بورس کالا شرایط صادرات را سخت‌تر کرده است
مشکل بعدی صادرکنندگان در بورس کالا، نگرانی مشتری‌های خارجی از افشای اسامی و اطلاعات‌شان است. متاسفانه در پی ایجاد تحریم‌ها و ایجاد قوانین سخت بین‌المللی برای معامله با تولیدکنندگان ایرانی، باعث شده تا مشتریان خارجی با احتیاط بیشتری پا به عرصه خرید و فروش بگذارند.
به گزارش ایلنا، امروزه وجود تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، اهمیت صادرات را دوچندان کرده است؛ زیرا صادرات، موجب فرصت‌های جدید شغلی، رونق رشد اقتصادی، ایجاد درآمد مالیاتی و بهبود تراز پرداخت میشود. علاوه بر آن، می‌توان از افزایش نقدینگی به عنوان مهمترین فایده صادرات برای شخص صادرکننده نام برد. اما در این بین، دولت، صادرات را برای برخی از تولیدکنندگان، تنها منوط به ارائه مجوز بورس کرده و این اجبار، موجب نگرانی‌هایی برای بنگاه‌های اقتصادی کشور شده است.
بورس کالا، بازار هدفمند و یکپارچه‌ای است که به منظور رفع کاستی‌های بازارهای سنتی ایجاد شده است؛ اما عدم وجود سیستم‌های اجرایی کارآمد در صادرات کالاهای پایه مانند: صنعتی و پتروشیمی (قیر) سبب ایجاد مشکلات زیادی در این بخش‌ها شده و عرضه و تقاضای این نوع بازار را با محدودیت‌هایی مواجه کرده بود.
به اعتقاد برخی از صاحب‌نظران، در حال حاضر مشکل اصلی در بورس کالا، عدم وجود حساب ارزی است و معاملات در بازار صادراتی بورس کالای ایران در یک محیط ریالی اتفاق می‌افتد. این امر باعث ایجاد بدهی ارزی صادرکنندگان به بانک مرکزی و ایجاد بروکراسی اداری برای عملیات پرداخت میشود. به نحوی که اگر بورس کالا، حساب دلاری داشته باشد، بورس می‌تواند طی فرایندی ارز مشتری خارجی را به ریال تبدیل کرده و به حساب صادرکننده واریز کند. این در حالی است که صادرکننده، ارزش ارزی کالای خود را باید در سامانه نیما به فروش برساند و ریال آن را دریافت کند، این امر او را وارد سیکل طاقت‌فرسا برای دریافت پول می‌کند.
شفافیت در بورس باعث نگرانی افشای اطلاعات مشتری‌های خارجی میشود
مشکل بعدی صادرکنندگان در بورس کالا، نگرانی مشتری‌های خارجی از افشای اسامی و اطلاعات‌شان است. متاسفانه در پی ایجاد تحریم‌ها و ایجاد قوانین سخت بین‌المللی برای معامله با تولیدکنندگان ایرانی، باعث شده تا مشتریان خارجی با احتیاط بیشتری پا به عرصه خرید و فروش بگذارند. در حال حاضر طرف‌های خارجی عنوان می‌کنند با مشخص شدن اسامی و اطلاعات‌شان در بورس کالا در شرایط تحریمی، آنها متضرر خواهند شد و دفاتر آنها در خارج از کشور بسته میشود.
بورس در مسیر حرکت خود با چالش روبه‌رو است
ماهیت اصلی بورس کالا شفافیت و کاهش بروکراسی ادرای است؛ اما گویا، این موضع نتوانسته به درستی در مسیر خود قرار گیرد. همچنان که با بررسی اجمالی در کشورهای دیگر مانند سنگاپور مشاهده می‌کنیم، یک بنگاه اقتصادی ظرف کمتر از 3 ساعت، کارت بازرگانی دریافت کرده و اقدام به صادرات می‌کنند. این در حالی است که در ایران، بازرگان در مسیر دریافت کارت بارزگانی تا ارائه کالا در بورس و دریافت ارز خود از سامانه نیما با قوانین‌های دست و پاگیری بسیاری مواجه میشود.
متاسفانه امروزه بورس در مسیر هدف خود یعنی کاهش رانت، نتواسته آن گونه که باید به خوبی عمل کند. این مشکل را می‌توان در حضور برخی افراد سودجو در معاملات دید. متاسفانه پس از انعقاد قرارداد؛ برخی از افراد (با زد و بند) خواهان پول بیشتری از طرف‌های خارجی هستند. مشتریان خارجی نیز با توجه به اینکه شرایط را برای حمل‌ونقل مهیا کرده‌اند، مجبور هستند برای دریافت بار، پول اضافی پرداخت کنند که این امر وجهه کشور و تولیدکنندگان ایرانی را زیر سوال میبرد.
قطعا اهمیت و نقش بورس در اقتصاد کشور بر کسی پوشیده نیست و این بازار سرمایه جهت شفافیت فعالیت‌های مالی و کاهش رانت ایجاد شده است. اما بهتر بود دولت، صادرات برخی از محصولات مانند قیر را مجبور به حضور در بورس نکند؛ زیرا هنوز بستر بورس برای حضور برخی محصولات مهیا نیست و این امر نه تنها باعث رونق صادرات نخواهد شد؛ بلکه مشکلات جبران ناپذیر نیز ایجاد خواهد کرد.
