نگاهی به تحولات لبنان در سالی که گذشت؛
تحلیلگر لبنانی: انفجار بندر بیروت زنجیره بحران را کامل کرد/ گره سخت تشکیل دولت به دندان افتاده است/ مداخله‌جویی‌های فرانسه دشواری‌ها را مضاعف کرد
روزنامه نگار و تحلیلگر سیاسی لبنان تاکید کرد که خسارت‌های مادی و تخریب بر جای مانده از انفجار بیروت که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین انفجارهای غیر هسته‌ای در تاریخ معاصر توصیف شده است، مجموعه بحران در لبنان را کامل کرد.
«کارولین بزی»، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی لبنان در ترسیم تحولات این کشور در سالی که گذشت، در گفتوگو با خبرنگار ایلنا گفت: مردم لبنان با سال ۲۰۲۰ بدون تأسف از دردها، فجایع و سقوطی که از زمان جنگ داخلی در لبنان در سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ بی‌سابقه بوده است، خداحافظی می‌کنند.
انفجار بندر بیروت زنجیره بحران‌ها در لبنان را کامل کرد
بزی گفت: سقوط اقتصادی، بحران بانک‌ها، بحران‌های سیاسی، تکلیف و تشکیل دولت‌ها، استعفاها و انصراف‌ها همه بحران‌هایی هستند که بحران ویروس کرونا نیز از لا به لای آنها نفوذ کرد تا کورسوهای حیات اقتصادی را خاموش و نابود کنند. زندگی مردم لبنان از مصیبت، تنها انفجار بندر بیروت را کم داشت که بیش از ۲۰۰ کشته برجای گذاشت. خسارت‌های مادی و تخریب بر جای مانده از این انفجار نیز که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین انفجارهای غیر هسته‌ای در تاریخ معاصر توصیف شده مجموعه بحران را کامل کرد.
وی افزود: آغاز سال ۲۰۲۰ میلادی در لبنان عادی نبود، زیرا کشور هنوز گرفتار بحرانی بود که در سال ۲۰۱۹ بانک‌ها را در وهله نخست به دلیل قاچاق اموال سپرده‌گذاران و در وهله بعد با تحمیل تحریم‌های آمریکا علیه لبنان و در نتیجه کمبود دلار و سقوط پول ملی به ورطه سقوط کشاند. نرخ دلار از سال ۱۹۹۲ میلادی ثابت و ارزش هر دلار معادل هزار و ۵۰۰ لیر لبنان بود اما از اواخر سال ۲۰۱۹ با سقوط ارزش لیر و افزایش قمیت کالاهای اساسی به ۱۰ هزار لیر رسید.
دولت دیاب علاوه بر چالش‌های فراوان داخلی، با انزوای بین‌المللی هم روبهرو شد
بزی ادامه داد: به دنبال قیام ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹ «حسان دیاب»، وزیر آموزش و پرورش پیشین در دولت «نجیب میقاتی» مکلف به تشکیل دولت در اوایل سال ۲۰۲۰ شد. با این حال، دولت که اعتماد اکثریت پارلمان را جلب کرد، نتوانست برنامه‌ای را که بر اساس آن شکل گرفته بود، اجرا کند. مهمترین برنامه‌های تعیین‌شده در این دولت، محاکمه مفسدان، بازپس‌گیری اموال غارت‌شده و مهار سقوط اقتصادی بود. دولت دیاب علاوه بر چالش‌های فراوان چه در سطح مالی و اقتصادی و یا سطوح سیاسی و بهداشتی با انزوای بین‌المللی نیز روبهرو شد، به گونه‌ای که بارها مورد حمله و انتقاد خارجی قرار گرفت، اما برخی در آن بارقه امیدی برای خروج از تونل تاریکی دیدند که لبنانی‌ها در آن زندگی می‌کنند. دولت دیاب با چالش‌های زیادی مواجه شد که از جمله مهمترین آنها پاندمی کروناست. نخستین مورد ویروس کرونا در لبنان در ماه فوریه شناسایی شد. دولت در ابتدا توانست این همه‌گیری را کنترل کند و در ماه مارس قرنطینه سراسری اعمال شد. درست در همین ماه بود که دیاب از تعلیق پرداخت بدهی‌های دولت برای اولین بار در تاریخ لبنان با هدف بازسازی بدهی عمومی خبر داد، زیرا بدهی بیش از ظرفیت و تحمل مردم لبنان شده بود.
وی افزود: همزمان با این تحولات، تحرکات مردمی، شورش‌ها، آشوب‌ها و نا آرامی‌ها از آتش‌سوزی مغازه‌ها و بانک‌ها گرفته تا بستن جاده‌ها تشدید و با مداخله نیروهای امنیتی و بازداشت آشوب‌گران مواجه شد. با پایان مرحله تعطیلی کامل، بازگشایی فرودگاه و پذیرش محدود افراد از خارج شمار مبتلایان کرونا افزایش یافت و تا امروز نیز همچنان سیستم بهداشتی لبنان را تهدید می‌کند.
اقدام قاضی امور اضطراری دادگاه «صور» درباره سفیر آمریکا، از وقایع مهم سال ۲۰۲۰ بود
بزی در ادامه گفت: از جمله وقایع مهم سال ۲۰۲۰، اقدام «محمد مازح»، قاضی امور اضطراری در دادگاه شهر «صور» بود که حکمی را مبنی بر ممنوعیت «دوروتی شیا»، سفیر آمریکا در لبنان از گفتوگو با رسانه‌های لبنانی صادر و رسانه‌ها را نیز از پوشش اظهارات وی منع کرد. اما قاضی مازح در ادامه با احضار وی به دیوان عالی برای پاسخگویی در این زمینه استعفا داد.
این تحلیلگر لبنانی گفت: چهارم آگوست ۲۰۲۰ تاریخ جدیدی برای بیروت ترسیم شده و نشانه‌های متفاوتی برای این شهر که به «عروس شرق» معروف است، پدیدار شد. انفجار مهیبی بندر بیروت را به دلیل ذخیره‌سازی حدود دو هزار و ۷۵۰ تن نیترات آمونیوم لرزاند، بیش از ۲۰۰ نفر را به کام مرگ فرو برد و هزاران نفر را زخمی و آواره کرد. ترکش‌های این انفجار که به هر خانه‌ای در لبنان اصابت کرد، آخرین رؤیاهای مردمش را نابود و به سمت گزینه مهاجرت سوق داد.
وی افزود: به‌رغم انزوای بین‌المللی تحمیل‌شده بر لبنان، «امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهوری فرانسه اولین نفری بود که دو روز پس از انفجار وارد بیروت شد و در ظاهر با دولت لبنان و مردم این کشور ابراز همبستگی کرد. بسیاری از کشورهای جهان نیز با ارسال کمک‌های غذایی، پزشکی و بیمارستانی، به کمک مردم لبنان به ویژه افرادی که در این انفجار خانه‌هایشان تخریب شده بود، شتافتند. به دنبال این انفجار، پارلمان شاهد استعفای هشت نماینده بود و نمایندگان مستعفی نیز برای تشویق همکاران خود به استعفا و تمرکز بر گزینه برگزاری انتخابات زودهنگام تلاش کردند که البته این تلاش‌ها ناکام ماند.
استعفای دیاب در پی اعلام انتخابات زودهنگام بدون هماهنگی با پارلمان و رئیس‌جمهور صورت گرفت
وی افزود: در تاریخ ۱۰ آگوست، دولت حسن دیاب استعفا داد. برخی این استعفا را بنا به خواسته فرانسه تفسیر کردند اما این در حالی است که ماکرون در دیدار با نیروهای سیاسی در کاخ «الصنوبر»، مقر سفارت فرانسه در لبنان، خواستار استعفای دیاب نشده بود بلکه استعفا پس از تعیین جلسه برای پاسخگویی دولت در پارلمان درباره حادثه انفجار بندر بیروت در پاسخ به درخواست دیاب مبنی بر برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی بدون مشورت با روسای جمهور و پارلمان صورت گرفت. پس از استعفای دیاب، «مصطفی ادیب»، سفیر لبنان در آلمان در تاریخ ۳۱ آگوست، مامور تشکیل «دولت مهم» شد. اکثریت پارلمان با ادیب موافقت کرده بودند و رئیس‌جمهوری نیز وی را برای تشکیل دولت انتخاب کرد.
مداخله‌جویایی‌های فرانسه، دشواری روند تشکیل دولت لبنان را مضاعف کرد
وی تصریح کرد که سرعت در تکلیف ادیب و فضای مثبتی که با روند تکلیف ادیب در ابتدا همراه شد، با سد ساختار فرقه‌گرایی در لبنان که نخست‌وزیر مکلف را به رایزنی با نیروهای سیاسی پارلمان ملزم می‌کند، مواجه شد. تضاد دیدگاه‌ها درباره شکل و ساختار دولتی که فرانسه وضع کرده بود نیز سختی تشکیل دولت را چند برابر کرد.
بزی در ادامه گفت: روند تشکیل دولت با تحریم آمریکا علیه «علی حسن خلیل» و «یوسف فنیانوس» دو وزیر پیشین به دلیل همکاری با حزب‌الله همراه بود. همزمان با این موضوع بسیاری از احزاب و جنبش‌ها بر سهم خود کابینه اصرار کردند و موانعی از این دست مانع اقدام‌های ادیب در تشکیل دولت شد و همین امر وی را بر آن داشت تا در تاریخ ۲۶ سپتامبر از تشکیل دولت انصراف دهد.
وی ادامه داد: در تاریخ ۲۲ اکتبر ، «سعد حریری» برای تشکیل دولت جدید تعیین شد. حریری تقریباً یک سال پس از استعفا در برابر قیام ۱۷ اکتبر مجددا مامور تشکیل دولت شد. پس از این انتصاب نیز تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا بر «جبران باسیل»، وزیر خارجه پیشین لبنان، افق‌های خوش‌بینی برای حل بحران تشکیل دولت را محو کرد.
تشکیل دولت در سایه اختلافات سیاسی همچنان بعید به نظر می‌رسد
بزی افزود: به‌رغم آنکه پاتریک «بشاره پترس الراعی» رهبر مسیحیان مارونی در لبنان، «نبیه بری»، رئیس پارلمان، حزب‌الله و شماری از مقام‌های رسمی کشور برای نزدیک کردن دیدگاه‌ها تلاش می‌کنند، اما تشکیل دولت در سایه اختلافات سیاسی همچنان بعید به نظر می‌رسد.
این تحلیلگر سیاسی در پایان گفت: مردم لبنان که اکنون یکی از سخت‌ترین سال‌های تاریخ معاصر را تجربه کرده اند، امیدوارند سال جدید با معجزه‌ای همراه باشد که بتواند نفرینی که در پایان سال ۲۰۱۹ لبنان را گرفتار و در سال ۲۰۲۰ گرفتارتر کرد، از بین ببرد.
