دوئل قدیمی‌ها با خواستِ مردم

همه‌چی از مرور خاطرات قدیم آغاز می‌شود. داستان خودروهایی که تا همین چندین سال پیش جز جدایی‌ناپذیر زندگی آدم‌ها بودند و حالا با وجود حیات‌شان دیگر خواهان چندانی ندارند. امروز در کمتر دورهمی خانوادگی یا دوستانه‌ای پیش می‌آید که حرفی از شیوه‌های سنتی حمل‌ونقل مطرح نشود و مقایسه‌ای صورت نگیرد. یکی از در وارد می‌شود و حکایتش با سفر اسنپی‌اش را تعریف می‌کند و قصه آغاز می‌شود. چه بود و چه شد؟ یادش بخیرهای قدیمی کنار آسایش امروزی یکی پس از دیگری ردیف می‌شوند و ناخواسته مقایسه‌ای صورت می‌گیرد که نتیجه‌اش قدردانی از سیستم حمل‌ونقل جدیدی می‌شود که سبک زندگی آدم‌های شهر را تغییر داده است. هر چند میان خاطرات و تجربیاتی که در استفاده از تاکسی‌های اینترنتی رد و بدل می‌شود، گله و شکایت‌هایی هم هست، اما میانگین‌شان اتفاق خوبی است که از چشم خیلی‌ها پنهان نمی‌ماند. میان این حرف‌های مردمی چه چیزهایی رد‌وبدل می‌شود؟ از نظر مسافران تاکسی‌های اینترنتی شیوه جدید حمل‌ونقل چه تفاوت‌هایی با سبک سنتی پیشین دارد؟

هزینه مقرون به‌صرفه‌تر

می‌گویند چیزهایی هست که هیچ‌وقت فراموش نمی‌شوند؛ مثلا دوره دوم ریاست جمهوری احمدی‌نژاد که دلار سر به فلک کشید و از هزار و پنجاه تومان ناقابل مرز چهار هزار تومان را برای یک روز هم که شده گذراند و در نهایت روی سه هزار و اندی تومان ماند یا اصلا چرا راه دور برویم؛ همین جهش نجومی نرخ ارز در وضعیت حاکم که تا همیشه در حافظه دلاری ایران می‌ماند.  حکایت قیمت آژانس‌ها و تاکسی دربستی‌های قبل از سرویس‌های هوشمند حمل‌ونقل هم همین است. هنوز همه یادشان می‌آید که تا همین چند سال پیش هزینه تردد تا فرودگاه بین‌المللی امام خمینی با تاکسی تلفنی آنقدر زیاد بود که مسافر ترجیح می‌داد ماشین شخصی خودش را ببرد، در پارکینگ غیرمسقف فرودگاه بگذارد و چندین شب پول پارکینگ شبانه‌روزی بدهد، اما با آژانس راهی نشود. این در حالی است که حالا در گران‌ترین ساعت شب با وجود افزایش ۲۰ درصدی نرخ تاکسی‌ بعد از نیمه‌شب، هزینه سفر از مرکز شهر تهران به فرودگاه بین‌المللی تهران با اسنپ زیر ۵۰ هزار تومان است و نگرانی بابت استهلاک ماشین و آسیب‌های محیطی ناشی از پارک کردن ماشین در پارکینگ‌های غیرمسقف هم وجود ندارد. این چیزی است که اغلب شهروندان نمونه آن را در سفرهای درون‌شهری هم تجربه کرده‌اند و مثال‌های زیادی دارند که به واسطه تاکسی‌های تلفنی به هزینه‌های گزاف تبدیل می‌شده است؛ هزینه‌هایی که در قدم اول نه تنها اصلا مقرون به صرفه نبوده، بلکه بسته به سلیقه هر دفتر تاکسی‌ تلفنی یا حتی راننده‌ای متغیر هم بوده است بنابراین مسافر ناچار بوده برای پیدا کردن ارزان‌ترین ماشین با چندین آژانس محله تماس بگیرد تا خیالش راحت باشد که گزینه مناسبی را انتخاب کرده است.

فاصله کوتاه اراده تا عمل

تماس‌های نیمه‌شب با مراکز تاکسی تلفنی یکی از آن یادش بخیرهای قدیمی است که اغلب آدم‌ها خاطرات زیادی با آن‌ دارند. از صدای خواب‌آلود فردی که گوشی تلفن را پاسخ می‌داد تا ماشین‌هایی که نبود و استرسی که برای مسافر ایجاد می‌کرد. آن روزها دردسر خبر کردن تاکسی تلفن در ساعت‌های نیمه‌شب آنقدر زیاد بود که مردم سعی می‌کردند برنامه از پیش‌ تعین‌شده‌ای در نظر بگیرند و از قبل به آژانس محل خبر بدهند که برای فلان ساعت ماشین می‌خواهند. این‌که ممکن بود درخواست‌شان فراموش شود یا راننده‌ای در آن شیفت موجود نباشد که دیگر بماند. حالا اما دوران تمام این دردسرها به سر آمده و مسافر مختار و مستقل است. نه نیازی به ثبت درخواست خود زودتر از موعد مشخص دارد و نه استرسی برای خواب‌بودن کسی که تلفن را جواب می‌دهد. هر ساعت شبانه‌روز که اراده کند با یک کلیک ساده می‌تواند به مقصد دلخواه خود اسنپ بگیرد.

زندگی جدید مردم و مخالفانی که بنای تخریب دارند

هر اتفاق تازه‌ای در دنیای مدرن، پیش‌درآمد یک سبک زندگی تازه است. اصلا خاصیت دنیای مدرن همین است. بُرش تازه‌ای در شیوه‌های سنتی ایجاد می‌کند و سبک زندگی مردم را به کلی تغییر می‌دهد. از آن‌طرف، هیچ جای دنیا مردم زاویه‌ای با تغییرات مثبت در شیوه زندگی‌شان ندارند و استقبال هم می‌کنند. چه کسی است که دلش بخواهد هنوز با راننده‌ها سر قیمت بحث کند، برای درخواست خودرو استرس بگیرد و با وجود پرداخت هزینه بالا نتواند از امکان سرمایش و گرمایش استفاده کند. پای حرف‌های امروز مردم که بنشینیم، همه از خاطرات خوبی می‌‌گویند که این روزها به واسطه تاکسی‌های اینترنتی برای‌شان رقم می‌خورد. اسمش را می‌گذارند «تردد آسوده» و با وجود دلخوری‌های احتمالی‌، سرویس اسنپ را دوست عزیزی می‌دانند که هیچ‌کجای راه تنهای‌شان نگذاشته و نمی‌گذارد.  در این میان اما عده‌ای پیدا می‌شوند که مثل همیشه با سنگ‌اندازی سعی دارند آسودگی مردم را خدشه‌دار کنند و چنان چوبی لای چرخ سرویس‌های درخواست اینترنتی خودرو می‌کنند که پای حرکت نداشته باشند. نمونه گل‌درشتش همین اتفاق اخیر اعمال محدودیت در تاکسی‌های اینترنتی با دستور شهرداری و وزارت کشور است. رضا الفت‌نسب، سخنگوی اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی معتقد است که شهرداری بنای دخالت در قیمت‌گذاری تاکسی‌های اینترنتی و سهم‌خواهی دارد. این در حالی است که شهرداری در بحث پرداخت تاکسی با چند مدل کسب‌وکار روبرو بود و صرفا به یک کسب‌وکار به صورت انحصاری اجازه فعالیت داد که نشان از عدم مدیریت سالم شهرداری دارد. آن‌طرف محمدجواد آذری‌جهرمی در حمایت از سرویس تاکسی‌های اینترنتی گفته: «شاید خواسته شهرداری از نظر مدیریت شهری درست باشد، ولی وقتی شهرداری خودش سازمان تاکسی‌رانی دارد که رقیب فعالان آنلاین است، پس زیر نظر رفتن آنها در شهرداری از نظر اقتصادی درست نیست». کشمکش‌ها اما همچنان ادامه دارد و جنجال سیستم سنتی با تاکسی‌های اینترنتی حالا به مجلس کشیده شده است. در آخرین خبرهای رسیده، تعداد زیادی از رانندگان آژانس‌ها با در دست داشتن پلاکاردهای اعتراضی مقابل ساختمان مجلس تجمع کرده‌اند و از دولت تدبیر و امید می‌خواهند اقبال مردم را نسبت به سامانه‌های درخواست هوشمند خودرو کاهش دهند و کاری کنند که مردم از این سبک جدید و دوست‌داشتنی دلزده شوند. چرا و چگونه‌اش حکایت همان‌ پرتغال‌فروشی است که حالا میان بی‌کفایتی سیستم‌های سنتی گم شده و باید پیدا شود.