عصمت‌اللهی در گفت‌وگو با ایلنا:
واشنگتن از روند جاری در افغانستان ناراضی است/ ماشین مدیریتی طالبان خیلی کُند حرکت می‌کند/ پاکستان در پشت‌پرده با بریتانیا هماهنگ است
تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان گفت: آمریکاییها نگرانند که اسلام‌آباد به یکباره به صورت خودرأی دست به اقدام‌های غیرمناسب بزند و به همین دلیل می‌خواهند خودشان مستقیماً سناریوی جدیدشان را اجرایی کنند.
«محمدهاشم عصمت‌اللهی» تحلیلگر ارشد مسائل افغانستان با اشاره به اولین دیدار هیأت آمریکایی و طالبان در دوحه پس از سقوط کابل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: اخیراً تلاش‌های دیپلماتیک و سیاسی آمریکا حول محور افغانستان زیاد شده و اصلی‌ترین آن را باید سفر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا به اسلام‌آباد دانست. این سفر برای اولین‌بار و در این سطح پس از استقرار طالبان در کابل صورت می پذیرد که به نوعی نشان می‌دهد که ایالات متحده در حال زمینه‌چینی برای ورود علنی و دقیق به تحولات سیاسی افغانستان پس از سقوط دولت اشرف غنی است. از سوی دیگر، آمریکاییها در حال برقراری تماس با ترکیه و قطر هستند و از جهت دیگر واشنگتن تماس‌هایی را با ازبکستان داشته تا بتواند در اطراف افغانستان پایگاه‌های نظامی خود را مستقر کنند که تاکنون هیچ پاسخی از سوی این کشور به آمریکاییها داده نشده است که یکی از دلایلش اعمال فشار و نفوذ روسیه خواهد بود.
وی ادامه داد: این تلاش‌های پی در پی آمریکا نشان می‌دهد که واشنگتن در حال سناریوسازی‌های جدید برای افغانستان است اما واقعیت این است که آنها در مواجهه با چالش‌های افغانستان با مشکل روبه‌رو شده‌اند. به نظر می‌رسد تمام آنچه که میان طالبان و آمریکا در زمان تنظیم توافق دوحه مورد قبول قرار گرفته بود، چندان باب میل آمریکا جلو نرفته است. به همین دلیل معتقدم که واشنگتن همچنان به طالبان بدبین است و وعده‌هایی که داده بودند را نتوانستند به صورت علنی و درست اجرایی کنند. این درحالی است که مولفه‌ها نشان می‌دهد طالبان هم در یک سردرگمی کامل قرار دارد و این نشان از آن دارد که اوضاع همچنان به هم ریخته است. واقعیت این است که ماشین مدیریتی طالبان در افغانستان خیلی کند حرکت می‌کند و حالا نظاره‌گر این هستیم که آمریکا با یک چالش جدید در افغانستان روبه‌رو است که آن هم هزینه‌های پس از خروج آنها از افغانستان است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: آمریکاییها اولاً به این جمع‌بندی رسیدند که ناتو دیگر در افغانستان به عنوان بازوی کمک به آمریکا حضور ندارد و دوماً اینکه پاکستانی‌ها هم در حال جلو بردن سناریو خود هستند که به نوعی نشان می‌دهد اسلام‌آباد هم به دنبال سهم‌خواهی خود از تحولات افغانستان است. مدیریت کلان افغانستان از منظر آمریکاییها با مشکل روبه‌رو شده و نگرانی‌ها از بابت وعده‌هایی که از سوی طالبان داده شده بود، به وجود آمده است. نکته دیگری که باید در وضعیت کنونی افغانستان مورد توجه قرار دهیم این است که اساساً بر خلاف آنچه که آمریکاییها و بسیاری از کشورهای همسایه افغانستان فکر می‌کنند، اسلام‌آباد در حال تبدیل شدن به یک بازیگر مهم و پر نفوذ در افغانستان است. ما شاهد آن هستیم که پاکستان بیش از سه دهه بر روی افغانستان سرمایه‌گذاری کرد و همواره تلاش داشته تا بتواند دولت‌های مستقر در افغانستان را با خود همسو کند که در این مدت این اقدام به دلیل حضور آمریکاییها نتوانست راه به جایی ببرد ولی حالا پاکستانی‌ها خود را مالک و صاحب افغانستان می‌دانند.
عصمت‌اللهی افزود: همان زمان که ملا برادر از زندان‌های اسلام‌آباد آزاد و به دوحه فرستاده شد تا مذاکرات با آمریکا را جلو ببرد اساساً مشخص شد که پاکستانی‌ها بازیگران مهمی در صحنه افغانستان خواهند بود. در این راستا عملاً شاهد آن هستیم که آمریکاییها در پشت صحنه انتقادهای علنی به پاکستان داشته‌اند؛ چراکه آنها نگرانند که اسلام‌آباد به یکباره به صورت خودرأی دست به اقدام بزند، اما مساله این است که با تشدید مسایل امنیتی در افغانستان شاهد به روی کار آمدن رییس جدید سازمان اطلاعات پاکستان هستیم. طی روزهای اخیر اعلام شد که ژنرال فیض حمید از سمت خود کنار گذاشته شده و ژنرال ندیم احمد انجم به عنوان رییس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان منصوب شده است که نشان می دهد مجدداً لندن و واشنگتن برای افغانستان یک سناریوی جدید طراحی کرده‌اند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: رییس جدید سازمان اطلاعات پاکستان همانند کسانی مانند ژنرال پرویز مشرف و ژنرال راحیل شریف فارغ التحصیل کالج سلطنتی مطالعات دفاعی بریتانیا است و باز هم ما شاهد اعمال نفوذ غربی‌ها در پرونده افغانستان خواهیم بود. پاکستان و سرویس اطلاعاتی این کشور برخلاف شعار استقلال، کاملاً به ایالات متحده آمریکا و بریتانیا وابسته هستند و این نشان می‌دهد واشنگتن مجدداً به دنبال بحران‌آفرینی در منطقه خواهد بود. از سوی دیگر گفت‌وگوهایی که میان آمریکاییها و طالبان در دوحه پس از سقوط دولت اشرف غنی شکل گرفت به خوبی نشان می‌دهد که سناریوهای جدید مد نظر است و حتی احتمال دارد آمریکاییها به دنبال اخذ تعهد از طالبان باشند. از منظر دیگر پاکستان هم به دنبال آن است تا بتواند به صورت مستقل عمل کند و به دور از نفوذ آمریکاییها در پشت‌پرده با انگلیسی‌ها کاملاً هماهنگ است.
