حداقل و حداکثر نفقه فرزند + محاسبه آن

یکی از تعهدات مالی که ضمن ازدواج برای شوهر به وجود می آید، پرداخت نفقه است؛ نفقه مبلغی است که مرد باید برای تامین خوراک، پوشاک، نیازهای بهداشتی، درمانی و… همسر و فرزندانش بپردازد.

نفقه زوجه تا زمانی که از شوهرش تمکین خاص و عام می کند، برقرار بوده و در صورت ثبت طلاق در دفترخانه اسناد دیگر مستحق دریافت نفقه نیست؛ اما این موضوع برای فرزندان صدق نمی کند. تا زمانی که قیم رسمی، پدر باشد نفقه فرزند باید توسط زوج (مرد) پرداخت شود‌؛ میزان حداکثری و حداقلی این مبلغ در شرایط مختلف، متفاوت است. حال برای آنکه درک بهتری از این موضوع پیدا کنید، در این مقاله حداقل و حداکثر نفقه فرزند را بررسی خواهیم کرد.

نفقه چیست؟

هنگامی که زوجین ازدواج خود را به صورت رسمی ثبت می کنند، حقوق و مسئولیت های متقابلی برای آنها ایجاد می شود؛ پرداخت نفقه یکی از وظایفی است که طی عقد دائم بر شوهر واجب شده و در صورت پرداخت نشدن این مبلغ، امکان اعمال پیگرد قانونی علیه زوج وجود دارد.

انواع نفقه

نفقه ای که شوهر موظف به پرداخت آن است، از جنبه دریافت کنندگان آن به دو گروه تقسیم می شوند:

الف) نفقه زوجه

یکی از قوانینی که برای حمایت از اساس خانواده و حقوق زنان توسط‌ قانونگذار وضع شده، پرداخت نفقه به زن در قبال تمکین خاص (رابطه زناشویی معقول و متعارف) و تمکین عام (حق فرمانبرداری از شوهر) از زوج می باشد؛ شرایط بهره مندی از نفقه زوجه در ماده 1106 قانون مدنی بیان شده است:

«نفقه زوجه در نکاح دائم به عهده شوهر می باشد.»

بر اساس ماده فوق، پس از متعهد شدن زوجین به عقدنامه و ثبت نکاح در دفترخانه ازدواج، مالکیت حق نفقه به صورت طبیعی به زوجه واگذار می شود؛ البته امکان دریافت قراردادی حق نفقه طی ازدواج غیر رسمی (صیغه) نیز وجود دارد و شرایط آن در ماده 1113 قانون مدنی مشخص شده است:

«در عقد انقطاع، زن حق نفقه ندارد؛ مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.» براساس این ماده:

• زوجه در ازای دریافت مبلغی به عنوان نفقه به عقد زوج درآمده باشد.

• یکی از شروط ضمن عقد موقت، دریافت نفقه از شوهر باشد.

از آنجایی که نفقه زوجه موضوع اصلی مقاله نمی باشد، به همین مقدار اطلاعات درباره آن بسنده می کنیم.

ب) نفقه فرزندان

نفقه فرزند شامل چیست؟

می دانیم که نفقه فرزند در اصل مبلغی است که برای امرار معاش و رفاه وی توسط قیم طفل پرداخت می شود؛ طی ماده 1107 قانون مدنی، تمام مواردی که در برآورد مبلغ نفقه فرزند در نظر گرفته می شود، توسط قانونگذار شرح شده است و این موارد عبارتند از:

• همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت اطفال

• پوشاک و خوراک

• اثاث منزل

• هزینه‌های درمانی و بهداشتی

• استخدام خدمتکار یا پرستار در صورت عادت یا احتیاج کمک وی، به واسطه نقص مادرزادی یا بیماری

پرداخت نفقه فرزند وظیفه کیست؟

پیش‌تر اشاره شد که با ثبت طلاق و به تبع آن قطع تمکین خاص و عام زن از شوهرش، نفقه دیگر توسط زوج پرداخت نمی شود؛ اما آیا نفقه فرزند همیشه از طرف مرد پرداخت می شود؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید به مسئله حضانت اطفال پرداخته شود.

در قانون قدیمی، ارجحیت مادر در حضانت فرزند پسر تا دو سالگی و برای فرزند دختر تا هفت سالگی بود؛ ولیکن مفاد جدیدترین اصلاحیه ماده 1169 قانون مدنی، تفاوتی نسبت اطفال دختر و پسر در نظر نگرفته است: «برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است.

تبصره - بعد از هفت سالگی درصورت حدود اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد.»

از ماده فوق موارد زیر استخراج می شود:

1. طفل چه دختر باشد و چه پسر، اولویت حضانت وی تا سن هفت سالگی با والده (مادر) می باشد.

2. پس از سن هفت سالگی اولویت حضانت فرزندان دختر و پسر به پدرشان واگذار می شود.

3. بر اساس تبصره این ماده، با اینکه بعد از هفت سالگی پدر بر امر حضانت فرزندان ارجح تر بوده، اما شرط صلاح فرزندان، حاضن نهایی را مشخص می کند؛ مثلا در صورت عدم وجود مسکن مناسب، عدم سرپرستی مناسب، اعتیاد یا انواع بیماری های روانی و جسمی پدر، حق حضانت می تواند همچنان پس از هفت سالگی برای مادر بماند.

می دانیم که در صورت طلاق، پدر و مادر نمی‌توانند به تعداد روز های مساوی در هفته با فرزندان وقت بگذارند؛ گذراندن زمان بیشتر با فرزند، در نتیجه حق حضانت به وجود می آید و این یکی از مسائل چالش برانگیز ضمن طلاق های غیر توافقی است.

بسیاری از بانوان برای اخذ حق حضانت فرزند مجبور به بخشیدن مهریه خود شده و با مشکلات متعددی رو به رو می شوند؛ بنابراین در چنین موقعیتی اگر ساکن شهر اصفهان هستید، توصیه می شود با بهترین وکیل خانواده اصفهان مشورت کنید. یک وکیل خانواده به واسطه قوانینی که می داند، بهترین راه حل ها را به شما ارائه می دهد تا در پرونده پیش آمده پیروز شوید!

پرداخت نفقه فرزند توسط پدر

قانونگذار بر اساس اینکه حق حضانت فرزندان به صورت پیش فرض به پدر تعلق دارد، در ماده 1199 قانون مدنی به موضوع نفقه فرزند پرداخته است:

«نفقه‌ی اولاد بر عهده‌ی پدر است و پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده‌ی اجداد پدری است با رعایت الاقرب‌فالاقرب.» این ماده، اولویت خویشاوندان در حق حضانت فرزندان را مشخص می کند:

• پدر ارجح ترین فرد در موضوع حضانت اطفال است.

• در صورت عدم استطاعت مالی والد یا فوت وی، سایر خویشاوندان باید حضانت فرزندان را به عهده بگیرند؛ اولویت افراد در تقبل حضانت اطفال با مفهوم قانونی الاقرب‌فالاقرب شناخته می شود:

1. پدر

2. پدر بزرگ پدری

3. مادر

4. جد و جده مادری و جده پدری

پرداخت نفقه فرزند توسط مادر

اگر حضانت اطفال به مادر واگذار شود، به تبع آن پرداخت هزینه امرارمعاش طفل نیز بر عهده وی است که البته در صورت استطاعت مالی مرد، مادر می تواند دادخواستی برای مطالبه نفقه فرزند از وی ثبت کند.

مبلغ حداقلی و حداکثری نفقه فرزند چقدر است؟

مبلغ مشخصی به عنوان نفقه فرزند از طرف مراجع قضایی معرفی نشده، به همین دلیل حداقل و حداکثر ثابتی نیز نمی توان برای آن در نظر گرفت؛ مبلغ نفقه متناسب با شرایط کودک مانند نیازهای تحصیلی، وضعیت سلامتی، درآمد قیم، میزان تحریم ها و… به نرخ روز و برحسب ارز رایج کشور توسط مامورین رسمی محاسبه و اعلام می شود.

کلام آخر

نفقه فرزند مجموع تمام هزینه های ضروری کودک مانند خوراک، پوشاک، هزینه های تحصیلی، درمانی و بهداشتی و… می باشد؛ این مبلغ باید توسط کسی که حضانت کودک را بر عهده دارد، پرداخت شود. بر اساس قانون مدنی، حق حضانت فرزندان به صورت پیش فرض برای پدر بوده و به تبع این موضوع، پرداخت نفقه فرزند نیز وظیفه وی است؛ اگر پدر فوت کرده باشد یا عدم استطاعت مالی وی اثبات شود، حق حضانت فرزندان بر اساس نزدیکی خویشاوندی واگذار می شود. اگر در رابطه با محاسبه حداقل و حداکثر نفقه فرزند یا دریافت آن مشکل دارید، از وکیل اصفهان کمک بگیرید تا تمام چالش ها به صورت قانونی برطرف شوند.

منبع: مستر وکیل