سلول‌ بنیادی چیست؟

سلول‌های بنیادی به سلول‌های تمایز نیافته‌ای گفته می‌شود که توانایی تقسیم و تبدیل به انواع سلول‌های گوناگون بدن را دارند. اصطلاحا به این سلول‌ها، سلول‌های مادر گفته می‌شود. به دلیل این ویژگی منحصر به فرد، این سلول‌ها می‌توانند جایگزین سلول‌های آسیب دیده بدن شوند و بسیاری از بیماری‌ها را درمان کنند. تحقیقات گسترده‌ای در زمینه سلول‌های بنیادی در حال انجام است، اما با این وجود دریچه‌های جدیدی به علم در درمان انواع بیماری‌ها توسط آن‌ها گشوده شده است. در چندسال اخیر شاهد درمان بسیار از بیماری‌ها توسط این سلول‌ها بوده‌ایم و نتایج خوبی نیز با خود به همراه داشته است.

درمان بیماری‌های عصبی با سلول بنیادی

در بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون، آلزایمز، سکته مغزی، مالتیپل اسکلروزیس و آسیب‌های نخاعی با مرگ و آسیب به سلول‌های عصبی همراه هستیم. با وارد کردن سلول‌های بنیادی به بدن بیماران، این سلول‌ها می‌توانند به سلول‌های عصبی سالم تمایز پیدا کرده و جایگزین سلول‌های آسیب دیده و مرده شوند. اما در حال حاضر درمان این بیماری‌ها توسط سلول‌های بنیادی در فاز آزمایشی است و هنوز به تاییدیه‌های بالینی بیشتری نیاز دارد. اما شواهد حاکی از مطالعات در این زمینه نشان می‌دهد که تحقیقات و آزمایشات در این زمینه مثبت و امیدوارکننده است.

درمان بیماری‌های خود ایمنی با سلول بنیادی

در بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت بدن اشتباها به بافت سالم خود حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. اما تحقیقات انجام شده در زمینه درمان این بیماری‌ها توسط سلول‌های بنیادی امیدوارکننده است. درواقع سلول‌های بنیادی می‌توانند با کاهش و مهار پاسخ ایمنی بدن، از حمله آن به بافت‌های سالم جلوگیری کنند. همچنین با تمایز به سلول‌های سالم، اقدام به بازسازی بافت آسیب دیده می‌کنند.

درمان بیماری‌های قلبی عروقی با سلول بنیادی

یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر در جهان، بیماری‌های قلبی و عروقی است. در سال‌های اخیر آزمایشات و مطالعات گسترده‌ای در زمینه درمان این بیماری‌ها توسط سلول‌های بنیادی صورت گرفته است. طبق نتایج به دست آمده سلول‌های بنیادی می‌توانند به سلول‌های قلبی و رگ‌های خونی تبدیل شده و جایگزین سلول‌های آسیب دیده شوند.

پیوند عضو با سلول بنیادی

از اصلی‌ترین چالش‌ها پیوند عضو، پس زدگی عضو پیوند شده توسط سیستم ایمنی بدن گیرنده است. از سلول‌های بنیادی می‌توان برای ترمیم بافت‌های آسیب دیده در اطراف عضو پیوندی و رشد اندام‌های پیوندی استفاده کرد. تاکنون از این روش برای رشد اندام‌های پیوندی استفاده نشده است، اما درحال حاضر برای رشد و کشت انواع بافت‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و در مرحله‌ای است که نتایج بالینی چشمگیری به همراه دارد.

درمان بیماری‌های هماتولوژیک با سلول بنیادی

سلول‌های بنیادی نقش مهمی در درمان انواع بیماری‌های خونی مانند لوسمی، لنفوم و کم خونی داسی شکل وخیم ایفا می‌کنند. درمان بیماری‌های هماتولوژیک توسط سلول‌های بنیادی معمولا موفقیت آمیز و کاملا بی‌عارضه است. در بیماری‌های خونی، با تخریب و عمکلرد نادرست سلول‌های خونی روبرو هستیم. درمان با کمک پیوند مغز استخوان صورت می‌گیرد. مغز استخوان محل تولید سلول‌های خونی است. در این روش به وسیله شیمی درمانی تمام سلول‌های خونی بیمار از بین می‌روند. پس از آن سلول‌های بنیادی خونساز یا پیش ساز به بدن بیمار وارد شده و به سلول‌های خونی سالم تمایز پیدا می‌کنند. در نتیجه این پیوند سلول‌های سالم با عملکردی صحیح در بدن ایجاد می‌شود.

جوانسازی با سلول‌های بنیادی

با افزایش سن و نزدیک شدن به میانسالی توانایی بدن برای ترمیم و بازسازی بافت‌ها کاهش می‌یابد. این امر موجب ایجاد چین و چروک، کاهش خاصیت ارتجاعی و افتادگی پوست می‌شود. درمان سلول‌های آسیب دیده پوست و جوانسازی با سلول بنیادی امکان پذیر است. با این روش می‌توان تاثیر شگفت انگیزی بر بافت‌ها و اندام‌ها گذاشت. از اصلی‌ترین نتایج جوانسازی در روش سلول درمانی شامل موارد زیر است:

بهبود بافت و ظاهر پوست: با انجام سلول درمانی، سلول‌های جدید، جایگزین سلول‌های قدیمی و آسیب دیده پوست می‌شوند. در نتیجه شما شاهد پوستی صاف‌تر و جوان‌تر خواهید بود. با انجام جوانسازی پوست گردن و صورت می‌توانید شاهد این تغییر شگفت انگیز باشد.

افزایش خاصیت ارتجاعی پوست: با گذر عمر، پوست به مرور خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد، در سلول درمانی با تحریک رشد سلولی و جایگزینی سلول‌های جدید پوستی می‌توان نقایص پوستی مانند چربی، خشکی، منافذ باز پوست و مشکلات پوستی مرتبط با سن را برطرف کرد. یکی از قابل توجه‌ترین نواحی که دچار پیری و مشکلات ناشی از افزایش سن می‌شود، دست‌ها است. با  جوانسازی پوست دست می‌توانید به دست‌های دوران جوانی خود دست پیدا کنید.

افزایش بازسازی عضلات: با افزایش سن، سوخت و ساز بدن کاهش یافته و عضلات بدن تحلیل می‌رود. یکی از چشمگیر‌ترین نتایج سلول درمانی، افزایش بازسازی و ترمیم عضلات است. در نتیجه عملکرد حرکتی شما بهتر شده و حالت افتاده و تحلیل رفته عضلات برطرف می‌شود. این تغییر موجب جوان‌تر شدن ظاهر و صورت گرد‌تر می‌شود.

بهبود عملکرد قلبی عروقی: رنگ پوست با مشکلات قلبی و عروقی ارتباط مستقیمی دارد. با جایگزینی سلول‌های سالم و جدید با سلول‌های آسیب دیده در نتیجه سلول درمانی، رگ‌های خونی و سلول‌های ماهیچه‌ای قلب تقویت شده و موجب گردش خون بهتر می‌شوند که بهبود کلی بدن را با خود به دنبال دارد.

کلینیک پوست بایودرم در تهران با بهره‌گیری از جدیدترین فناوری‌ها و تحت نظر باتجربه‌ترین متخصصان، خدمات جوانسازی پوست را با بالاترین استانداردها بین المللی به زیباجویان عزیز ارائه می‌دهد.

سلول‌های بنیادی برای جوانسازی از کجا می‌آیند؟

سلول‌های بنیادی نیمه تمایز یافته یا بالغ در بافت‌های مغز استخوان، چربی و پوست وجود دارند. این سلول‌ها قادرند به تعدادی از سلول‌ها تمایز پیدا کنند. این سلول‌ها را معمولا از بدن بیمار یا اهدا کننده، برداشت کرده و پس از کشت، به ناحیه آسیب دیده بیمار یا جریان خون او تزریق می‌کنند. پس از تزریق سلول‌های بنیادی به بافت آسیب دیده یا خون، این سلول‌ها شروع به تمایز و تبدیل به نوع خاصی از سلول‌های مورد نیاز کرده و جایگزین سلول‌های مرده و آسیب دیده می‌شوند.

انواع سلول‌های بنیادی

سلول‌های بنیادی شامل انواع مختلفی هستند.

سلول‌های بنیادی جنینی: سلول‌های بنیادی جنینی از جنین‌های سه تا پنج روزه برداشت می‌شوند و این قابلیت را دارند که به انواع سلول‌های بدن تمایز یابند. اما سلول‌های بنیادی بالغ یا نیمه متمایز به سلول‌هایی گفته می‌شود که آن‌ها را از بافت‌هایی چون مغز استخوان، خون یا چربی برداشت می‌کنند. این نوع سلول‌ها تنها توانایی تبدیل به تعداد محدودی از سلول‌های بدن را دارند.

سلول های بنیادی پرتوان القایی: این سلول‌ها نوعی از سلول‌ها هستند که از سلول‌های بالغ بدن تولید می‌شوند. این سلول‌ها را به حالت اولیه و پرتوان برمی‌گردانند. به این معنا که توانایی تبدیل به انواع مختلف سلول‌های بدن را داشته باشند. این سلول‌ها دقیقا خواص سلول‌های بنیادی جنینی را دارا هستند، اما از جنین‌ها بدست نمی‌آیند. این امر این روش را به یک گزینه اخلاقی تبدیل کرده است.

سلول های بنیادی خون بند ناف: خون بند ناف، پس از تولد نوزاد در بند ناف و جفت باقی می‌ماند و حاوی سلول‌های بنیادی است. از این سلول‌ها می‌توان برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرد. تحقیقات نشان داده است که سلول‌های بنیادی خون بند ناف علاوه بر درمان بیماری‌های خونی، می‌توانند در درمان برخی بیماری‌های دیگر مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و بیماری‌های عصبی نیز موثر واقع شوند.

تزریق سلول‌های بنیادی چگونه است؟

تزریق سلول‌های بنیادی یک روش درمانی نوین است که در آن سلول‌های بنیادی جهت ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، جوانسازی پوست و درمان بیماری‌ها به بدن تزریق می‌شوند. ابتدا سلول‌های بنیادی را از چربی بدن، مغز استخوان یا خون بند ناف استخراج می‌کنند. سپس سلول‌های برداشت شده در آزمایشگاه برده شده و برای تزریق به بیمار آماده می‌شوند. پیش از تزریق در محل مورد نظر از بی‌حسی موضعی استفاده شده و از سوزن‌های بسیار ظریف برای تزریق سلول‌های بنیادی استفاده می‌شود. سلول‌های بنیادی تزریق شده به ترمیم و بازسازی بافت آسیب دیده کمک می‌کنند.

سلول‌های بنیادی چگونه جمع آوری می‌شوند و در کجا ذخیره می‌شوند؟

سلول‌های بنیادی را می‌توان از روش‌های مختلفی مانند خون بند ناف، مغز استخوان، چربی بدن و برخی بافت‌های دیگر استخراج کرد. هر روش جمع‌آوری مختص به خود را دارد.

برای جمع‌آوری سلول‌های بنیادی از مغز استخوان، از یک سوزن مخصوص برای استخراج مایع مغز استخوان از استخوان لگن استفاده می‌شود. در این روش بیمار به شکم خوابیده و پزشک توسط یک سوزن از طریق پوست به داخل استخوان وارد شده و نمونه مغز استخوان را استخراج می‌کند.

سلول‌های بنیادی خون محیطی، نوعی سلول بنیادی خون‌ساز هستند که در خونی که در رگ‌ها جریان دارد، یافت می‌شوند. این سلول‌ها را می‌توان از اهدا کننده نیز دریافت کرد. در این روش برای تحریک تولید و آزادسازی سلول‌های بنیادی از مغز استخوان به درون خون، به اهداکننده داروهایی به نام فاکتور رشد تزریق می‌شود. سپس، خون اهداکننده از طریق یک ورید خارج شده و با استفاده از دستگاهی ویژه، سلول‌های بنیادی از آن جدا می‌شوند. در نهایت، خون تصفیه شده از طریق ورید دیگری به بدن اهداکننده بازگردانده می‌شود.

.

آیا استفاده از سلول‌های بنیادی افراد دیگر امکان‌پذیر است؟

پیوند آلوژنیک، روشی است که در آن از سلول‌های بنیادی اهداکننده برای درمان بیماری‌هایی مانند انواع سرطان خون مانند لوسمی، لنفوم و میلوما، اختلالات خونی مانند بیماری سلول داسی شکل، کم‌خونی آپلاستیک شدید و سایر بیماری‌های مرتبط با خون استفاده می‌شود. در این روش، سلول‌های خونی بیمار با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی از بین رفته و سپس با سلول‌های بنیادی سالم اهداکننده جایگزین می‌شوند. بر خلاف درمان‌های زیبایی و جوانسازی، در بیماری‌های وخیم، پیوند آلوژنیک معمولا تنها گزینه درمانی محسوب می‌شود.

آیا سلول درمانی خطرناک است؟

سلول درمانی یک زمینه نسبتاً جدید است و در حالی که چشم اندازهای زیادی برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها دارد، خطرات و عوارض جانبی بالقوه ای نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. برخی از خطرات و عوارض جانبی بالقوه سلول درمانی عبارتند از:

پاسخ های ایمنی: بدن می تواند سلول های پیوندی را به عنوان یک عامل خارجی تشخیص دهد و پاسخ ایمنی ایجاد کند که می تواند باعث التهاب و آسیب بافت شود. این عارضه مربوط به سلول های بنیادی خود شما نیست.

عفونت: سلول درمانی شامل تزریق سلول ها به بدن است که می تواند فرصتی برای عفونت ایجاد کند.

رد پیوند: سلول های پیوندی ممکن است به درستی با بافت های بیمار ادغام نشوند که منجر به رد سلول ها می شود.

بیمارانی که سلول درمانی را در نظر دارند باید در مورد خطرات و مزایای بالقوه با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنند و قبل از انجام درمان، خطرات را با دقت ارزیابی کنند.