مومنی در گفت‌وگو با ایلنا:
آمریکا با تقویت یونان به دنبال تنبیه ترکیه است/ آتن به پایگاه منطقه‌ای آمریکا در مدیترانه تبدیل می‌شود/ آنکارا نگران کمرنگ شدن نفوذ نظامی خود است
کارشناس مسائل ترکیه گفت: رئیس‌جمهوری ترکیه نگران اتحاد میان یونان، فرانسه و آمریکا است، چراکه این اتحاد می‌تواند دست برتر نظامی ترکیه در این منطقه را کوتاه کند.
«میرقاسم مؤمنی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل و ابعاد تشدید تنش میان قبرس و یونان با ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: تنش میان یونان و ترکیه از زمان اشغال و جدایی قبرس شمالی از قبرس جنوبی که چند دهه پیش اتفاق افتاد، شدت گرفت و حالا این تقابل با ورود آمریکا و فرانسه به این پرونده بیش از گذشته برجسته شده است. به یاد داریم که چندی قبل ترکیه با ورود به لیبی، اقدام به پیشروی در پهنه سواحل قبرس و یونان کرد و در آنجا مشغول به اکتشاف حوزه‌های نفت و گاز بود. این اقدامِ آنکارا باعث شد علاوه بر اینکه یونان و قبرس با لحنی تند به آنکارا هشدار بدهند، فرانسه هم به صورت مستقیم ترکیه را خطاب قرار داد. حالا مجدداً این تنش افزایش پیدا کرده و به نظر می‌رسد ایالات متحده هم یکی از بازیگران جدید این تنش به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: توجه داشته باشید که ترکیه و یونان به عنوان دو قطب اسلامی – مسیحی در مقابل یکدیگر قرار گرفتند و ما شاهد تقابل دو کشور هستیم که ریشه‌های مذهبی متفاوتی در مدیترانه دارند. از منظری دیگر باید توجه داشت که اردوغان نگران اتحاد میان یونان، فرانسه و آمریکا است؛ چراکه علاوه بر مسائلی که می‌تواند در مدیترانه رخ بدهد، این اتحاد می‌تواند دست برتر نظامی ترکیه را در این منطقه کوتاه کند. معتقدم آنکارا به دلیل مفتوح بودن پرونده‌هایی مانند سوریه، لیبی، افغانستان و حتی قره‌باغ نمی‌خواهد پرونده دیگری در خارجِ نزدیک خود به جریان بیاندازد که باعث تهدید و تقابل با غرب شود. در این میان قبرس هم که با ترکیه درگیر است در اصل همسو با یونان قدم برمی‌دارد. این دو کشور عملاً همسایه یکدیگر هستند و منافع‌شان در اتحاد علیه آنکارا است اما باید توجه داشت که بازیگر و گرداننده اصلی این پروژه را باید ایالات متحده دانست.
این تحلیلگر مسائل قفقاز تصریح کرد: واقعیت این است که ترکیه عضو شاخه جنوبی ناتو به حساب می‌آید و همکاری‌های زیادی طی دهه‌های گذشته میان این کشور با اروپا و آمریکا صورت گرفته است. این همکاری ادامه داشت و زمانی که اردوغان به عنوان رئیس‌جمهوری در ترکیه انتخاب شد، یک‌باره ما شاهد متمایل شدن این کشور به سمت روسیه بودیم. آنکارا از بندبازی سیاسی میان روسیه و آمریکا به نفع خود استفاده کرد و همین رفتار باعث شد تا واشنگتن از رفتار آنکارا به عنوان عضو ناتو نگران شود. بر همین اساس است که می‌بینیم ایالات متحده به سمت یونان رفته و در حال تبدیل کردن آتن به عنوان پایگاه منطقه‌ای خود در مدیترانه هستند. این در حالی است که فرانسوی‌ها هم حدود ۶۰ فروند جنگنده رافال به یونان تحویل خواهند داد و از سوی دیگر قرار بر این است که حدود ۴۰ فروند جنگنده اف ۱۶ از سوی آمریکایی‌ها در خاک یونان مستقر شود.
مومنی افزود: این دو موضوع کوچک به علاوه ارسال تجهیزات و تسلیحات نظامی آمریکایی به یونان نشان می‌دهد که پاریس و واشنگتن در حال تقویت آتن هستند که همین موضوع می‌تواند باعث نوسازی نظامی یونان شود. البته در داخل یونان احزاب چپ‌گرا نسبت به این مسأله اعتراض دارند اما به هر ترتیب معتقدم که ایالات متحده هم به دلیل اهمیت جغرافیایی یونان و قبرس و هم به دلیل وجود انرژی، به دنبال تقویت یونان علیه ترکیه است. بر این اساس باید گفت آمریکایی‌ها به دلیل آنکه ترکیه دنباله‌روی سیاست‌های توسعه‌طلبانه است، در حال تنبیه این کشور هستند؛ چراکه آنها رفتار آنکارا را برای منافع خود خطرناک می‌بینند و یکی از دلایل آن همسویی ترک‌ها با روس‌ها به شمار می‌رود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: در این مسیر به احتمال زیاد به زودی آمریکایی‌ها پایگاه اینجرلیک ترکیه را به صورت کامل تخلیه خواهند کرد و آن را تحویل دولت آنکارا می‌دهند. حتی ممکن است صنایع مربوط به ساخت جنگنده‌های کلاس اف و به خصوص اف۳۵ را از ترکیه خارج کنند که این موضوع می‌تواند به نفع ترکیه رقم بخورد. در همین راستا اروپایی‌ها هم اعلام کرده‌اند که عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا فعلاً ممنوع است؛ چراکه از نظر بروکسل، کارنامه حقوق بشر ترکیه به شدت فاجعه‌بار قلمداد می‌شود. به موازات این بحث، فرانسوی‌ها هم به پرونده تقابل ترکیه و یونان ورود کردند و آنها هم به نحوی محدودسازی نظامی و سیاسی آنکارا را دنبال می‌کنند. لذا تنش میان آتن و آنکارا صرفاً یک پرونده دوطرفه یا یک تقابل میان دو همسایه به حساب نمی‌آید، بلکه بازیگران بزرگتری اعم از آمریکا و فرانسه در آن حضور دارند که به صورت مشخص، این روند به ضرر ترکیه خواهد بود.
گفت‌وگو: فرشاد گلزاری
