مکی در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:
دلایل تمدید احتمالی ماموریت دبیرکل سازمان ملل از سوی اعضای شورای امنیت/ شرح وظایف «گوترش» برای جلوگیری از مخاصمات منطقه‌ای و بین‌المللی
تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: دبیرکل سازمان ملل بیشتر یک نقش مدیریتی دارد اما به نظرم دبیرکل فعلی طی سال‌های گذشته با چالش عجیب رئیس‌جمهوری سابق آمریکا روبه‌رو بود که بدون شک او را با مصائب زیادی رو در رو کرد.
«مرتضی مکی» تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به تمدید احتمالی ماموریت دبیرکل سازمان ملل از سوی شورای امنیت این سازمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: انتخاب دبیر کل سازمان ملل طی دوره پنج ساله انجام می‌شود و بدون تردید ملاحظات زیادی در این مسیر وجود دارد. یکی از این ملاحظات کارنامه عملکردِ شخصی خواهد بود که قرار است از سوی شورای امنیت و همچنین مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان دبیر کل انتخاب شود. در سال ۲۰۱۷ میلادی شاهد آن بودیم که آنتونیو گوترش که در گذشته نخست‌وزیر پرتغال بوده است، از سوی اعضای شورای امنیت و همچنین مجمع عمومی سازمان ملل به عنوان دبیر کل این نهاد بین‌المللی انتخاب شد. بسیاری معتقد بودند که گوترش گزینه خوبی برای دبیر کل سازمان ملل است و دلیل آن، توان و قدرت مانور او با تمامی کشورهای دنیا عنوان شد که البته برخی او را با «بان کی‌مون»، دبیر کل پیشین سازمان ملل مقایسه می‌کردند.
وی ادامه داد: عده‌ای دیگر هم معتقد بودند که دبیر کل، باید از یک جغرافیای دیگر به غیر از جغرافیای اروپا انتخاب شود. با همه این تفاسیر، روز گذشته (چهارشنبه) پنج عضو دایم شورای امنیت به نوعی حضور گوترش در سازمان ملل را به مدت پنج سال دیگر تمدید کردند. عده‌ای معتقدند که گوترش توانسته بود در این بین اوضاع و احوال را به نوعی راهبری کند که کمترین تنش میان این سازمان با کشورهای دنیا رخ دهد. اما بحث اینجاست که او پس از آن به دبیر کلی سازمان ملل منصوب شد که دونالد ترامپ چند ماه قبل از او به ریاست جمهوری ایالات متحده رسید. کارشناسان و تحلیلگران نهادهای بین‌المللی معتقدند که یکی از سختی‌های گوترش طی این مدت، تقابل با آمریکای ترامپ بود؛ چراکه آن طیف معتقدند ترامپ بیشترین چالش را برای گوترش و سازمان ملل طی مدت چهار سال ریاست جمهوری خود داشته است که یکی از آنها خروج از سازمان بهداشت جهانی و دیگری خارج شدن از یونسکو بود.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: این اقدامات ترامپ بدون تردید گوترش را با مشکلات زیادی روبه‌رو کرد اما با وجود این مسائل، او نتوانست اقدام خاصی علیه ایالات متحده انجام دهد. توجه داشته باشید که اساساً دبیر کل سازمان ملل نقش اجرایی ندارد بلکه او بیشتر به عنوان یک مدیر ظاهر می‌شود که دلیل آن ریشه در خاصیت عرصه جهانی و تحولات آن دارد. گوترش عملاً یک شخصیت بی‌حاشیه و متعادل به حساب می‌آمد که البته بسیاری از دبیرکل‌های سازمان ملل، همین خط مشی را دنبال می‌کردند. بسیاری از منتقدان این نهاد بین‌المللی معتقدند که دبیر کل سازمان ملل و همچنین نهاد تحت مدیریت او به هیچ وجه نتوانسته طی سال‌های گذشته بحران‌های مهم را مدیریت و یا مانع از روی دادن آن شود. دلیل این مسأله هم این است که در عرصه نظام بین‌الملل رابطه‌ها بسیار پیچیده هستند و همین پیچیدگی بر تصمیمات دبیرکل سازمان ملل تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال اینکه چرا گوترش در مورد بحران‌هایی مانند لیبی، یمن، میانمار، آفریقا، سوریه و ... غیر فعال بوده و صرفاً به محکومیت و صدور بیانیه بسنده می‌کرد، یک دلیل بیشتر ندارد و آن هم ماهیت جایگاه دبیر کلی سازمان ملل است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید که در منازعات و مخاصمات مسلحانه و غیرمسلحانه بازیگران متعدد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای حاضر به کوتاه آمدن در قبال منافع خودشان نیستند و به همین دلیل دبیر کل سازمان ملل اساساً نمی‌تواند نقش اجرایی داشته باشد. از سوی دیگر باید توجه کرد که بازیگران غیردولتی و حتی بازیگران پنهان در بحران‌های منطقه‌ای حاضر هستند و به نوعی رفتار می‌کنند که دبیر کل سازمان ملل نمی‌تواند مشکل را به صورت ریشه‌ای حل کند. از این منظر تایید گوترش برای پنج سال دیگر نشان می‌دهد که شورای امنیت و پنج عضو دایم او از او و عملکردش راضی هستند که البته تایید او یک مساله عرفی و نسبی به حساب می‌آید؛ چراکه اکثر دبیرکل‌های این سازمان، دو دوره خدمت کردند و انتظار می‌رفت که گوترش هم برای دوره دومش تایید شود.
