مدیر فناوری اطلاعات هلدینگ فاخر:
My Tipax چهره مدرن تیپاکس را به جامعه معرفی می‌کند
اپلیکیشن My Tipax که به‌عنوان درگاه مجازی ارتباط با مشتریان شرکت تیپاکس، طراحی شده و به‌زودی به‌صورت عمومی منتشر می‌شود.
ایلنا؛ اپلیکیشن My Tipax که به‌عنوان درگاه مجازی ارتباط با مشتریان شرکت تیپاکس، طراحی شده و به‌زودی به‌صورت عمومی منتشر می‌شود، می‌تواند درخواست خدمات متنوع از تیپاکس را به سریع‌ترین و ساده‌ترین شکل خود بدل کند. با این حال در پشت این سادگی، سیستم پیچیده و هوشمندی قرار دارد که ناشی از کار مداوم و خستگی‌ناپذیر تعدادی از مهندسان نخبه و با دانش کشور است. در رأس این تیم، محمدعلی ثابتیان، مدیر فناوری اطلاعات هلدینگ فاخر قرار دارد که پس از راه‌اندازی موفق پروژه جمع‌آوری و توزیع مرسولات (جت)، در آستانه به سرانجام رساندن پروژه بزرگ دیگری در تیپاکس است. ثابتیان در این گفت‌وگو از ویژگی‌های فنی My Tipax و گام‌های پیش رو سخن گفته است که در ادامه می‌آید:
پروژه My Tipax چگونه شکل گرفت و در راه این شکل‌گیری چه فرایندی تا امروز طی شده است؟
پروژه My Tipax از یک نیاز آغاز شد. از جایی که شرکت تیپاکس احساس کرد نیاز به یک درگاه ارتباطی مجازی با مشتریان نهایی (سطح C) خود دارد. تا پیش‌ازاین، به دلیل آنکه اکثر مشتریان تیپاکس، کسبوکارها (سطح B) بودند که درخواست‌های خود برای ارسال محموله‌ها و مرسولات را از طریق شعب انجام می‌دادند، این نیاز کمتر احساس می‌شد اما گذشت زمان نشان داد که این راه، راه ارتباطی مناسب و وسیعی برای مشتریان سطح C نیست. از سوی دیگر، فناوری پیشرفت زیادی کرده و با تحولاتی که در اپلیکیشن‌های هوشمند ایجاد شده است، این نیاز مطرح شد که به‌نوعی ارتباط هوشمندانه با مشتریان سطح C برقرار شود. البته برنامه‌ریزی برای اجرای این پروژه سابقه طولانی دارد و تقریباً از همان زمانی که برنامه نرم‌افزاری مدیریت جمع‌آوری و توزیع مرسولات (که بانام جت نام‌گذاری شده است) اجرا شد، این نیاز نیز مطرح بود. پروژه جت درواقع بخش عملیاتی فعالیت‌ها، یعنی فرایند جمع‌آوری تا توزیع را کنترل می‌کند و ارتباطی با مشتری ندارد؛ بنابراین تمام افرادی که از سیستم جت استفاده می‌کنند، عضوی از زنجیره خدماتی تیپاکس هستند. درنتیجه برای این‌که ما بتوانیم این سیستم را به مشتریان نیز بسط دهیم، به ماژول‌های خاصی نیاز داشتیم که درنهایت به اجرای پروژه My Tipax انجامید.
در این مدت برای رسیدن به تعریف مناسبی از My Tipax، تلاش زیادی انجام گرفت و حتی دو سه مرحله پروتوتایپ هم آماده شد، اما این پروتوتایپ‌ها بعضاً مشکل فنی یا مشکل بیزینس مدل داشتند که می‌توانست زنجیره ارزش تیپاکس را تهدید کند. به همین دلیل مجدداً اصلاحاتی در تعریف این پروژه صورت گرفت و بنده به‌عنوان مدیر پروژه انتخاب شدم.
اکنون اپلیکیشن My Tipax در چه مرحله‌ای است؟
خوشبختانه نرم‌افزار آماده شده است. My Tipax یک سرویس Live است و هم‌تراز با همه سرویس‌های حمل‌و‌نقل دیگری است که با مشتری عمومی سر‌و‌کار دارند. درواقع انتظار داریم پس‌ازآنکه My Tipax را منتشر می‌کنیم، کاربران مختلفی این اپلیکیشن را در گوشی خود نصب کرده و از آن بهره ببرند. وقتی درباره یک سرویس Live صحبت می‌کنیم، بدان معنی است که توسعه و نگهداری این اپلیکیشن تمام‌شدنی نیست و زنجیره‌ای از فعالیت‌ها را به‌دنبال خود دارد و سیکل‌های متفاوتی از توسعه را خواهد داشت.
برای این‌که در پروژه به نتیجه برسیم ما از الگوهای Agile استفاده کردیم. متدولوژی ما نیز اسکرام است، یک اسپرینت تعریف شد و در آن نخستین محصول قابل لمس بازار را طراحی کردیم که خود آن 3 مرحله پایلوت داشت. مرحله اول پایلوت، پیاده‌سازی نرم‌افزار بود که براساس آن اپلیکیشن بتواند به‌خوبی و بدون خطاکار کند و مشتری بتواند از طریق آن، درخواست خود را به‌روشی آسان ثبت‌کند. در ادامه، اپلیکیشن این درخواست را به تی‌نکست اطلاع‌رسانی کند، تی‌نکست کالا را تحویل گرفته و در نهایت تیپاکس کالا را حمل کرده و تحویل مشتری در مقصد بدهد. درواقع مرحله اول، اثبات نرم‌افزار و زیرساخت بود که قبل از آغاز سال 98 راه‌اندازی شد. همکاران ما در روابط عمومی تیپاکس و بخش بازاریابی، بر روی آن کار کرده و روزانه به‌طور آزمایشی تعداد زیادی سفارش روی این اپلیکیشن انجام شد که نتیجه کاملاً قابل‌قبول بود و به این جمع‌بندی رسیدیم که سیستم و فرایند طراحی شده کارایی لازم را دارد.
در مرحله دوم، 3 سرویس به My Tipax افزودیم که شامل سرویس شهری (دریافت سفارش از تهران به تهران)، سرویس بین‌الملل (برای ارسال مرسوله به نقاط مختلف دنیا) و سرویس ارسال در همان روز (Sameday) می‌شود. علاوه بر این، فرایندهای کیف پول نیز در اپلیکیشن پیاده‌سازی شد. آنچه اکنون در حال انجام هستیم، توسعه UI/UX است که همکاران ما در تیپاکس قراردادی را با پیمانکار برای طراحی مناسب اپلیکیشن در این بخش منعقد کرده‌اند و قرار است طرح جدید در اپلیکیشن و وب در پایان خردادماه پیاده‌سازی شود.
این پروژه با همکاری چه تیم‌هایی به سرانجام رسیده است؟
پروژه My Tipax یک مگاپروژه است که چندین تیم برای تکمیل آن با هم همکاری می‌کنند و پروژه‌ای نیست که یک تیم بتواند از ابتدا تا انتهای کار را به‌تنهایی پیش ببرد. اکنون تیم تیپاکس، تیم تی‌نکست، تیم تیپاکس اینترنشنال، تیم ویژه بازاریابی و فروش اپلیکیشن و تیم توسعه‌دهنده روی این موضوع کار می‌کنند. تیم توسعه‌دهنده از طریق «لجستیک بازار» مدیریت می‌شود. لجستیک بازار یک entity جدید در بدنه اکوسیستم است که به‌زودی درباره آن اطلاع‌رسانی خواهد شد. همکاران تیم توسعه‌دهنده از صفر روی این اپلیکیشن کارکرده و با استفاده از تکنولوژی و پلتفرم روز دنیا، کار تولید آن را انجام داده‌اند.
یکی از مهم‌ترین بحث‌هایی که امروزه درباره اپلیکیشن‌ها وجود دارد، امنیت آن است، به ویژه آن که اخیراً با نشت اطلاعات در برخی از اپلیکیشن‌ها و به‌طور خاص در یک اپلیکیشن حوزه لجستیک مواجه بودیم. برای بخش امنیت چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
امنیت در 2 فاز مطرح و مدیریت می‌شود. فاز اول مدیریت منطقی اطلاعات است به این معنی که فرایندها به‌گونه‌ای طراحی شود که اطلاعات در جایی که نباید، وجود نداشته و نچرخد. این یک بحث خیلی جدی است و مثال‌های زیادی از اشکالات امنیتی در این خصوص وجود دارد. این اشکال هم از آنجا به وجود می‌آید که معمولاً همه روی راه‌اندازی سرویس متمرکز شده و درنتیجه کسی به این فکر نمی‌کند که در هر مرحله، چه اطلاعاتی از کجا عبور می‌کند. به همین دلیل حفره‌هایی در اپلیکیشن‌ها مشاهده شده و اطلاعاتی در آنها وجود دارد که ضرورتی ندارد.
یک بحث دیگر امنیت هم پیاده‌سازی پروتکل‌های امنیتی است که در لایه سخت‌افزار و نرم‌افزار وجود دارد. ما طبیعتاً در گام اول تلاش کردیم فرایند را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که اطلاعات، تنها متناسب با نیاز هر مرحله از کار ذخیره و بهره‌برداری شود و حتی یک رکورد اطلاعاتی بی‌دلیل در دسترس نباشد. به‌غیراز آن، در نقطه میزبانی اطلاعات، امنیت در چند لایه تأمین می‌شود. از جمله اطلاعات به‌صورت رمزنگاری‌شده نگهداری شده و از نظر سخت‌افزاری نیز از فایروال‌های مختلف استفاده می‌کنیم. همچنین با بهره‌گیری از فناوری‌های مختلف در زیرساخت، اطلاعات در لایه‌ها و مسیرهای مختلف نگهداری شده و اصل این که یک نفر بخواهد اصلاً بداند اطلاعات در کدام نقطه سیستم نگهداری می‌شود، کار دشواری است و نفوذ را برای هکرها بسیار سخت می‌کند. البته همه می‌دانند که یک متخصص امنیت فناوری اطلاعات، هرگز نمی‌تواند بگوید که امنیت را به‌طور 100 در‌صد برقرار کرده است، با این حال ما تلاش می‌کنیم از تجربیان دیگران بیاموزیم و جلوی تکرار مشکلات را بگیریم؛ اما این نکته را می‌توانم بگویم که اکنون در بالاترین سطح امنیت هستیم.
پس از پیاده‌سازی UI برنامه توسعه چیست؟
مهم‌ترین کار ما پس از این مرحله، پاسخ‌دهی به بیزینس است. درواقع آرایش تیم از آرایش توسعه خارج شده و به آرایش پشتیبانی و نگهداری و توسعه بدل می‌شود. این دو آرایش کاملاً متفاوت است و در زمان توسعه و در زمان بهره‌برداری، آرایش تیم باید تغییر کند تا پشتیبانی لازم به بخش پشتیبانی و فروش داده شده و سیاست‌های این بخش اجرا شود.
نکته مهم دیگر بخش یکپارچگی با سیستم‌های جانبی است. پس از پایان پیاده‌سازی UI/UX از نظر ما مرحله اول راه‌اندازی به پایان رسیده و وارد بحث سیستم‌های مکمل مانند سیستم‌های وفاداری، کیف پول و دیگر سناریوهای جانبی می‌شویم. این موارد به یک سری پارادایم متصل شده و می‌تواند ارتباط عرضی میان بقیه شرکت‌های هلدینگ را هم فراهم آورد و در نهایت یک جهش بزرگی را در بهره‌برداری در خدمات My Tipax ایجاد کند.
در بخش اپلیکیشن و فناوری، مهم‌ترین کاری که می‌کنیم بحث یکپارچگی با سیستم‌های دیگری است که بتوانند به‌صورت عرضی با هم ارتباط داشته و به‌هم سرویس ارائه دهند. به این ترتیب به‌تدریج My Tipax به یک درگاه هوشمند قبول سفارش بدل می‌شود و مشتری دیگر نیاز نیست به این فکر کند که خدمات مورد نظرش در کدام دسته قرار می‌گیرد و تنها کافی است با مراجعه به درگاه My Tipax، نیاز خود را مطرح کند. در مقابل، درگاه My Tipax با مشتری تعامل کرده و نیاز او را شناسایی می‌کند و متناسب با آن نیاز، سرویس‌های تخصصی حمل را هم‌زبان و یکپارچه می‌کند تا درخواست مشتری انجام شود.
برای طراحی اپلیکیشن از مشاور یا الگوی خارجی بهره برده‌اید؟
یک پروژه جدی در هلدینگ فاخر در اوایل سال گذشته انجام شد و آن‌هم همکاری با شرکت بزرگ Deloitte بود. با کمک این شرکت و تحلیلی که در حوزه لجستیک انجام گرفت، معماری کلان و استراتژی‌های لازم فعالیت تعیین و مسیر کلی مشخص شد، اما برای پیاده‌سازی اپلیکیشن به‌طور خاص، تعداد خیلی زیادی سیستم‌های هوشمند داخلی و خارجی و الگوهای گوناگون بررسی و متناسب با ایده‌هایی که گرفتیم، My Tipax طراحی و سپس پیاده‌سازی شد. در نتیجه این اپلیکیشن کپی‌برداری از هیچ اپلیکیشنی نیست و با شرایطی که تیپاکس و هلدینگ به آن نیاز داشتند، متناسب‌سازی شده است. مزیت این مدل طراحی این است که ما از تجربیات دیگران استفاده کرده‌ایم اما محصولی که در نهایت ارائه شده یکتا و یونیک است. درواقع می‌توانیم بگوییم هیچ‌کدام از محصولات داخلی و خارجی که بررسی کرده‌ایم، افق کاری MY Tipax را نداشته‌اند. با این حال قطعاً از تجربیات موفق ایده گرفته‌ایم و تلاش شد خیلی در طراحی ماجراجویی نکنیم. در نتیجه با هم‌بندی و نزدیک کردن فیچرهای تجربه شده، تلاش کردیم یک محصول جدید معرفی کنیم و فکر می‌کنیم با استقبال خوبی هم از طرف بازار مواجه شویم.
