جهان در سال ۲۰۲۱/ پرونده نهم: آمریکای لاتین
به راه افتادن «موج صورتی» در پرو، هندوراس و شیلی/سرکوب معترضان در هاوانا/ادامه حیات «چاویسم‌ها» در کاراکاس/ تعمیق نفوذ چین در حیاط خلوت واشنگتن
کارشناس مسائل آمریکای لاتین گفت: فتح یک به یک کشورهای آمریکای لاتین توسط جریان‌های چپگرا نشان از باخت آمریکا دارد، حال اگر کلمبیا در سال ۲۰۲۲ به دست همین طیف بیفتد، واشنگتن باید بیش از پیش نگران باشد.
«هادی اعلمی فریمان» کارشناس مسائل آمریکای لاتین در تشریح مهمترین وقایع آمریکای لاتین در سال ۲۰۲۱ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: فضای عمومی آمریکای لاتین در سال ۲۰۲۱، تورم ناشی از تاثیر کرونا بر اقتصاد را شاهد بود؛ چراکه کشورهای این جغرافیا اساساً بدهکار هستند و از سوی دیگر شاهد خروج سرمایه از این کشورها بودیم. بر این اساس کوبا یکی از کشورهایی بود که در سال ۲۰۲۱ با مشکلات زیادی روبه‌رو شد. این کشور سیاست ورود به اقتصاد بازارهای آزاد را در دستور کار قرار داد و خصوصی‌سازی‌هایی در این میان انجام شد اما بحث اصلی این است که هاوانا همچنان با ایالات متحده درگیر است. بر همین اساس طی دو مرحله شاهد برگزاری تظاهرات عمومی در کوبا بودیم که به سرکوب و دستگیری معترضان ختم شد. دولت این کشور به نوعی جامعه مدنی کوبا را حذف کرد و در این میان گروهی از کنگره آمریکا هم پیشنهاد دادند که باید اعمال تحریم و فشارها علیه هاوانا افزایش پیدا کند اما فعلاً مذاکره میان آمریکا و کوبا در دوران بایدن مطرح نشده است.
پرو، هندوراس
وی ادامه داد: واقعیت این است که در سال ۲۰۲۱ در آمریکای لاتین با به وجود آمدن یک «موج صورتی» مواجه بودیم که همان طیف چپ‌گراها به حساب می‌آیند؛ به گونه‌ای که در کشور پرو، «پدرو کاستیو» به عنوان رئیس‌جمهوری این کشور انتخاب شد و به دلیل مواضع چپ‌گرایانه‌اش بحث تقویت روابط چین و روسیه را در دستور کار قرار داد که این مسئله باعث نگرانی آمریکا شده است. در هندوراس هم «سیومارا کاسترو» که اساساً چپگرا به حساب می‌آید، به عنوان اولین رئیس جمهور زن به روی کار آمد و همین مسأله باز هم نگرانی ایالات متحده را دوچندان کرد؛ چرا که هندوراس اساساً پایگاه سنتی واشنگتن به حساب می‌آید و همین مسأله اعتراض‌هایی را از سوی جمهوری‌خواهان علیه بایدن مطرح کرده است.
شیلی
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در شیلی هم «گابریل بوریچ» که صرفاً ۳۵ سال دارد و رهبر جنبش دانشجویی این کشور به حساب می‌آید به روی کار آمد. دلیل اینکه این شخص توانست زمام امور را به دست بگیرد، مسائل مالی و اقتصادی بود که بر پیکره شیلی بار شد و یک بحران جدی به وجود آورد و در نهایت شاهد آن بودیم که مردم به گابریل بوریچ که اتفاقاً او هم چپگرا به حساب می‌آید، رأی دادند. بوریچ با شعارهای تند و ساختارشکنانه وارد میدان شد و یکی از دلایل رأی آوردنش حمله به سیستم نولیبرالی شیلی بود. او معتقد است باید اصلاحات ساختاری در این کشور به وجود بیاید اما البته همچنان تجربه کافی سیاسی ندارد و فکر می‌کنم که در آینده‌ای نزدیک او هم با نگرشی که دارد، با مشکل روبه‌رو خواهد شد؛ چراکه کنگره شیلی همچنان در دست راست‌گرایان قرار دارد و او معتقد است که باید شیلی را از سیستم اقتدارگرایی ونزوئلا و کوبا جدا کند. از سوی دیگر او برای حل و فصل مشکلات با بومیان جنوب شیلی وارد مذاکره شده و به نظرم مدل چپ‌گرایی که او به دنیا و مردمش معرفی می‌کند با سایر مناطق تفاوت دارد.
نیکاراگوئه و برزیل
وی افزود: در نیکاراگوئه هم شاهد آن بودیم که «دانیل اورته‌گا» مجدداً پیروز انتخابات شد و توانست قدرت خود را تثبیت کنند. او همانند همتایان خود در شیلی، هندوراس و پرو از مشی چپ‌گرایانه تبعیت می‌کند و به چین نزدیک شده است؛ تا جایی که اخیراً اعلام کرده نیکاراگوئه به هیچ وجه تایوان را به عنوان یک کشور مستقل نخواهد پذیرفت. در برزیل هم اوضاع همانند گذشته برای ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهوری این کشور بحرانی است؛ چراکه همچنان کرونا در این کشور بیداد می‌کند و از سوی دیگر اقتصاد برزیل در این میان با مشکلات جدی روبه‌رو شده است. او نتوانسته افکار عمومی را به نفع خود اغناء کند و احتمالاً در انتخابات بعدی، لولا داسیلو، رئیس‌جمهوری سابق برزیل او را کنار خواهد زد؛ چراکه کارنامه بولسونارو همچنان بحرانی و فاقد دستاورد است.
ونزوئلا
اعلمی فریمان گفت: در ونزوئلا هم بحران اقتصادی همچنان دامن «نیکولاس مادورو» را گرفته بود و انتقادها از سوی غرب به وی ادامه داشت. از سوی دیگر یک انتخابات کم‌حاشیه با محوریت شوراهای محلی در این کشور انجام شد که کسی نتوانست بحث تقلب را مطرح کند. این در حالی است که دادگاه عالی انگلستان همچنان حکمی مبنی بر عودت طلا به ونزوئلا صادر نکرده و تحریم‌ها همچنان از سوی آمریکا ادامه دارد. از سوی دیگر تمام این مؤلفه‌ها نشان می‌دهد که اوضاع در کاراکاس به نفع «چاویسم‌ها» رقم خورده است. نکته‌ای که در مورد آمریکای لاتین باید مورد نظر قرار بگیرد و به احتمال زیاد در سال ۲۰۲۲ هم شاهد تعمیق آن خواهیم بود، بحث نفوذ چین در این جغرافیا است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: براساس گزارش‌های منتشر شده، چین تا سال ۲۰۳۵ مناسبات و مبادلات تجاری خود با جغرافیای آمریکای لاتین را به ۷۰۰ میلیارد دلار افزایش خواهد داد و در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ این کشور به یک قدرت بزرگ در آمریکای لاتین تبدیل شده است. همین موضوع نشان می‌دهد که این جغرافیا دیگر به عنوان حیات خلوت ایالات متحده شناخته نمی‌شود و نفوذ آمریکایی‌ها در آنجا کاهش پیدا کرده است. بر همین اساس به نظر می‌رسد که دولت بایدن هم هیچ برنامه خاصی جز روابط دیپلماتیک معمول با آمریکای لاتین ندارد و اگر کلمبیا هم در سال ۲۰۲۲ به دست چپ‌گراها بیفتد بدون شک اوضاع برای واشنگتن در آمریکای لاتین بسیار سخت خواهد شد.
