پرو، «پدرو کاستیو» به عنوان رئیس‌جمهوری این کشور انتخاب شد و به دلیل مواضع چپ‌گرایانه‌اش بحث تقویت روابط چین و روسیه را در دستور کار قرار داد که این مسأله باعث نگرانی آمریکا شده است. در هندوراس هم «سیومارا کاسترو» که اساساً چپ‌گرا به حساب می‌آید، به عنوان اولین رئیس‌جمهوری زن به روی کار آمد و همین مساله باز هم نگرانی ایالات متحده را دوچندان کرد؛ چراکه هندوراس اساساً پایگاه سنتی واشنگتن به حساب می‌آید و همین موضوع اعتراض‌هایی را از سوی جمهوری‌خواهان علیه بایدن مطرح کرده است.

نیکاراگوئه و برزیل

وی افزود: در نیکاراگوئه هم شاهد آن بودیم که «دانیل اورته‌گا» مجدداً پیروز انتخابات شد و توانست قدرت خود را تثبیت کنند. او همانند همتایان خود در شیلی، هندوراس و پرو از مشی چپ‌گرایانه تبعیت می‌کند و به چین نزدیک شده است؛ تا جایی که اعلام کرده نیکاراگوئه به هیچ وجه تایوان را به عنوان یک کشور مستقل نخواهد پذیرفت. در برزیل هم اوضاع همانند گذشته برای ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهوری این کشور بحرانی است؛ چراکه همچنان کرونا در این کشور بیداد می‌کند و از سوی دیگر اقتصاد برزیل در این میان با مشکلات جدی روبه‌رو شده است. او نتوانسته افکار عمومی را به نفع خود اقناع کند و احتمالاً در انتخابات بعدی، لولا داسیلو، رئیس‌جمهوری سابق برزیل او را کنار خواهد زد؛ چراکه کارنامه بولسونارو همچنان بحرانی و فاقد دستاورد است. از سوی دیگر باید دانست که بولسونارو اخیراً در مورد بحران اوکراین مواضع ضدغربی اتخاد کرده و به نوعی با سکوتش در مورد اقدام روسیه، اعتراض و انتقاد مقام‌های آمریکا را متوجه خود کرده است.

ونزوئلا

اعلمی فریمان گفت: در ونزوئلا هم بحران اقتصادی همچنان دامن «نیکلاس مادورو» را گرفته بود و انتقادها از سوی غرب به وی ادامه داشت. از سوی دیگر یک انتخابات کم‌حاشیه با محوریت شوراهای محلی در این کشور انجام شد که کسی نتوانست بحث تقلب را مطرح کند. این در حالی است که دادگاه عالی انگلستان همچنان حکمی مبنی بر عودت طلا به ونزوئلا صادر نکرده و تحریم‌ها همچنان از سوی آمریکا ادامه دارد، اما اتفاقی که چندی پیش در ونزوئلا با محوریت اوکراین رخ داد تا حدودی بسیاری از موضوعات در ونزوئلا را دستخوش تغییر کرد. ورود هیأت سیاسی آمریکا به کاراکاس نشان داد که نفت ونزوئلا در بحران اوکراین و به خصوص تاثیرات برآمده از آن در حوزه انرژی اهمیت بالایی برای تیم بایدن دارد. آمریکایی‌ها معتقدند که ونزوئلا در شرایط فعلی می‌تواند نیاز اروپا به انرژی را جبران کنند اما در این میان چندین مسأله وجود دارد. موضوع نخست این است که نظام سیاسی ونزوئلا که حالا نیکلاس مادورو آن را رهبری می‌کند، برآمده‌ از یک ساختار سوسیالیست است. اگر مادورو بخواهد دست به چنین کاری بزند، اساساً از آمریکا می‌خواهد که خط قرمزهای خودش و حزب سوسیالیست را قبول کنند و حتی به آنها می‌گویند که باید مشروعیت حکومتش در کاراکاس را مورد تأیید قرار دهند و اگر درخواست وی مورد تأیید قرار نگیرد ممکن است آمریکا به سمت کشور دیگری برود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش‌های منتشر شده، چین تا سال ۲۰۳۵ مناسبات و مبادلات تجاری خود با جغرافیای آمریکای لاتین را به ۷۰۰ میلیارد دلار افزایش خواهد داد و طی دو سال اخیر این کشور به یک قدرت بزرگ در آمریکای لاتین تبدیل شده است. همین موضوع نشان می‌دهد که این جغرافیا دیگر به عنوان حیات خلوت ایالات متحده شناخته نمی‌شود و نفوذ آمریکایی‌ها در آنجا کاهش پیدا کرده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد که دولت بایدن هم هیچ برنامه خاصی جز روابط دیپلماتیک معمول با آمریکای لاتین ندارد و این موضوع نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ احتمالاً این جغرافیا بیش از سال گذشته مورد نظر قرار بگیرد.