قهرمانپور در گفتوگو با ایلنا تشریح کرد:
دلایل تعلیق احتمالی همکاری نظامی ترکیه با آمریکا/ آینده مناسبات اقتصادی و امنیتی آنکارا با اروپا و ناتو/ چرایی ورود به مدار شرق
کارشناس مسائل بینالملل گفت: ترکیه به این جمعبندی رسیده که همانند گذشته نمیتواند به ناتو تکیه کند و از سوی دیگر معتقد است که چین و روسیه بیش از این به رقیبهای جدی آمریکا تبدیل میشوند.
«رحمان قهرمانپور» کارشناس مسائل بینالملل با اشاره به تصمیم ترکیه برای تعلیق همکاری نظامی با آمریکا و تاثیرش روی تعامل با ناتو در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: رابطه آمریکا و ترکیه در شرایط فعلی با یک سوال بزرگ همراه است و آن این است که آیا آنکارا میخواهد در مدار اقتصادی و امنیتی غرب باقی بماند یا خیر؟ اگر به مجموع اقداماتی که ترکیه در سالهای گذشته انجام داده نگاه کنیم، میبینیم که مقامات و استراتژیستهای این کشور بر این عقیدهاند که روسیه و چین به رقبای اصلی آمریکا و اروپا تبدیل شدهاند و حالا آنها به دنبال برقراری مناسبات قویتر با پکن و مسکو هستند. مصداقهای زیادی برای این ارتباطها وجود دارد که میشود به خرید سامانه پدافندی اس ۴۰۰ روسیه توسط ترکیه و همچنین افزایش مبادلات تجاری و حتی ساخت نیروگاههای هستهای در خاک ترکیه توسط روسیه و چین اشاره کرد.
وی ادامه داد: بر این اساس رفتار ترکیه نشان میدهد که این کشور آرام آرام در حال متمایل شدن به سمت شرق است اما سرعت این جابهجایی آنچنان بالا نیست. حال سوال دیگر این است که آیا آمریکا و اروپا توان جلوگیری از خارج شدن ترکیه از مدارشان را دارند یا خیر؟ واقعیت این است که در سالهای گذشته اکتشافات ترکیه در شرق مدیترانه و مشخصاٌ در اطراف آبهای قبرس شروع شد و اختلافات میان ترکیه و اتحادیه اروپا بخصوص با آلمان و فرانسه به همین دلیل زیاد شد اما دخالت آنها هم نتوانست مناقشه ترکیه و یونان را ترمیم کند. از این منظر مجموع اقدامها نشان میدهد که دو طرف در حال دور شدن از یکدیگر هستند و به نظرم اروپا و آمریکا پذیرفتهاند که ترکیه مایل است از مدار امنیت و اقتصاد غرب خارج شود و ترکیه هم به این جمعبندی رسیده که نمیتواند همانند دهه ۶۰ بر ناتو تکیه کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: واقعیت این است که ناتو در سالهای گذشته تضعیف شده و دونالد ترامپ هم در تضعیف این نهاد منطقهای نقش بسیاری ایفا کرد باید به این جمعبندی برسیم که ناتو در دهههای قبل نتوانسته نقش چندانی ایفا کند و حتی در داخل این نهاد ما شاهد به وجود آمدن اختلافها و مشکلات زیادی هستیم. تا جایی که امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه رسماً اعلام کرد که این نهاد با مرگ مغزی روبهرو شده و حالا فرانسه مجدداً بر تشکیل ارتش اروپایی تاکید میکند. لذا ترکیه هم در محاسبات خود به این جمعبندی رسیده است که ناتو تضعیف شده و آنکارا نمیتواند همانند گذشته به آن تکیه کند. باید متوجه بود که ترکیه دو بار از ناتو انتظار حمایت داشت که یکبار در سال ۱۹۹۱ در حمله عراق به کویت این درخواست انجام شد و یک بار همه در سال ۲۰۰۳ و همزمان با حمله آمریکا به عراق این اتفاق رخ داد.
قهرمانپور افزود: حتی در بحران سوریه هم ناتو با ترکیه همکاری نکرد و از این جهت باید بگویم ناتو همانند گذشته عمل نمیکند. این مساله و وعدههای آمریکا بر سر واگذاری سامانههای پاتریوت به ترکیه که هیچگاه محقق نشد، موجب شد تا آنکارا به سمت شرق متمایل شود. با تمامی این تفاسیر به نظرم اخراج ترکیه در دستور کار ناتو نیست و به نظرم روابط سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و ترکیه به همین روال جلو میرود. در مورد تعلیق همکاریهای امنیتی و اقتصادی ترکیه با غرب هم باید توجه داشت که اخیراً در دیدار بحث برانگیز شارل میشل، رئیس شورای اروپا با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه بحث بروزرسانی اتحادیههای گمرکی انجام نشد که این یک اختلاف بسیار مهم به حساب میآید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: از سوی دیگر یکی دیگر از موارد اختلاف میان دو طرف بحث پایگاه اینجرلیک است. این پایگاه اساساً توسط آمریکاییها مدیریت میشود و ترکیه هیچ دخل و تصرفی در آن ندارد اما عدهای معتقدند ترکیه در این پایگاه احتمالاً چند بمب هستهای پنهان کرده باشد. پیمانهای دیگری هم میان ترکیه و اتحادیه اروپا در بحث مهاجرت در سالهای ۲۰۰۲ و پس از آن منعقد شده که احتمالاً در صورت افزایش تنش میان دو طرف، آنها هم مورد بازبینی قرار میگیرند. لذا باید دید این تنش تا چه حد بالا میرود و کدام پیمانها احتمال دارد از سوی ترکیه تعلیق شود.