قائم‌مقامی در گفت‌وگو با ایلنا:
احیای روابط آنکارا و ریاض ریشه در راهبرد تیم بایدن دارد/ ولیعهد عربستان به دنبال حاشیه امن است/ادامه همکاری آنکارا با اسرائیل
تحلیلگر مسائل ترکیه گفت: دموکرات‌ها معتقدند که باید از مخالفان رئیس‌جمهوری ترکیه به صورت کامل حمایت کرد تا بتوانند وی و تیمش را از دایره قدرت خارج کنند.
«سیدعلی قائم‌مقامی» تحلیلگر مسائل ترکیه با اشاره به دیدار اخیر وزرای خارجه ترکیه و عربستان در نیجریه در تشریح دلایل نزدیک شدن دو کشور به یکدیگر برای بهبود روابط در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از اینکه محمد بن‌سلمان به عنوان ولیعهد عربستان سعودی معرفی شود، عملاً شاهد روابط حسنه میان عربستان و ترکیه بودیم؛ به گونه‌ای که رئیس‌جمهوری فعلی ترکیه پس از درگذشت پادشاه پیشین عربستان در مراسم تشییع وی به ریاض رفت و حتی پرچم‌های ترکیه در آنکارا نیمه افراشته شد. این روند ادامه داشت تا اینکه از یک سو دونالد ترامپ وارد کاخ‌سفید شد و از جهت دیگر محمد بن‌سلمان به عنوان ولیعهد عربستان معرفی شد. تنش‌ها میان دو طرف جسته و گریخته ادامه داشت اما قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان واقع در استانبول روابط دو طرف را به بالاترین سطح از تنش کشاند. این روند در مورد مسائل دیگری هم مشاهده شد؛ مانند حمایت ترکیه از قطر در قضیه بحران شورای همکاری خلیج فارس.
وی ادامه داد: در بحث یمن هم شاهد این بودیم که اردوغان به دنبال نفوذ ترکیه در این کشور بود و این برای امارات و عربستان به عنوان یک تهدید حساب می‌شد، اما باید توجه داشته باشید که ترکیه از منصور هادی، رئیس‌جمهوری مستعفی یمن حمایت می‌کند نه انصارالله. بر این اساس اختلاف‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که مقام‌های ترکیه به دنبال آن بودند تا از ورود شهروندان عربستان به این کشور جلوگیری کنند اما آنچه طی روزهای اخیر در خلال برگزاری نشست مجازی گروه ۲۰ اتفاق افتاد ارسال سیگنال‌های متفاوت از سوی پادشاه عربستان و رئیس جمهوری ترکیه به یکدیگر بود. قبل از آنکه نشست گروه ۲۰ شروع شود، ملک سلمان در تماسی با رئیس‌جمهوری ترکیه به نوعی از او برای حضور در این نشست دعوت کرد و پس از پایان این نشست هم اردوغان در تماس تلفنی با مقام‌های عربستان برگزاری این نشست را به آنها تبریک گفت. رد و بدل شدن این سیگنال‌ها به ما نشان می‌دهد که ترکیه و عربستان از به روی کار آمدن بایدن در کاخ‌سفید نگران هستند.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: توجه داشته باشید که ترامپ و اردوغان دارای روابط خوبی با یکدیگر بودند. درست است که در برخی موارد دونالد ترامپ از واژه‌های تند علیه اردوغان و ترکیه استفاده کرد اما در نهایت این دو با یکدیگر هم‌پوشانی داشتند. این در حالی است که بایدن معتقد است که باید از مخالفان دولت اردوغان به صورت کامل حمایت کرد تا بتوانند او و تیمش را از دایره قدرت خارج کند. مشابه این مسأله را در عربستان سعودی شاهد هستیم؛ به گونه‌ای که با روی کار آمدن دونالد ترامپ، ولیعهد سعودی قدرت دوچندان به دست آورد و کار به جایی رسید که او علاوه بر حذف مخالفان خود در داخل دست به جنایتی هولناک مانند پرونده خاشقجی و کشتار مردم یمن زد. حمایت ترامپ از ولیعهد سعودی او را بی‌پروا کرد اما با آمدن بایدن، محمد بن‌سلمان همانند اردوغان از جایگاه متزلزل خود هراس دارد و حالا که بایدن روی کار می‌آید، مسائل حقوق بشری مانند پرونده خاشقجی و کشتار یمن را برای زیر سوال بردن ولیعهد عربستان در دستور کار می‌گذارد.
قائم‌مقامی افزود: این در حالی است که ترامپ از اقدام‌های ریاض در یمن به صورت تمام‌قد حمایت می‌کرد و حتی در بحث تقابل با ایران هم شاهد حمایت ترامپ از عربستان بودیم. بر این اساس عربستان سعودی به دنبال آن است که ترکیه را به صف شرکای خود بکشاند و ما می‌بینیم که ریاض همانند گذشته به اتحاد ترکیه و قطر حمله نمی‌کند. از سوی دیگر باید متوجه باشیم که ترکیه به‌رغم اینکه در مورد اسرائیل و تحرکات آن واکنش‌های تندی از خود نشان داده اما همکاری بسیار زیادی در حوزه اقتصاد و پرونده‌هایی مانند قفقاز و آذربایجان با تل‌آویو دارد. این در حالی است که ملک سلمان معتقد است پرونده اسرائیل بر اساس طرح دو کشوری باید حل و فصل شود اما ولیعهد اینگونه فکر نمی‌کند و به دنبال عادی‌سازی سریع روابط با رژیم صهیونیستی است. به همین دلیل مجموع این مولفه‌ها نشان می‌دهد که اردوغان مجدداً مواضع خود در مقابل جو بایدن را ۱۸۰ درجه تغییر داده و اعلام کرده که ما و آمریکا متحدان دیرین هستیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ترکیه اعلام کرده که ما و آمریکای بایدن در مسائلی مانند سوریه، لیبی و شرق مدیترانه در چارچوب ناتو و روابط دوجانبه با یکدیگر همکاری خواهیم داشت. از سوی دیگر توجه کنید که روز جمعه مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در حاشیه کنفرانس وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی در پایتخت نیجریه، با فیصل بن فرحان، همتای سعودی خود دیدار کرده است. این دیدار به خوبی نشان‌دهنده این است که یخ روابط میان آنکارا و ریاض آب شده است و سعودی‌ها و ترکیه در حال مخابره داده‌های مشخص برای احیای همکاری خود هستند. از سوی دیگر، هر دو کشور با حل اختلاف‌های خود در صدد تشکیل یک جبهه واحد هستند تا در فاز نخست به واشنگتن بفهمانند که به دنبال تغییر هستند تا از گزند دموکرات‌ها درامان بمانند و از سوی دیگر بتوانند تحولات منطقه را وفق راهبردهای خود مدیریت کنند یا حداقل سهمشان از این تحولات را درسطح بالا تامین کنند و از سوی دیگر باید متوجه بود که ولیعهد سعودی به دنبال حاشیه امن است.
