ترمیم نهادگرایی به سبک دموکرات‌ها/ مشارکت با لندن علیه پاریس/ تاخت و تاز علیه مسکو/ آزار سیاسی چین از راه دور

«فریدون مجلسی» کارشناس ارشد مسائل آمریکا در تشریح مهمترین وقایع سیاست خارجی آمریکا در سال ۲۰۲۱ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از آنکه سیاست خارجی ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ را مورد بررسی قرار دهیم باید به این نکته اشاره کنم که تعویض قدرت در کاخ سفید صرفاً روی سیاست داخلی این کشور تاثیرگذار نبوده، بلکه بیشترین تأثیر به قدرت رسیدن دموکرات‌ها در آمریکا بر سیاست خارجی بود. باید بدانید در جامعه آمریکا که بطن آن را مهاجران روستایی اروپا و سایر نقاط دنیا تشکیل می‌دهند، اساساً یک روح محافظه‌کارانه با احساس خودبرتربینی و اعتقادات کلیسایی به وجود آمده و باعث شد که محافظه‌کاری به وجود بیاید. توجه داشته باشید آمدن ترامپ در ساختار قدرت باعث شد تا این دیدگاه محافظه‌کارانه تقویت شود و در مقابل، تجربه نخبگان موجب شد تا بایدن به عنوان چهل و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده انتخاب شود و سیاست برتری‌جویانه طیف منتسب به ترامپ را کنار بزند.

وی ادامه داد: این اقدام برای جمهوری‌خواهان و شخص ترامپ بسیار گران تمام شد اما حمله به ساختمان کنگره آمریکا باعث شد تا بایدن بتواند از خلأهای به وجود آمده به نفع خود استفاده کند و البته سیاست ملایم‌تری را در دستور کار قرار دهد. بایدن در عرصه سیاست خارجی سعی کرد خروج آمریکا از نهادهای بین‌المللی که ترامپ آن را کلید زده بود ترمیم کند. به عنوان مثال او آمریکا را مجدداً به شورای حقوق بشر، یونسکو، پیمان آب و هوای پاریس و سازمان بهداشت جهانی بازگرداند که این نشان از نهادگرایی دموکرات‌ها دارد. از سوی دیگر، بایدن روابط ایالات متحده با اتحادیه اروپا را بهبود بخشید و در مورد بریتانیا شاهد بودیم که ایالات متحده یک روابط ویژه‌ای را با لندن به وجود آورد. این رابطه خود را در قرارداد «پیمان آکوس» نمایان کرد که فرانسه از ناحیه بریتانیا، آمریکا و استرالیا مورد ضربه قرار گرفت و حتی شاهد بودیم که پاریس بارها اعتراض خود را به گوش واشنگتن و لندن رساند.

این دیپلمات پیشین کشورمان تصریح کرد: در مورد روسیه هم باید گفت که بایدن به نوعی به جنگ با کرملین رفت؛ چراکه از همکاری مسکو با ترامپ و همچنین اتفاق‌هایی که در پرونده اوکراین رخ داده بود به شدت عصبانی و ناراحت است. تیم او، پرونده اوکراین را یک بخش بسیار مهم در سیاست خارجی آمریکا ارزیابی می‌کند و در دستور کار خود قرار داده است. بایدن می‌داند که روسیه ابرقدرت است و به همین دلیل سعی می‌کند تا بحث منازعات با مسکو را تا آخرین دقیقه به دور از تقابل رو در رو و آشکار نگه دارد. در مورد ایران هم شاهد آن بودیم که قبلاً بایدن قول‌هایی به تهران داده بود اما در آن روزی که او به عنوان رئیس‌جمهوری جدید آمریکا انتخاب شد، دولت ایران چندین گام در مورد غنی‌سازی برداشت و بایدن را در مسیر یک تقابل مشخص قرار داد که در نهایت رئیس جمهور آمریکا به ایران سازگاری نشان نداد.

مجلسی افزود: در مورد چین هم باید به این درک رسید که آمریکا، پکن را وارد فاز آزار سیاسی کرد و در سال گذشته بارها تنش میان دو طرف در حوزه دیپلماتیک بالا گرفت. هم آمریکایی‌ها و هم اروپایی‌ها می‌دانند که چین به یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی تبدیل شده و در این مسیر ایالات متحده سعی کرد تا بتواند یک نزاع دیپلماتیک علیه چین با محوریت تایوان و هنگ کنگ به راه بیاندازد. در مورد مسائل حقوق بشری هم ایالات متحده سعی کرد با برجسته‌سازی پرونده اویغورها در سال ۲۰۲۱ بیشترین فشار را بر حزب کمونیست چین وارد کند. از سوی دیگر رقابت تسلیحاتی میان این دو هم به صورت عیان در سال گذشته قابل ملاحظه بود.

وی در پایان خاطرنشان کرد:  بدون تردید در سال ۲۰۲۲ هم ایالات متحده سعی می‌کند این نزاع را وارد فاز جدید کند و بدون شک ما شاهد یک دور جدید از منازعات در سال جدید خواهیم بود. از منظری دیگر آمریکایی‌ها سعی می‌کنند در سیاست خارجی خود مجدداً شراکت با اروپایی‌ها را گسترش دهند که در این راه روسیه، پرونده اوکراین، چین، ایران و کشورهای همسو با این دولت‌ها را از منظر سیاسی مورد هدف قرار خواهند داد. اساساً آمریکایی‌ها در سال جدید سعی می‌کنند تا هر آنچه در سال ۲۰۲۱ ناتمام مانده را به سرانجام برسانند و در این میان، تنش در شرق آسیا و آسیای میانه می‌تواند از مهمترین مؤلفه‌های سال ۲۰۲۲ میلادی با محوریت سیاست خارجی آمریکا باشد.