محبعلی در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:
دلایل تشکیل ائتلاف چهارجانبه اسرائیل و دولت‌های حاشیه خلیج‌فارس/ پیامدهای تهدید منافع ملی ایران/ چرایی لزوم فعال شدن دیپلماسی منطقه‌ای تهران
مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه گفت: ائتلاف‌سازی علیه ایران موضوع جدیدی نیست و در زمان رئیس‌جمهوری سابق آمریکا هم حرفش زده می‌شد اما حالا اوضاع و احوال در منطقه و حتی در آمریکا متفاوت است.
«قاسم محبعلی» مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در تشریح ابعاد و دلایل تشکیل ائتلاف چهارجانبه منطقه‌ای میان اسرائیل و سه کشور عربی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مسأله به راه انداختن و تشکیل ائتلاف اسرائیل با کشورهای عربی علیه ایران، یک پرونده نسبتاً قدیمی به حساب می‌آید؛ به گونه‌ای که از زمان «دونالد ترامپ» قرار بود تا ائتلافی از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با اسرائیل تشکیل شود که در این میان آمریکا هم یکی از اضلاع مشارکت‌کننده آن به حساب می‌آمد. هدف این ائتلاف مقابله و مهار ایران بود که تیم ترامپ سعی کرده بود در همپوشانی خود با تلآویو با استفاده از تاکتیک ایران‌هراسی زمینه را برای تشکیل این ائتلاف هموار کند. از سوی دیگر، قرار بود اسم این ائتلاف به «ناتوی عربی» تغییر پیدا کند که این رخداد صرفاً در حد رسانه صورت گرفت، نه در حوزه عملیاتی و اجرایی. قرار بود که مصر و برخی دیگر از کشورهای عربی به این ائتلاف بپیوندند که قا هره با این اقدام مخالفت کرد.
وی ادامه داد: اصل ماجرا از این قرار بود که در دولت دونالد ترامپ، ایالات متحده و همچنین اعراب و رژیم صهیونیستی اعلام کرده بودند که ایران تهدید مشترک آنها به حساب می‌آید اما ائتلاف‌سازی علیه تهران مشکلاتی را مقابل خود داشت. نخستین مشکل این بود که اعراب و اسرائیل به صورت پنهانی با یکدیگر ارتباط داشتند و اگر قرار بر ائتلاف‌سازی علیه تهران بود، می‌بایست این روابط علنی می‌شد. به هر ترتیب روابط میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی در تابستان امسال علنی شد و امارات و بحرین به عنوان پیش قراولان این موضوع، روابط خود را با تلآویو رسمیت بخشیدند. بر این اساس عادی شدن این روابط به نوعی باعث می‌شود تا طرح تشکیل ائتلاف چهار جانبه علیه تهران موانع خاصی در مقابل خود نداشته باشد. مسأله اینجاست که ارتباط اسرائیل با کشورهای عربی و در صدر آنها امارات متحده، از حد طبیعی افزایش پیدا کرده است و همین موضوع می‌تواند روند را برای ائتلاف‌سازی علیه تهران تسریع کند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: چهار ضلع این ائتلاف که متشکل از اسرائیل، امارات، بحرین و عربستان است به دنبال آن هستند تا در وهله اول با بنیان گذاشتن این ائتلاف چهار جانبه، ایران را مورد هدف قرار دهند و در وهله دوم به آمریکا فشار بیاورند تا سیاست‌های واشنگتن علیه تهران خشن‌تر و کوبنده‌تر شود. از منظری دیگر باید توجه کرد که اعراب و اسرائیل معتقدند تیم بایدن همانند ترامپ، ایران را مورد فشار قرار نخواهد داد و به همین دلیل می‌خواهند با تشکیل چنین ائتلافی حتی در فضای رسانه، موجب شوند تا ایران بیش از حد نتواند به سمت ایالات متحده برود. آنها به دنبال این هستند که اگر قرار است مذاکراتی میان واشنگتن و تهران انجام شود، باید با نظر اسرائیل و کشورهای حاضر در ائتلاف مذکور باشد و تمامی اینها نشان می‌دهد که آنها با کارت ضدیت علیه ایران در حال بازی کردن هستند.
محبعلی افزود: نکته اینجاست که فشار آمریکا بر عربستان به نوعی ریاض را به سمت تلآویو سوق خواهد داد و بدون تردید عربستان به دلیل مسائل داخلی و سیاست‌های سنتی‌اش مایل به علنی کردن روابطش با رژیم صهیونیستی نیست. اما اگر فشارها در دولت بایدن به ریاض افزایش پیدا کند، شکی وجود ندارد که این روابط علنی خواهد شد. ریاض سعی می‌کند از طریق لابی‌های خود در کنگره آمریکا به نحوی ایران را تحت فشار قرار دهد. از این منظر باید بگویم که روابط اعراب و اسرائیل بیش از هر چیز یک روابط تاکتیکی به حساب می‌آید که من آن را «ازدواج مصلحتی» می‌نامم. در این میان معتقدم ائتلاف اسرائیل و اعراب به یک ائتلاف نظامی ختم نخواهد شد ولی در هر سطحی که ائتلاف‌سازی انجام شود، یک تهدید ملی برای منافع ما نمایان خواهد شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بر این اساس کاهش سطح روابط میان تهران و کشورهای عربی و منطقه به ضرر ما خواهد بود و پیشنهادم این است که دیپلماسی منطقه‌ای ایران مجدداً از سر گرفته شود. هر چقدر که اعراب منطقه از ناحیه ایران بیشتر احساس تهدید کنند بدون تردید این موضوع به نفع اسرائیل خواهد بود و به همین دلیل است که می‌گویم باید سیاست‌های ما به سمت استقرار ثبات و آرامش برود. این اقدام می‌تواند در وهله اول اعراب را از اسرائیل دور کند و در وهله دوم حضور آمریکا در منطقه را کاهش بدهد و در آخر روابط ما با کشورهای منطقه را تنظیم کند.
