رله کنترل مشعل، پایان کابوس سرما

آشنایی با مشعل

به طور ساده می‌توان گفت، مشعل (burner) دستگاهی است که با ترکیب مقدار معینی هوا با سوخت (گاز، گازوئیل، مازوت و ...) در یک فضای ایمن از پیش تعیین شده، انرژی حاصل از سوخت را با سازوکاری مشخص به انرژی گرمایی تبدیل می‌کند.

در اثر این تبدیل انرژی، همانند دیگر واکنش‌های شیمیایی، مقداری گرما نیز تولید می‌شود که انرژی گرمایی در مشعل، به دو روش جابه‌جایی (convection) و تابش (radiation) به محیط اطراف انتقال داده می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین استفاده‌های مشعل در صنعت، برای احتراق بویلرها (boilers) می‌باشد. همچنین در انواع دیگ‌ها، مشعل‌هایی با ظرفیت کاری متفاوت برحسب نیاز، توسط شرکت‌های متفاوت داخلی و خارجی مانند شرکت تأسیسات صنعتی آرین، تولید، اجرا و به کار برده می‌شوند.

طرز کار مشعل به این صورت است که ابتدا موتور فن مشعل با فرمان رله کنترل مشعل شروع به کار کرده و پس از تخلیه گازهای احتمالی جمع شده در دیگ یا محفظه احتراق و سپری شدن چند ثانیه زمان و عمل کردن پرشر هوا، جرقه زن شروع به کار کرده و با باز شدن شیر استارت، شعله تشکیل می‌گردد و در صورتی که چشم مشعل شعله را تشخیص دهد و مشکلی نداشته باشد ادامه فعالیت مشعل با کار کردن دمپر موتور و متناسب با آن باز شدن شیر مرحله دوم در صورت فرمان گرفتن از ترموستات ادامه می‌یابد. در ادامه، با سه مورد از مهم‌ترین اجزای یک مشعل یعنی رله کنترل مشعل، دمپر موتور و چشم مشعل آشنا خواهیم شد.

رله کنترل مشعل

با توجه به پیشرفت تکنولوژی در تمامی زمینه‌ها، انسان به دنبال استفاده از سیستم‌های هوشمند در زندگی خود به منظور صرفه‌جویی در زمان و انرژی بوده است.‌ مشعل‌های گازی، اجزایی حساس در سیستم حرارت مرکزی در کاربردهای متفاوت از قبیل ادارات، منازل، کارگاه‌های صنعتی و ... می‌باشند که بروز هرگونه مشکل در سیستم مشعل‌های گازی، عملکرد سیستم گرمایشی محیط مورد نظر را با اختلال جدی مواجه می‌کند تا جایی که حتی در مورد کارگاه‌های صنعتی، کشاورزی، دام و طیور و ... می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد. رله کنترل مشعل به عنوان یکی از اجزای اصلی و مهم در مشعل‌های گازی، نقش کنترل‌کننده در عملکرد مشعل را بر عهده دارد.

در حالت کلی، رله سوئیچی الکتریکی است که از یک آهنربای الکتریکی به منظور فعال کردن مکانیکی آن استفاده می‌شود. در محلی که کنترل جریان بایستی توسط یک سیگنال منفرد و کم قدرت یا به‌طور مشابه در جایی که مدارهای چندگانه باید توسط یک سیگنال مشخص کنترل شوند، می‌توان از رله‌ها استفاده کرد. به‌طور کلی اجزای تشکیل‌دهنده‌ی یک رله عبارتند از آهنربای الکتریکی، میله فلزی متحرک، تعدادی اتصال‌دهنده فلزی ثابت و یک یا تعدادی فنر.

رله کنترل مشعل، دو وظیفه‌ی اصلی یعنی خاموش کردن مشعل یا بویلر هنگام عدم احتراق صحیح در زمان شروع به کار و همچنین بررسی و کنترل خاموش شدن شعله در حین کار و اقدامات بعدی در جهت رفع آن را بر عهده دارد. این رله بر اساس طرح و برنامه‌ریزی انجام شده توسط تیم سازنده و استانداردهای لازم، مشعل را با بررسی شرایط ایمنی روشن کرده و در زمان شروع، اگر احتراق مشعل به درستی انجام نگیرد و یا در حین کار مشعل، به هر دلیلی از جمله قطع گاز شعله خاموش گردد، رله کنترل مشعل، به‌طور اتوماتیک مشعل را خاموش کرده تا از بروز اتفاقات ناگوار بعدی جلوگیری نماید. این رله در مدل‌های گازی، گازوئیلی و مازوتی، دوگانه سوز و آتمسفریک توسط شرکت‌های مختلف مانند تأسیسات صنعتی آرین در برندهای گوناگون تولید و عرضه می‌شود. همچنین لازم به ذکر است که رله کنترل مشعل از قسمت‌های مختلفی تشکیل‌شده که عبارت‌اند از:

1. اجزای الکترونیکی
2. برد چاپی
3. بادامک‌ها
4. الکتروموتور
5. چرخ‌دنده
6. سه عدد رله
7. تیغه‌های مسی

چشم مشعل

فتوسل (چشم نوری) در بسیاری از زمینه‌ها در زندگی روزمره ما کاربرد دارد. فتوسل در واقع نوعی مقاومت بوده که به نور حساسیت داشته به گونه‌ای که اگر نوری که به آن می‌تابد کم شود، مقدار مقاومت فتوسل افزایش یافته و برعکس در صورت افزایش مقدار نور تابیده شده به آن، مقاومت فتوسل کاهش خواهد یافت. یکی از کاربردهای این فتوسلها در مشعل‌ها می‌باشد که اصطلاحاً به آن‌ها چشم مشعل گویند. برای داشتن چشم مشعل گازی (گازوئیلی، مازوتی، آتمسفریک) کافی است که این صفحات فتوسلی که صفحاتی با ابعاد کوچک و عمدتاً از جنس سرامیک هستند را درون محفظه‌ای عایق در برابر حرارت و ضربه قرار داده و سپس محفظه فوق را در بدنه سیستم مشعل به گونه‌ای قرار دهیم که محتویات داخلی دیگ و شعله برای چشم مشعل قابل رؤیت باشد. در داخل چشم مشعل، عناصری مثل ژرمانیوم که از ویژگی نیمه رسانایی برخوردار می‌باشند، استفاده شده و این امر موجب شده تا با تابیدن نور مدارهای بیرونی آن تحت تأثیر قرار گرفته و فعالیت‌های خود را بر این اساس انجام دهد.

دمپر موتور

دمپر نوعی شیر است که مسئول هدایت جریان هوا به داخل کانال‌های تهویه، تونل‌های هوا و یا هر مسیری که وظیفه‌ی انتقال هوا را بر عهده دارد، می‌باشد؛ به عبارت دیگر، دمپر یک صفحه یا یک دریچه فلزی (پلاستیکی) است که جریان هوا را به داخل هر نوع تجهیزات کنترل کیفیت هوای دیگری هدایت کرده و می‌تواند مسیر آن را مسدود یا جهت آن را تغییر دهد.