نگاهی به تحولات جهان در سال ۲۰۲۰/ پرونده هشتم: شرق‌آسیا
کرونا، محور سرشاخ شدن چین و آمریکا/ اشک ریختن «کیم» در رژه پیونگ‌یانگ/ خداحافظی «آبه»/ کاهش محبوبیت «مون» در سئول
مدیرکل پیشین شرق‌آسیا گفت: تولد کرونا در چین اگرچه برای پکن سود اقتصادی داشت اما باعث کاهش محبوبیت رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی و اشک ریختن رهبر کره‌شمالی شد.
«سیدجلال ساداتیان» مدیرکل پیشین شرق آسیای وزارت خارجه در تشریح مهمترین وقایع شرق آسیا در سال ۲۰۲۰ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: بزرگ‌ترین و مهمترین واقعه‌ای که در سال گذشته میلادی رخ داد، مساله ظهور کرونا در چین بود. با پیدایش و علنی شدن کووید ۱۹ در شهر ووهان، شاهد آن بودیم که این شهر به عنوان منبع پیدایش کرونا به دنیا معرفی شد و یک شوک بسیار بزرگی به تمام دنیا وارد شد. در ابتدا هیچکس این موضوع را جدی نگرفت ولی رفته رفته مشخص شد که این ویروس یک طاعونِ به تمام معناست که تا کنون هزاران نفر را به کام مرگ کشانده است. از سوی دیگر تاثیرات پاندمی کرونا بر اقتصاد و بازارهای جهانی و رکود حاصل از آن موجب شد تا اعتراض‌ها در مقیاس بین‌المللی علیه پکن به راه بیافتد.
وی ادامه داد: طی پاندمی کرونا نه تنها سهام و بورس سقوط کرد بلکه ما شاهد آن بودیم که سرمایه‌گذاری‌ها در چین لطمه دید و در نهایت دولت این کشور از موقعیت موجود به نفع خود استفاده کرد و سهام شرکت‌های سایر کشورها را خریداری کرد. کمی بعد هم «شی جین پینگ» خبر از مهار ویروس در ووهان و سراسر چین داد و پس از آن شاهد افزایش قیمت سهام شرکت‌هایی بودیم که توسط چین خریداری شده بودند. این وضعیت باعث شد تا اقتصاد ایالات متحده تنها چند ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر ۲۰۲۰ با مشکلات عدیده روبرو شود و در نهایت «دونالد ترامپ» کرونا را یک ویروس چینی خطاب کرد. او به دنبال آن بود تا بتواند افکار عمومی داخل آمریکا و همچنین افکار عمومی جهان را با خود و علیه چین هماهنگ کند که بخش اعظم آن مسائل اقتصادی بود؛ چراکه او تمام تلاشش طی چهار سال گذشته معطوف بر رشد اقتصادی آمریکا بود.
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که رقابت اقتصادی چین و آمریکا از سال‌ها گذشته تاکنون ادامه داشته و دارد، اما چین به نوعی بر اساس اسنادی که منتشر کرده قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ به هر ترتیبی که شده خود را در جایگاه اول اقتصاد جهان قرار دهد. بر این اساس ما شاهد آن هستیم که ترامپ به هر روشی سعی کرد تا به پکن حمله کند و این در حالیست که چین از فرصت به وجود آمده در جهان، سعی کرد تا از اهرم کرونا برای تقویت اقتصاد خود استفاده کند که موفق به این کار هم شد. در این میان باید متوجه باشید که در سال گذشته میلادی همچنان جنگ تعرفه‌ای میان پکن و واشنگتن ادامه داشت که این موضوع هم تاثیر بین‌المللی بر اقتصاد جهانی گذاشت. پرونده‌های دیگری مانند هنگ‌کنگ، تایوان، تبت و اعمال فشار بر مسلمانان سین‌کیانگ هم از جمله مسائل مورد نزاع دو طرف در سال گذشته بود.
کره‌شمالی
وی افزود: در کره‌شمالی اوضاع بر خلاف سال‌های اخیر به نسبت آرام بود که باز هم بخشی از آن به کرونا مربوط است. در این میان باید توجه داشته باشید که مهمترین اتفاقی که در این کشور روی داد، سخنرانی اخیر «کیم جونگ اون» بود. او برای اولین بار در سخنرانی خود و در مقابل چشم تمام ملت خود، اشک ریخت. مهم نیست که این گریه کردن‌ها واقعی است یا خیر اما به اعتقاد من او با این اشک ریختن به نوعی چین را مورد خطاب قرار داد. رهبر کره‌شمالی به نوعی خواستار تجدیدنظر در قبال این کشور از سوی چین و آمریکا بود؛ چراکه او معتقد است سال‌های سال به پای چین سوخته و ساخته است و حالا که مردمش در خطر قرار گرفته‌اند هیچکس به او کمک نمی‌کند. این سخنرانی در مراسمی انجام شد که کمی قبل از آن شاهد آزمایش موشک قاره‌پیما از سوی پیونگ‌یانگ بودیم و به نظر می‌رسید که آمریکا و کره‌جنوبی هدف این آزمایش موشکی بودند.
ساداتیان عنوان کرد: توجه داشته باشید که در سال گذشته میلادی پیام‌های زیادی میان کره‌شمالی و ایالات متحده رد و بدل شد اما هیچ اتفاق خاص و مهمی در مورد روابط دو طرف رخ نداد. مذاکرات متنوعی طی سه سال گذشته میان این دو کشور انجام شده است اما هیچ خروجی مثبتی نداشته است. از منظری دیگر باید توجه داشت که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند تا بتوانند بیشترین امتیاز را از پیونگ‌یانگ کسب کنند و از سوی دیگر رهبر کره‌شمالی می‌گوید تا زمانی که تحریم این کشور به اتمام نرسد، او هیچ اقدامی نخواهد کرد. اوضاع به حدی در سال گذشته وخیم شد که پس از پخش شدن اعلامیه‌ها در آسمان کره‌شمالی، شاهد اعتراض این کشور به همسایه جنوبی‌اش بودیم و در نهایت دفتر روابط مشترک دو کره که روزانه طی چند نوبت با هم ارتباط داشتند، یکباره توسط پیونگ‌یانگ منفجر شد. این اقدام دقیقاً نشان می‌دهد که به‌رغم تمام تلاش‌ها در دوران ترامپ، احتمال دارد که «جو بایدن» نتواند با کره‌شمالی همانند جمهوری‌خواهان مدارا کند.
کره‌جنوبی
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به مهمترین وقایع کره‌جنوبی در سال گذشته میلادی گفت: مهمترین بحثی که سال گذشته در سئول رخ داد، افزایش نسبی بیکاری در این کشور بود که دلیلش هم پاندمی کرونا است. بسیاری از کارخانه‌های تولید لوازم خانگی و همچنین خودروسازی‌ها در کره‌جنوبی مجبور به اخراج کارکنان خود شدند و این مسائل باعث به وجود آمدن اعتراض‌ها علیه دولت فعلی این کشور شد. در این اعتراض‌ها «مون جائه این»، رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی مورد انتقادهای زیادی قرار گرفت و بسیاری از احزاب رقیب او را زیر فشارهای داخلی خود قرار دادند. این اعتراض‌ها هرچند که بسیار کوچک به حساب می‌آید اما تاثیرات منفی زیادی بر وجهه مون جائه داشته است؛ به گونه‌ای که در نظرسنجی پنج روزه موسسه ریلمتر مشخص شد که تنها ۳۶ و هفت دهم درصد از شرکت‌کنندگان به عملکرد مون جائه این نظر مثبت داشته‌اند که برای اولین بار میزان محبوبیت وی به زیر ۴۰ درصد رسیده است. در این میان رقابت‌های حزبی هم تاثیرات خود را دارد ولی به هر ترتیب او با چالش محبوبیت و مقبولیت ملی روبه‌رو است. از سوی دیگر در سال گذشته شاهد انعقاد قرارداهای تجاری میان سئول و برخی از کشورهای منطقه مانند عراق و امارات بودیم که البته ردپای کره‌جنوبی در افتتاح نیروگاه هسته‌ای امارات کاملاً مشهود است.
ژاپن
وی در پایان خاطرنشان کرد: ژاپن در سال ۲۰۲۰ میلادی چندان درگیر مسائل و حواشی نشد و صرفاً ما شاهد برخی از رخدادهای داخلی بودیم. مهمترین مساله بحث کناره‌گیری «آبه شینزو» از منصب نخست‌وزیری بود. او در ابتدا اعلام کرد که در حال دست و پنجه نرم کردن با بیماری است و کمی بعد به سر کار خود بازگشت. بعد از مدتی مجدداً اعلام شد که آبه دیگر قادر به ادامه فعالیت سیاسی خود در کسوت نخست‌وزیری نیست و در آنجا بود که گمانه‌زنی‌ها بر سر انتخاب جایگزین او شروع شد. در نهایت و با گذر از تمام این مسائل و موانع ما شاهد آن بودیم که «یوشیهیده سوگا» به عنوان نخست‌وزیر جدید ژاپن انتخاب شد. بسیاری از تحلیلگران ژاپنی معتقدند که سوگا دست راست آبه محسوب می‌شود و این در حالیست که نخست‌وزیر پیشین این کشور چندی قبل مقابل دادستان‌های ژاپن به جرم فساد حضور پیدا کرد.
