نوربخش در گفت‌وگو با ایلنا:
ائتلاف سوسیال دموکرات‌ها با سبزها و دموکرات آزاد متصور است/ از هر ۱۰ شهروند، یک نفر به حزب «آلترناتیو برای آلمان» رأی داد
کارشناس مسائل آلمان گفت: در دوره‌های ماقبل، معمولاً دولت با ائتلاف میان یک حزب بزرگ و یک حزب کوچک یا بین دو حزب بزرگ تشکیل می‌شد ولی این بار احتمالاً ائتلاف از شرکت سه حزب تشکیل خواهد شد.
انتخابات سراسری آلمان با تمام فراز و نشیب‌هایش برگزار شد و حالا همه منتظر آن هستند تا ببیند چه کسی قرار است پس از ۱۶ سال جایگزین آنگلا مرکل، صدراعظم این کشور شود. از سوی دیگر، بسیاری معتقد بودند که آرمین لاشت، رهبر کنونی حزب دموکرات مسیحی این کشور به صدارت می‌رسد و بخشی دیگر نظر مخالف داشته و دارند. حال برای بررسی این موضوع و سناریوهای پیش‌رو در مورد ائتلاف‌سازی‌ها، به گفت‌وگو با سیدنادر نوربخش، کارشناس مسائل آلمان پرداختیم که در ادامه از نظر می‌گذرد.
انتخابات اخیر آلمان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در کل انتخابات سراسری آلمان مهم ترین رویداد سیاسی این کشور محسوب می‌شود و با توجه به نظام پارلمانی در این انتخابات، نه تنها نمایندگان پارلمان بلکه به نوعی دولت فدرال این کشور و مقام صدراعظم نیز مشخص می‌شود. حال با توجه به نقش مهم سیاسی - اقتصادی آلمان در اتحادیه اروپا و جهان از یک سو، و پایان دوره ۱۶ ساله صدارت آنگلا مرکل از سوی دیگر، این انتخابات اهمیت دو چندان داشته و نقطه عطفی در عرصه سیاسی آلمان محسوب می‌شود. بر این اساس همانگونه که نظر سنجی‌های هفته‌های اخیر نشان می‌داد، حزب سوسیال دمکرات با ۲۵.۷ درصد آرا موفق شد با اختلاف کمی نسبت به رقیب اصلی خود در جایگاه نخست قرار گیرد. در جایگاه بعدی، اتحادیه احزاب مسیحی (دموکرات مسیحی + سوسیال مسیحی) با ۲۴.۱ درصد، حزب سبزها با ۱۴.۸ درصد ، دموکرات‌های آزاد با ۱۱.۵ درصد، آلترناتیو برای آلمان با ۱۰.۳ درصد و نهایتاً حزب چپ با ۴.۹ درصد قرار گرفتند.
به نظر شما علت موفقیت سوسیال دموکرات‌ها در برابر احزاب مسیحی چه بوده است؟
اگر چه دلایل متعددی را می‌توان برشمرد اما بخشی از رشد این حزب به علت مقبولیت «اولاف شولتز»، نامزد این حزب برای مقام صدراعظمی بوده است. وی در غیاب هماورد مناسب از احزاب رقیب توانست چهره به مراتب بهتری از خود برای کسب این جایگاه ارائه دهد، خصوصا تجارب وی به عنوان معاون مرکل و وزیر دارایی کنونی از دید رأی‌دهندگان پنهان نماند. البته نباید هم فراموش کرد سوسیال دموکرات‌ها به‌رغم موفقیت در کسب جایگاه نخست، همچنان از نظر تاریخی با دوران اوج خود فاصله دارند. در مقابل، یکی از دلایل سقوط محبوبیت اتحادیه احزاب مسیحی هم مربوط به نامزد این حزب یعنی آرمین لاشت بود.
در همین حال، بسیاری درون این حزب چهره دیگری همچون مارکوس سودر، رهبر حزب سوسیال مسیحی بایرن را گزینه به مراتب مناسب‌تری از لاشت می‌دانستند و ضمناً بسیاری از رأی‌دهندگانی که در دوره‌های پیشین صرفاً به دلیل شخص مرکل به حزب دموکرات مسیحی رای می‌دادند، در این انتخابات از این حزب فاصله گرفتند. به همین ترتیب اتحادیه احزاب مسیحی مورد حمایت مرکل در این انتخابات ضعیف‌ترین نتایج از زمان جنگ جهانی دوم را به نمایش گذاشت.
رشد حزب سبزها را چگونه ارزیابی می‌کنید و آیا این امر در افزایش آرای احزاب سبز در دیگر کشورهای اروپایی تاثیرخواهد داشت؟
حزب سبزها طی ماه‌های اخیر توانسته بود در نظر سنجی‌ها به رشد بی‌سابقه‌ای دست پیدا کند، با این حال اگرچه در این انتخابات تا حدودی از محبوبیت دو ماه قبل خود فاصله گرفت اما باز هم توانست بیشترین میزان آرا را از نظر تاریخی در همین انتخابات کسب کند و با دو برابر کردن آرای خود در جایگاه سوم که تا پیش از این از آنِ حزب راست افراطی آلترنتیو برای آلمان بود قرار گیرد و از این نظر می‌توان این حزب را یکی از پیروزهای اصلی این انتخابات دانست. بدون تردید موفقیت سبزها می‌تواند الهام‌بخش این جریان سیاسی در دیگر کشورهای اروپایی نیز قرار گیرد و هواداران محیط زیست را تشویق کند، با این حال باید توجه داشت در هیچ یک از کشورهایی اروپایی سبزها به اندازه آلمان موفق نبوده‌اند.
برای مثال در فرانسه که در سال پیش رو شاهد انتخابات مهمی خواهد بود حزب سبزها هنوز از انسجام کافی برای مطرح شدن و تأثیرگذاری به عنوان یک جریان قدرتمند برخوردار نیستند. با این وجود در کل تحولات سال‌های اخیر از جمله فجایع زیست محیطی و لزوم توجه به تغییرات اقلیمی به بخشی از موضوعات کمپین‌های انتخاباتی بدل شده است.
به نظر شما آیا میزان رأی ۱۰ درصدی راست افراطی در آلمان را می‌توان شکست این جریان در سطح اروپا دانست؟
در دور پیشین، حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان با ۱۲.۸ درصد وارد پارلمان شده بود. در آن هنگام بحث مهاجرت و بحران پناهجویی نقش مهمی در رشد این حزب تازه‌تأسیس داشت، اما در این دور از انتخابات این حزب افت حدود دو درصدی را شاهد بود. با این وجود آلترناتیو برای آلمان هنوز هم توانسته در ایالت‌های شرقی آلمان مانند زاکسن پایگاه بسیار قدرتمندی داشته باشد و حتی جایگاه نخست را در برخی مناطق شرقی به خود اختصاص داده است و در کل از هر ۱۰ آلمانی یک نفر به این حزب ضد مهاجر و مخالف اتحادیه اروپا رأی داده است. در سطح اروپا نیز وقتی به روند راست افراطی نگاه کنیم، این جریان نه تنها متوقف نشده بلکه در همین چند سال اخیر در کشورهایی مانند اسپانیا، پرتغال و رومانی هم سرانجام به پیروزی‌هایی رسیده‌اند و تنها کشور مصون در حال حاضر، ایرلند محسوب می‌شود.
آیا تشکیل دولت ائتلافی نشان‌دهنده تغییر در صحنه سیاسی آلمان به حساب می‌آید؟ چه سناریویی در این زمینه محتمل است؟
تشکیل دولت ائتلافی امری است که در ساختار سیاسی آلمان معمول و متداول بوده و دولت کنونی مرکل هم در واقع ائتلافی از دو حزب اصلی (اتحادیه احزاب مسیحی و حزب سوسیال دموکرات) بود. در دوره‌های ماقبل نیز معمولا دولت با ائتلاف میان یک حزب بزرگ و یک حزب کوچک یا بین دو حزب بزرگ تشکیل می‌شده است که این بار احتمالا ائتلاف از شرکت سه حزب تشکیل خواهد شد؛ خصوصاً از آنجایی که دو حزب اصلی اعلام کرده‌اند دیگر علاقه‌ای به ادامه همکاری با یکدیگر ندارند. بنابراین ائتلاف معروف به چراغ راهنمایی و ائتلاف جامائیکا که به دلیل شباهت رنگ احزاب به این نام خوانده می‌شوند، محتمل‌ترین گزینه‌های موجود هستند. در سناریوی نخست، حزب سوسیال دمکرات با همراهی سبزها و دموکرات‌های آزاد دولت را تشکیل می‌دهند و در سناریوی دوم، احزاب اتحادیه مسیحی جایگزین سوسیال دموکرات‌ها می‌شوند. لذا احزاب سبز و دموکرات‌های آزاد هم‌اکنون نقش تعیین‌کننده خواهند داشت و تا زمان توافق بر سر تشکیل ائتلاف، دولت کنونی مرکل همچنان زمام را در اختیار خواهد داشت.
