تابلو برق چنج آور چیست و چه کارایی دارد؟
صنعت الکترونیکی این روزها به صنعتی پیشرفته و گسترده تبدیل شده و روز به روز تعداد تجهیزات و ابزارهایی که در این صنعت استفاده می‌شوند، رو به افزایش است. از نمونه تجهیزاتی که فعالان این صنعت بیشتر با آن سر و کار دارند، می‌توان به تابلوهای برق اشاره کرد که دارای انواع مختلف بوده و یکی از مهم‌ترین آن‌ها تابلو برق از نوع چنج اور است.. تابلوهای برقی که توانایی جابجایی میان دو ورودی برق را داشته باشند و این کار را به صورت اتوماتیک انجام دهند، در اصطلاح تابلو برق چنج اور نامیده می‌شوند. در ادامه به معرفی تابلو چنج اور و کاربردهای آن می‌پردازیم.
چنج آور چیست؟
بعد از آشنایی با تابلوهای برق و ماهیت آن‌ها به این سوال که چنج آور چیست می‌رسیم. همان‌طور که گفته شد تابلوهای برق دارای انواع مختلفی هستند که یکی از آن‌ها تابلو برق چنج اور یا تغییر وضعیت است. تعریف این نوع از تابلوهای برق را می‌توان از نام آن حدس زد. این تابلو توانایی تغییر وضعیت و جابجایی نیرو بین دو ورودی برق را دارد. در واقع زمانی که نیاز به انتقال نیروی برق از یک ورودی به ورودی دیگر باشد از این تابلو استفاده می‌شود. تابلو برق چنج اور بیشتر در سیستم برق اضطراری و برای انتقال و جابجایی بار به منابعی مانند دیزل ژنراتور در سیستم برق اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مشخصات تابلو برق چنج اور
تابلوهای برق از تجهیزات و قطعات مختلفی تشکیل می‌شوندو تابلو برق چنج اور هم از این قاعده مستثنی نیست. این تابلوها دارای انواع مختلفی هستند که در قطعات فنی اصلی یکسان و در قطعات داخلی که باعث تنوع این محصول می‌شود، تفاوت دارند. با توجه به اینکه برای خرید و استفاده از تابلو چنج اور اتوماتیک، شبکه‌های ورودی جریان برق اهمیت زیادی دارند، اطلاع از مشخصات این تابلوها و آشنایی روش بررسی آن‌ها به نظر مطابق با سیستم برق خود، امری ضروری است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این تابلوها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تابلوهای چنج اور از ولتاژ نامی 400 برخوردار هستند
- ولتاژ کنترل فرمال این تابلوها بین 12-220 ولت AC و DC متغیر می‌باشد.
- درجه حفاظتی این تابلوها IPX4 است و این درجه امکان استفاده از آن‌ها در درجه‌های بالای IP را در سیستم می‌دهد.
- نصب تابلوهای چنج اور به صورت PLC هم امکان‌پذیر است.
وظایف تابلو چنج اور
اصلی‌ترین وظیفه تابلو چنج اور در مدارهای الکتریکی، تعویض منبع جریان برق است، برای مثال با استفاده از این تابلوها می‌توان منبع جریان برق را از برق شهری به برق اضطراری تغییر وضعیت داد. طبق نقشه تابلو چنج اور، این تابلوها دارای سه وظیفه و حالت کلی هستند که عبارتند از:
- زمانی که برق شهری متصل و در جریان باشد، سیستم‌های الکتریکی از آن استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی خروجی ژنراتوز یا اتصال یو پی اس قطع می‌شود. وظیفه چنج اور در این حالت زدن کلید مربوطه براث قطع خروجی ژنراتور است.
- در صورت قطع اتصال سیستم به برق شهری، امکان اتصال به برق ژنراتور از طریق این تابلو و زدن کلید مربوطه است. در این حالت پس از قطع مسیر برق شهری، اپراتور یو پی اس وصل شده و خروجی آن وارد مدار شده و سیستم را فعال می‌کند.
- آخرین وظیفه یا حالت تابلوهای چنج اور زمانی است که برق شهری حین استفاده از یو پی اس متصل می‌شود. با وصل برق شهری یا سراسری ژنراتور فورا قطع می‌شود و با ورود جریان برق شهری به مدار، سیستم مجددا راه‌اندازی می‌شود.
انواع تابلوهای چنج اور
در پاسخ به پرسش چنج آور چیست، گفته شد که این تابلوها دارای انواع مختلفی هستند که به منظور استفاده از آن‌ها در سیستم‌های الکتریکی و انتخاب یکی از آن‌ها ابتدا باید ویژگی‌های هر نوع از این تابلو آشنایی داشت. در ادامه به طور مختصر پرکاربردترین انواع این تابلوها و وظیفه و عملکرد هر کدام در سیستم‌ها را معرفی خواهیم کرد.
- تابلو پارالل
اولین نوع از تابلوهای چنج اور، تابلو پارالل و سنکرون است. این تابلو از انواع تابلوهای دیزل ژنراتور است که با استفاده از آن می‌توان جریان خروجی تعدادی منبع برق یا دیزل ژنراتور را هم‌جهت کرد. کاربرد این تابلوها زمانی است که سیستم با کمبود برق مواجه شده و نیاز است بدون هیچ اتصال یا تغییری در آن، قدرت برق را افزایش داد. در این شرایط تابلوهای چنج اور با موازی کردن دو یا چند ژنراتور و منبع، ورودی را افزایش داده و در نتیجه مشکل کمبود برق را برطرف می‌کنند.
- تابلو تک فاز
نوع دیگر تابلوهای چنج اور، تابلو تک فاز است که بیشتر مناسب موتورهای برق کوچک و تک فاز هستند. این تابلوها را بیشتر در مکان‌هایی مانند بیمارستان، گلخانه و... استفاده می‌کنند. در مصارف شهری یا صنعتی جزئی این نوع از تابلوهای چنج اور کاربرد و عملکرد مناسب‌تری دارند.
- تابلو چنج اور دستی
از دیگر انواع تابلوهای چنج اور می‌توان به تابلو کنترل دستی اشاره کرد. این نوع از تابلوهای چنج اور، ساده‌ترین مدل از این محصول هستند که پارامترها و جزئیات تابلو به راحتی قابل مشاهده است. این تابلو نسبت به لرزش و تغییر ژنراتور حساسیت داشته و هر تغییر وضعیتی در ژنراتور حتی کوتاه و خفیف موجب خرابی نمایشگر آن می‌شود. در تابلوهای دستی، سوئیچ یا تغییر وضعیت توسط خود کاربر و با اتصال دستی انجام می‌شود. به این معنی که در صورت قطع برق شهری باید کلید اتصال به برق ژنراتور به صورت دستی روشن شود.
- تابلو چنج اور اتوماتیک
تابلو چنج اور اتوماتیک یکی دیگر از انواع این تابلوها و پرکاربردترین نوع آن‌ها است که دارای دو نوع AMF و ATS است. در این تابلوها قطع و وصل کلید به صورت اتوماتیک انجام می‌شود. مدار چنج اور اتوماتیک بیشتر برای دیزل ژنراتور آماده باش و اضطراری است تا با کنترل چند منبع، فورا منبع قطع شده را به منبع متصل، وصل کرد. در این تابلو حالت‌های مختلف تغییر وضعیت با کمک کنتاکتور انجام می‌شوند.
نکات فنی مهم برای ساخت تابلو چنج آور اتوماتیک
به منظور ساخت، نصب و استفاده از تابلو برق چنج آور از نوع اتوماتیک که کاربردی‌ترین نوع این تابلوها است باید به نکات مختلفی توجه داشت که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طراحی نقشه تابلو چنج اور اتوماتیک به منظور اطلاع از جزئیات نصب قطعات و تجهیزات تابلو. نقشه تابلو چنج اور اتوماتیک پیش ساختی از تابلو است که به صورت تک یا سه خطی ارائه می‌گردد.
- اسیدشویی و چربی‌زدایی تابلو قبل از رنگ‌آمیزی آن که به صورت پودری یا الکترواستاتیک انجام می‌شود.
- سوراخ‌کاری و مونتاژ بدنه قبل از رنگ‌آمیزی
- استفاده از رنگ‌های عایق ضربه و حرارت
خرید و قیمت انواع تابلو برق
خرید تابلوهای برق از نوع چنج اور و دیگر انواع تابلوها هم برای مصارف خانگی و هم برای مصارف صنعتی امکان‌پذیر است. در زمان خرید این محصول ابتدا باید نیاز خود را مشخص کرده و سپس بر اساس آن اقدام به خرید کنید زیرا هر تابلو بر اساس تجهیزات، اندازه و توان دارای قیمت متفاوتی است برای مثال قیمت تابلو برق 60*80 نسبت به تابلو 80*100 کمتر است زیرا این تابلو دارای ابعاد و توانایی کمتری می‌باشد. در حال حاضر قیمت تابلو برق 60*80 چیزی حدود یک میلیون و سیصد هزار تومان است در حالیکه تابلوها بزرگ‌تر بیش از 2 میلیون قیمت دارند.
