افت تحصیلی
یکی از چالشهایی که والدین در طول دورۀ آموزشی فرزندانشان با آن روبرو میشوند و تا مدتهای زیادی با آن درگیر هستند افت تحصیلی آنهاست. بسیاری از ما جملاتی مانند « فرزند من نمرات بسیار خوبی داشت اما مدتی است که علاقه و انگیزۀ قبلی برای درس خواندن ندارد» را بارها شنیدهایم.
این مسئله شاید ابتدا از نظر تحصیلی برروی دانشآموزان و والدینشان تاثیرگذار باشد اما پس از مدتی باعث بروز مشکلات جدی در روابط والدین و فرزندان هم میشود و بر ابعاد دیگر زندگی دانشآموز نیز تاثیر قابل توجهی میگذارد. لازم است والدین پیش از هرگونه عکسالعمل نسبت به افت تحصیلی فرزندانشان از دلایل آن آگاهی پیدا کنند و با بررسی پیشینۀ فعالیتهای فرزندانشان اطلاعات بیشتری را به دست آورند.
افت تحصیلی فقط تجدیدی یا مردود شدن نیست، زمانی که سطح آموزش و یادگیری دانش آموز نسبت به قبل هم کاهش پیدا میکند میتوان آن را نوعی افت تحصیلی نامید. این جمله به این معنی است که دانشآموز توان بالقوهای در پیشرفت تحصیلی دارد اما مجموعهای از عوامل باعث میشود دانشآموز علاقهمندی خود را به درس خواندن و پیشرفت از دست بدهد.
افت تحصیلی ناگهانی و سریع اتفاق نمیافتد بلکه دلایل متعدد و پیچیده باعث این تغییر است که منجر به عدم موفقیت دانشآموزان در تحصیل میشود. این عوامل را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: عوامل درونی و عوامل بیرونی.
الف) عوامل درونی :
- عوامل فیزیولوژیکی: زمانی که دانشآموز از مشکل بینایی یا شنوایی رنج میبرد و بنا به دلایلی مانند خجالت، آن را بیان نمیکند.
- عوامل ذهنی و روانی: یکی دیگر از عوامل افت تحصیلی ضریب هوشی(IQ) و سلامت روانی است.
- عوامل شخصیتی: اعتماد به نفس دانشآموز که از نحوۀ تربیت والدین و شیوۀ آموزش نشأت میگیرد، تاثیر بهسزایی در یادگیری دانشآموز دارد و میتواند بر انگیزۀ دانشآموز موثر باشد.
ب) عوامل بیرونی:
1- عوامل مربوط به خانواده: یکی از این عوامل مشاجره پدر و مادر است که تاثیر مستقیم بر سلامت روانی دانشآموز میگذارد. همچنین سطح سواد و آگاهی والدین و نگرش آنها نسبت به درس خواندن بر فعالیتهای دانشآموز موثر است.
2- عوامل مربوط به مدرسه: شیوۀ تدریس معلم، تغییر معلم، وجود برنامههای غیراستاندارد آموزشی و کمبود منابع آموزشی چالش بزرگی برای دانشآموزان است که تا مدتها با آن دست و پنجه نرم میکنند.
- عوامل اجتماعی و اقتصادی: تاثیر اطرافیان و جامعه، فقر مالی و عواملی از این قبیل باعث عدم تمرکز دانشآموز میشود.
والدین میتوانند با شناسایی دلایل افت تحصیلی مربوط به فرزندانشان، شیوۀ صحیح مقابله با آن را پیش بگیرند و از بیشتر شدن مشکلات جلوگیری کنند.
در کنار این عوامل، پیشرفت تکنولوژی هم تاثیرات قابل توجهی بر زندگی افراد به خصوص دانشآموزان گذاشته است. دانشآموزان معمولا زمان طولانی را به بازیهای آنلاین و کامپیوتری میگذرانند و این موضوع باعث میشود که به مرور زمان از مسیر تحصیلشان دور شوند. شاید به نظر برسد کنار گذاشتن این ابزارها باعث افزایش تمرکز دانشآموز شود اما گاهی وابستگی بیش از حد به دنیای دیجیتال و قطع دسترسی یکبارۀ آنها باعث افزایش استرس و در نتیجه بیشتر شدن مشکلات میشود.
همانگونه که افت تحصیلی ناگهانی اتفاق نمیافتد، برگشت یک دانشآموز به شرایط عادی هم نیازمند زمانی طولانی است و ممکن است در برخی موارد نیاز به متخصصین این حوزه و مراکز مشاوره تحصیلی باشد. اما بدون شک اولین قدم برای بهبود شرایط، مطالعه بیشتر در مورد دلایل افت تحصیلی و راههای بر طرف کردن آن است.آ