ترامپ در سال گذشته، تنش‌ها در منطقه و جهان را وخیم‌تر کرد/ صف‌آرایی چین و اروپا در برابر کاخ سفید

به گزارش ایلنا، پروفسور «توماس والن» استاد علوم اجتماعی در دانشگاه بوستون است. حوزه تحقیقات وی تاریخ اجتماعی و سیاسی آمریکا در قرن ۱۹ و ۲۰ و همچنین سیاست خارجی مدرن را در بر می‌گیرد. 

توماس والن با اشاره به سیاست خارجی ایالات متحده در سال گذشته میلادی به خبرنگار ایلنا گفت: واقعیت این است که اکنون شاهد پایان دوران چهار ساله رئیس‌جمهوری هستیم که بحران‌های بسیار برای ایالات متحده رقم زد. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا در سالی که گذشت، تنش‌های منطقه و جهان را وخیم‌تر از آن چیزی کرد که پیشتر بود. 

سال ۲۰۲۰ با توافقی آغاز شد که به نظر بسیاری می‌توانست از درگیری‌های بسیار بکاهد؛ توافق تجاری میان آمریکا و چین. در این توافق ترامپ به همراه «مایک پنس»، معاون رئیس‌جمهوری و «استیون منوچین» وزیر خزانه‌داری در برابر «لیو هه»، معاون نخست‌وزیر چین نشسته و پس از مدت‌ها کشمکش و اعمال تعرفه‌های تجاری گوناگون، فاز نخست توافق تجاری دوجانبه را امضا کردند. ترامپ پس از امضای این توافق، آن را گامی مهم برای آینده تجاری روابط دوطرف اعلام کرد. 

وی افزود: اما شیوع پاندمی کرونا سبب شد که این روابط بار دیگر تیره و تار شده و دو طرف در برابر یکدیگر صف‌آرایی کنند. ترامپ چین را مسئول شیوع کرونا معرفی کرده و این کشور را به ارائه اطلاعات غلط درباره این بیماری متهم کرد. در ادامه مسأله اقلیت ایغور مطرح شد و تحریم‌های گوناگون روانه دولت چین شد. 

ادامه این وضعیت باعث افزایش تنش‌ها شد. در سوی دیگر، مسأله هنگ کنگ و قانون امنیت ملی در این منطقه نیز خبرساز شد. این قانون سبب شد که آمریکا تحریم‌های بسیاری را علیه مقام‌های چین اعمال کند؛ اقدامی که طبیعتا واکنش چین را در پی داشت و شماری از مقام‌های آمریکایی نیز مشمول تحریم شدند. این مسأله البته به همین جا ختم نشد و آمریکا دفتر کنسولگری چین در هیوستون را نیز به اتهام جاسوسی تعطیل کرد. چین نیز البته یکی از دفاتر کنسولی آمریکا را در خاک خود بست. 

البته این درگیری‌ها همچنان از فاز اقتصادی-تجاری تهی نشده است. ماه دسامبر بود که ترامپ قانونی را تصویب کرد که براساس آن شرکت‌های چینی در صورت عدم تأسی به قوانین ایالات متحده از بازار بورس این کشور اخراج می‌شوند. در این راستا چهار شرکت چینی از بازار سهام آمریکا حذف شدند. «وانگ ون بین»، سخنگوی وزارت خارجه چین نیز در واکنش این اقدام را سیاسی برشمرد و خواستار توقف اقدام‌های آمریکا در سرکوب شرکت‌های تجاری شد. 

بنابراین به نظر می‌رسد که موضع آمریکا در قبال چین طی یک سال گذشته، ترکیبی بود از جنگ تجاری-اقتصادی و همچنین رویارویی سیاسی. حال باید دید با روی کار آمدن «جو بایدن»، رئیس‌جمهوری منتخب چه مسیری در قبال پکن پیش گرفته خواهد شد که البته شخصا گمان می‌کنم که نباید انتظار پیشرفت چندانی را داشته باشیم، چراکه در این زمینه بایدن نیز موضعی ضدچینی دارد، اما بی‌شک با سازوکاری متفاوت از ترامپ. ناگفته نماند که ترامپ در کارزارهای انتخاباتی خود بارها گفته بود که چین از انتخاب بایدن بسیار خوشحال خواهد شد. 

استاد تاریخ سیاسی دانشگاه بوستون در ادامه عنوان کرد: رابطه آمریکا و اروپا نیز در سال گذشته میلادی چندان تعریفی نداشت. دعواها بر سر پروژه انتقال گاز «نورد استریم-۲» همچنان موضوعی مهم میان دو طرف است و دعواهای تعرفه‌ای بر سر واردات و صادرات شماری از محصولات همچنان ادامه دارد. آمریکا همچنان به تحریم این پروژه ادامه داده و آن را تهدیدی برای خود می‌داند.

طی سالی که گذشت، واشنگتن تحریم‌هایی را علیه این پروژه اعمال کرد و شدت این تحریم‌ها به حدی بود که حتی «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین نیز اذعان کرد که این تحریم‌ها پیشبرد این پروژه را بسیار دشوار کرده است.  از سوی دیگر، گزارش‌ها حاکی از آن است که آمریکا بناست تحریم‌های جدیدی را علیه این پروژه اعمال کند و این امر واکنش شدید آلمان را به دنبال داشته است. سه نفر از مقام‌های کاخ سفید اعلام کرده‌اند که دولت ترامپ که واپسین هفته‌های خود را سپری می‌کند، دور تازه‌ای از تحریم‌ها را علیه پروژه خط لوله انتقال گاز نورد استریم-۲ آماده کرده و در آینده بسیار نزدیک این تحریم‌ها که به عقیده مقام‌های واشنگتن ضربه مهلکی به پروژه نورد استریم خواهد بود را اعلام خواهد کرد. 

والن در ادامه گفت: در واکنش، «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان، ضمن انتقاد از رویکرد دولت آمریکا گفت که کشورش حاضر به کوتاه آمدن در برابر ترامپ بر سر این پروژه نیست. این توقع که تحریم‌های واشنگتن می‌تواند اتحادیه اروپا را در بهره‌برداری از گاز روسیه دلسرد کند، اشتباهی بی‌معنا از سوی کاخ سفید بود. مسلم است که اروپا در این زمینه از حاکمیت خود دفاع خواهد کرد.