جهان در سال ۲۰۲۱/ پرونده هفتم: شرق و جنوب‌شرق آسیا
رویارویی پکن – واشنگتن، از تایوان تا پرونده اویغورها/ موشک‌بازی «کیم» در شبه‌جزیره/ به قدرت رسیدن « کیشیدا» در توکیو/ جنایت علیه غیرنظامیان میانمار
مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه گفت: تقابل چین و آمریکا مهمترین رخداد سال ۲۰۲۱ در شرق آسیا به شمار می‌رود اما جنایاتی که در میانمار رخ داد، صدای همه را درآورد.
«سیدجلال ساداتیان» مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در تشریح مهمترین وقایع شرق آسیا در سال ۲۰۲۱ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: شرق آسیا در سال ۲۰۲۱ میلادی آبستن حوادث سیاسی زیادی بود که محوریت آن را باید چین دانست. پس از آنکه جو بایدن در نیمه دوم ژانویه سال ۲۰۲۱ میلادی وارد کاخ سفید شد، اساساً به دنبال آن بود تا بتواند سیاست اوباما را در قبال پکن اجرایی کند اما اوضاع به سمتی پیش رفت که به نظر می‌رسد این روابط به تقابل میان دو قدرت اقتصادی و سیاسی تبدیل شد. بایدن به دنبال آن است تا بتواند رشد اقتصادی و سیاسی چین را کاهش داده و آن را کُند کند تا از هژمون شدن پکن علیه خود جلوگیری کند. بر همین اساس، آمریکا تضادهای خود با چین را به تقابل آشکار تبدیل کرده و شاهد آن هستیم که حالا این تضادها به تقابل تبدیل شده است. اساساً سال ۲۰۲۱ در حوزه شرق‌آسیا را باید سال تحمیل هزینه ایالات متحده بر چین دانست.
وی ادامه داد: ما شاهد آن بودیم که آمریکایی‌ها در هند، افغانستان، تایوان و هنگ‌کنگ سعی کردند تا علیه چین میدان‌داری کرده و هزینه‌های زیادی به این کشور تحمیل کنند. به عنوان مثال آمریکایی‌ها دائماً در حوزه حقوق بشر رفتار چین علیه مسلمانان اویغور را برجسته کردند و در این میان طالبان را در کنار مرزهای منتهی به چین قرار دادند که این در حال حاضر به معنای توسعه تهدید در مرزهای چین به حساب می‌آید. بر این اساس ایالات متحده سنگ‌اندازی در مسیر پکن را در دستور کار قرار داد که بحث تقویت نظامی و سیاسی تایوان از همین سناریو نشأت می‌گیرد. آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند دستیابی به تکنولوژی نظامی و مسائل اینچنینی را برای چین به یک هزینه تبدیل کنند و بدون تردید در سال ۲۰۲۲ میلادی شاهد تشدید تنش میان پکن و واشنگتن خواهیم بود.
کره شمالی
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: پیونگ‌یانگ در سال گذشته همانند قبل دست به آزمایش‌های موشکی جدید زد؛ به گونه‌ای که نه تنها ایالات متحده بلکه کره جنوبی، ژاپن و حتی شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه اقدام‌های این کشور در سال ۲۰۲۱ موضع تند اتخاذ کردند. در این میان توجه داشته باشید که چین همانند گذشته به صورت پشت پرده در حال حمایت از کره‌شمالی است. به یاد داریم که رهبر این کشور چندی پیش در یک سخنرانی جنجالی از مردم خود بابت وضعیت معیشتی آنها عذرخواهی کرد و در همانجا همه به این جمع‌بندی رسیدند که این اقدام «کیم جونگ اون» به نوعی هدف قرار دادن چین و اشاره غیرمستقیم به این کشور بوده است. در این میان اما می‌بینیم که آمریکایی‌ها هم هیچ پیامی در مورد کره شمالی طی سال ۲۰۲۱ مخابره نکرده‌اند و اساساً راهبرد تیم بایدن با دولت ترامپ در مورد کره شمالی بسیار متفاوت است. ما عملاً شاهد یک سکون سیاسی در مورد کره شمالی در ۱۲ ماه گذشته بودیم و عملاً این کشور تاثیری بر تحولات شرق آسیا به صورت عمیق و گسترده نداشته است. در همین راستا ژاپن و کره‌جنوبی هم از این روند تبعیت کردند و کره‌شمالی را عملاً نادیده گرفتند.
ژاپن
وی افزود: ژاپن چندان درگیر مسائل و حواشی نشد و صرفاً ما شاهد برخی از رخدادهای داخلی بودیم. در سال ۲۰۲۱ یوشیهیده سوگا، نخست‌وزیر این کشور که پس از شینزو آبه روی کار آمده بود، از قدرت کناره‌گیری کرد و «فومیو کیشیدا» به جای او به عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد که این نشان می‌دهد نفوذ آبه در دستگاه سیاسی، اقتصادی و امنیتی ژاپن به شدت زیاد بوده و کسانی که پس از او روی صندلی وی نشستند، وزن سیاسی وی را نداشتند. این در حالی است که باید توجه کنیم که در ژاپن اساساً تغییر و تحولات سیاسی به صورت سیستماتیک انجام می‌شود و بسیار ساختارمحور است. بر همین اساس معتقدم ژاپن در سال ۲۰۲۱ چندان آبستن تحولات نبوده است که البته به این تحولات باید پاندمی کرونا و تاثیر اقتصادی آن بر ژاپن را هم مدنظر قرار داد.
میانمار
این دیپلمات پیشین کشورمان گفت: موضوع دیگری که در سال ۲۰۲۱ به تیتر اول رسانه‌های دنیا تبدیل شد، کودتای میانمار و حوادث پس از آن بود. اوایل فوریه نظامیان این کشور آسیای شرقی علیه آنگ سان سوچی، رهبر دوفاکتوی میانمار دست به کودتا زدند و علاوه بر وی، اعضای حزب سوچی و نزدیکان وی را هم بازداشت کردند. این اقدام آنها به نوعی تکرار مکررات است؛ چراکه خونتای میانمار بارها اقدام به انجام کودتا علیه دولت‌های حاکم کرده‌اند و در این مسیر به نوعی خواهان در دست گرفتن قدرت بوده‌اند. حالا هم بار دیگر این اقدام انجام شد و نظامیان روی کار آمدند. آنچه در کودتای اخیر با سایر کودتاهای گذشته تفاوت دارد، مسأله ادامه سرکوب‌ها و خونریزی‌ها در میانمار است. نه تنها در این سرکوب‌ها، وحشیانه‌ترین اقدامات علیه غیرنظامیان انجام شد، بلکه ما شاهد جنایت علیه بشریت در این کشور و همچنین جنایت جنگی هستیم. چراکه چندین نفر از نوجوانان، زنان و روستایی‌های میانمار توسط نظامیان سلاخی و حتی آتش زده شدند که این امر صدای ملل متحد را هم درآورده است.
چشم‌انداز ۲۰۲۲
ساداتیان در پایان خاطرنشان کرد: در سال ۲۰۲۲ میلادی منطقه شرق آسیا شاهد تقابل‌های جدید میان چین و آمریکا خواهد بود و همچنین ایالات متحده سعی می‌کند تایوان و هنگ کنگ را علیه چین تقویت کند و پکن را از ناحیه حقوق بشری و اقتصادی تحت فشار قرار دهد که در مقابل پکن هم به تحریک کره‌شمالی دست خواهد زد.
